HOA KHÓI

Sau cái vụ “ Xin thầy tí huyết”, tôi xem như đã chính thức từ bỏ học đường, Ba tôi bảo tôi đi làm công nhân. Có lẽ, ông muốn môi trường công nhân sẽ rèn luyện tính khí ngang tàng vốn có của tôi. Tôi cũng không muốn mẹ tôi cứ phải cằn nhằn khi thấy tôi long bong, lêu bêu ngoài đường. Ngày đó, người anh thứ Tư của tôi đang là trưởng ca sản xuất ở nhà máy đường Bình Dương tỉnh Sông Bé và là bí thư Đoàn của nhà máy. Anh xin cho tôi vào làm hợp đồng. Chắc có lẽ vì nể tình anh tôi, hay có thể vì kiêng nể cậu Sáu- bà con với gia đình tôi hiện là phó Tổng giám đốc Liên hiệp mía đường lúc bấy giờ và thêm ông anh bà con đương quyền bí thư tỉnh, ủy viên trung ương đảng- nên nhận tôi vào làm mà không biết nhét tôi vào chỗ nào. Tôi được điều vào làm chỗ anh Hoàng- anh là kỹ sư hóa, tốt nghiệp ở Đài Loan- để xây dựng cột nấu rượu. Ngày đầu trình diện, anh chỉ hỏi tôi : “ em  Mạnh Thu à?”. Tôi lễ phép trả lời : “ Dạ”. Anh cười, Ông Đoàn muốn kéo anh em về phía ổng nên mới nhận em vào thời điểm trái vụ này, rồi phân em vào cái chỗ bị đì này”. Tôi không hiểu gì cả. Sau này mới biết, anh Hoàng vốn là tổng điều độ một ca sản xuất, không biết gì sao mà anh đã đánh ông phó giám đốc một bạt tay và anh bị kỷ luật điều về làm cái công việc xây dựng cột chế biến rượu này. Chỉ có tôi và anh. Ngày đầu tiên, tôi không biết làm gi chỉ loanh quanh khu vực, ngồi và ngáp. Còn anh Hoàng thì cũng biến đâu mất.

Cả tháng trời, mỗi ngày tôi đều phải dậy sớm, theo xe đưa rước của nhà máy đi làm việc nhưng thực ra là cũng chẳng làm gì. Một hôm, thấy tôi ngáp vắn, ngáp dài, anh Hoàng bảo tôi em thích đi đâu thì đi trong phạm vi nhà máy thôi, còn không thì kiếm chỗ mà ngủ. Vậy là tôi làm theo ý anh. Lên nhà máy không ngủ thì tôi la cà qua bên xưởng cơ khí trò chuyện với công nhân bên đó, có việc gì thì tôi cũng phụ làm. Không lâu, mọi người cũng mến và tôi cũng có được vài người bạn thân. Nói là bạn chứ họ đều là đàn anh vì lúc đó tôi mới có 17 tuổi, được xem là nhỏ nhất nhà máy.

Một buổi sáng,tôi đang nằm trên bàn của anh Hoàng mà ngủ, thì chú Đoàn phó giám đốc vào, thấy tôi nằm trên bàn la toáng lên. Tôi chưa hoàn hồn, thì anh Hoàng vào và ông ta quay sang la  anh Hoàng tới tấp. Anh Hoàng lặng thinh, đợi ông ta đi rồi, anh ngó tôi cười : “ Sao , em muốn làm không?”. Tôi trả lời : “ Thì em đâu biết gì, anh bảo gì em làm đó. Mà sao, không làm gì hết vậy anh. Ở không ăn lương cũng kỳ lắm. Ông ấy chửi cũng phải. “.  Anh nói : “ Tại em chưa hiểu thôi. Thôi được, em qua bên xưởng cơ khí học hàn đi.”.

Tôi qua xưởng, gặp mấy công nhân hàn và xin học, mọi người vui vẻ đồng ý ngay. Những ngày đầu hàn điện, hai con mắt tôi sưng vù về nhà là phải đắp chanh. Rồi cũng quen cho đến khi tôi có thể hàn được vết hàn vảy cá. Vậy là anh Hoàng kêu tôi về, hai anh em lui cui khiêng trụ khoan, bắt ốc, hàn …Anh Hoàng tuy là kỹ sư hóa nhưng anh lại rất khéo sử dụng ròng rọc để di chuyển vật nặng. Có lúc chỉ hai anh em, chúng tôi di chuyển những bình vài tấn. Dần dần cái khung của cột rượu cũng được tạo thành. Ông Đoàn thỉnh thoảng lại ghé, rồi lại quát tháo bảo anh Hoàng phải hoàn thành gấp. Chúng tôi được chi viện thêm một thợ hàn bậc 5/7. Vậy là ba anh em chúng tôi đã cặm cụi làm cật lực gần 6 tháng sau thì cột rượu hoàn thành theo như đúng bản vẽ được phê duyệt. Trong quá trình làm, anh Hoàng cứ căn dặn anh em chúng tôi phải hêt sức cẩn thận vì đôi lúc chúng tôi phải đứng hàn, lắp ráp đường ống ở độ cao gần 20m.

Khi đường ống cuối cùng được lắp nối xong, anh Hoàng cho mời ông phó giám đốc xuống để kiểm tra. Khi kiểm tra xã hơi vào , mọi việc điều êm xuôi. Ông Đoàn không còn nói gì nữa. 

Đùng một cái, sau một tuần, ông Đoàn kiểm tra, tôi thấy giám đốc cùng nhiều người, có lẽ là cán bộ của Liên hiệp xuống chỗ chúng tôi. Ông Đòan thao thao bất tuyệt nói về giới thiệu cột rượu. Anh Hoàng chỉ lặng yên. Khi ông Đoàn kêu anh Hoàng mở van thử cho hơi vào( hơi được dẫn từ lò hơi bên nhà máy qua), anh bảo tôi ra mở van.  Tôi mở một vòng để cho hơi vào. Khoảng vài phút, anh kêu tôi mở vài vòng nữa. Hơi tràn vào rất mạnh, chạy trong ống tạo âm thanh vo ve. Âm thanh ấy ngày càng lớn dần và rồi những sợi khói hơi  bắn ra tung khắp trời như một pháo hoa vậy. Tôi ngơ ngẩn nhìn và không biết làm gi cho đến khi anh Hoàng bảo tôi đóng van hơi lại. Gương mặt của ông Đoàn lúc ấy như đổ màu chàm. Anh Hoàng vẫn thản nhiên, anh bảo : “ Những mối hàn đều không chịu được áp suất lớn”.

Sự việc xảy ra như một xì –căng –đan lan khắp nhà máy. Nhiều người bảo tôi kể lại mà ôm bụng cười lăn. Hôm sau, anh Hoàng được ban giám đốc triệu tập, cuộc họp kéo dài đến tận tan ca. Anh về, tôi hỏi anh tình hình thế nào, mình có bị kỷ luật không? Anh đáp: “ em không phải lo, anh là người chịu trách nhiệm. Em đã rất giỏi rồi.”.

Tôi cảm thấy chán, tôi làm đơn xin nghỉ việc. Khi tôi làm đơn xin nghỉ, anh Hoàng bảo tôi về nhà anh chơi. Nhà anh ở chợ Bún, có cả một vườn trái cây. Hai anh em chúng tôi ngồi lai rai, tôi hỏi anh : “ Ngày trước sao anh lại đánh ông Đoàn”. Anh nhún vai đáp : “ ông ta dốt nhưng lại muốn tỏ ra có quyền.”. Rồi anh kể, do chạy theo thành tích, muốn tăng sản lượng ông ta đã thúc đẩy quá trình nấu đường nhanh hơn. Hôm đó, đúng vào ca sản xuất của anh nên anh không đồng ý. Ông ta vẫn ra lệnh làm theo ý ông ta và anh đã không kiềm được cơn giận tát ông ta một bạt tay rồi bỏ về. Kết quả, toàn bộ mẽ đường bị hư. Anh bị kỷ luật.Ông Đoàn chỉ là thợ cơ khí bậc 7/7 mà thôi.

Sau này, tôi nghe ông Đoàn bị kỷ luật thôi giữ chức phó giám đốc, còn anh Hoàng thì trở lại làm tổng điều độ ca. Anh có nhắn anh tôi gọi tôi về làm nhưng lúc đó tôi đã đi thanh niên xung phong.

Hình ảnh Hoa khói ấy tôi không bao giờ quên được.