Thế Tiến Thoái Lưỡng Nan Của Hoa Kỳ

Đào Văn Bình



.. Nhưng Mỹ và Hoa Lục hợp tác hoặc “làm bạn” với nhau như thế nào ở Biển Đông? Đó là một bài toán vô cùng khó khăn, một bài toán “vô nghiệm” tức không có đáp số. Mỹ có thể hợp tác hoặc làm bạn với Nga trên những vấn đề quốc tế nhưng không thể hợp tác với Hoa Lục trong vấn đề Biển Đông và Á Châu. Có thể chiến lược của Mỹ bây giờ chỉ là “be bờ “ và mua thời gian, chừng nào nước tới chân rồi sẽ nhảy. ... (ĐVB)

A. Những chuyển biến quan trọng:

Nhật Ký Biển Đông hai tuần cuối Tháng Sáu ghi nhận những chuyển biến quan trọng như sau:


- International Business Times ngày 15/6/2015: “Phát ngôn viên của Công Ty United Instrument Manufacturing do Điện Kremlin làm chủ cho biết quân đội Nga đã chế tạo thành công một loại súng vi ba (microwave gun) có khả năng triệt hạ máy bay không người lái và đầu đạn phóng ra từ trên trên không.”

- Reuters ngày 16/6/2015: “Tổng Thống Putin nói Nga buộc lòng phải hướng quân đội tới bất cứ quốc gia nào có thể đe dọa nước Nga, khiến gia tăng căng thẳng với các cường quốc Phương Tây vốn tham vọng đem quân đội NATO tới sát biên giới Nga.”

- AP ngày 16/6/2015: “Trung Quốc tuyên bố sẽ ngưng xây đắp các đảo ở khu vực đang tranh chấp ở Biển Đông nhưng lại nói rằng sẽ tiếp tục phát triển các tiền đồn mà họ kiểm soát tại trung tâm điểm của Đông Nam Á. Tuyên bố của Trung Quốc hiển nhiên là hành động nhằm trấn an các quốc gia trong vùng có tầm quan trọng chiến lược, nhưng Hoa Kỳ bày tỏ lo ngại là ý định của Hoa Lục chưa hề hạ giảm.” Còn theo Reuters, Hoa Kỳ lo lắng về những dự tính của Hoa Lục sẽ xây thêm các đảo cho mục đích quân sự. Còn Nhật Bản thì nói rằng, “Sau khi việc cải tạo đảo hoàn tất, chúng ta không chấp nhận đây như chuyện đã rồi.” Theo con số thống kê của tờ Diplomat có trụ sở tại Nhật Bản trong 20 năm qua các nước đã chiếm giữ và cải tạo một số đảo tại Trường Sa như sau: Việt Nam 48, Phi Luật Tân 8, Trung Quốc 8, Mã Lai 5 và Đài Loan 1 (Đảo Ba Bình).

- Reuters ngày 17/6/2015: “Thỏa hiệp quốc Mỹ-Phi nhằm giúp đối đầu với sự gia tăng sức mạnh hải quân của Trung Quốc trong vùng biển tranh chấp đáng lý ra được tiến hành hơn một năm sau khi ký kết, giờ đây gặp phải trở ngại chính trị tại Manila. Thỏa hiệp cho phép quân đội Mỹ rộng rãi ra vào các căn cứ quân sự và cho phép xây dựng các cơ sở để tồn trữ nhiên liệu, thiết bị cần thiết cho an ninh trên biển, nhưng đã bị bế tắc sau khi các chính trị gia cánh tả và các nhà đối lập năm ngoái đã kiện lên Tối Cao Pháp Viện vì tính cách vi hiến của nó.”

Đây là hệ quả của cuộc Chiến Tranh Việt Nam. Khi Mỹ tháo chạy khỏi Việt Nam năm 1975, Thái Lan đuổi Mỹ năm 1976, Phi Luật Tân đuổi Mỹ năm 1996 vì sự hiện diện của quân đội Mỹ đã làm Phi Luật Tân và Thái Lan mất chủ quyền và bùng phát kỹ nghệ gái điếm khổng lồ. Ngoài ra, tình hình thế giới ngày nay diễn biến vô cùng phức tạp. Nếu Mỹ đóng quân tại Phi Luật Tân thì an ninh của Trung Quốc bị đe dọa. Khi nổ ra chiến tranh, chắc chắn Phi Luật Tân sẽ là “vùng hỏa tuyến”. Các hỏa tiễn Đông Phong của Trung Quốc từ Hải Nam và ven biển đủ sức hủy diệt Phi Luật Tân trong khi Phi Luật Tân không được trang bị hệ thống lá chắn hỏa tiễn. Nếu có loại hệ thống này thì chủ yếu nó dùng để bảo vệ các căn cứ quân sự của Mỹ hơn là cho Phi Luật Tân. Có lẽ chính vì thế mà các chính trị gia cánh tả lo ngại, trong khi nguy cơ xâm lấn của Trung Quốc lại sờ sờ trước mắt mà Phi Luật Tân không có khả năng “tự lực cánh sinh”. Thế tiến thoái lưỡng nan của Phi là ở chỗ đó.

- BBC tiếng Việt ngày 21/6/2015: “Theo nguồn tin từ Hà Nội, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng sẽ thăm Hoa Kỳ từ ngày 7-9 tháng Bảy và hội đàm với Tổng thống Barack Obama tại Nhà Trắng. Đây là chuyến thăm đầu tiên của một tổng bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam tới Hoa Kỳ. Hai bên dự kiến sẽ có Tuyên bố chung về tầm nhìn của quan hệ Đối tác toàn diện và sâu rộng giữa Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam và Hợp chủng quốc Hoa Kỳ. Ngoài ra cũng sẽ có 'Tuyên bố tầm nhìn chung Việt Nam - Hoa Kỳ về quan hệ quốc phòng, định hướng hợp tác quốc phòng thời gian tới'. Hai bên đang có đàm phán liên quan tới cảng Cam Ranh nhưng hiện chưa thể khẳng định liệu Việt Nam có đồng ý để Ngũ Giác Đài khai thác cảng biển này không. Ngoài hội đàm với Tổng thống Obama, ông Trọng dự kiến cũng sẽ dự chiêu đãi do Ngoại trưởng John Kerry chủ trì, gặp Đại diện Thương mại Michael Froman hoặc Bộ trưởng Thương mại Penny Pritzker, Bộ trưởng Nông nghiệp Tom Vilsack cũng như các cựu chiến binh, chức sắc tôn giáo và nhân sỹ, trí thức Mỹ. Ông Trọng cũng sẽ tiếp xúc với các nghị sỹ đảng Dân chủ và Cộng hoà tại Thượng viện và Hạ viện Mỹ, gặp Thượng nghị sỹ John McCain, gặp gỡ đại diện cộng đồng doanh nghiệp Mỹ. Ngoài ra vị tổng bí thư còn tham gia trao đổi về “Quan hệ Việt-Mỹ trong một thế giới đang thay đổi” tại Trung tâm nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế Mỹ (CSIS).Tại New York, ông Trọng sẽ gặp lãnh đạo Đảng Cộng sản và bạn bè cánh tả Mỹ, vợ chồng Cựu Tổng thống Bill Clinton, gặp đại diện Việt kiều và đại diện lưu học sinh Việt Nam. Khi thăm trụ sở Liên Hợp Quốc, ông Trọng sẽ gặp Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Ban Ki-moon. Trong chuyến đi tới đây, vị tổng bí thư cũng sẽ tiếp xúc với nhóm trí thức quan tâm tới Việt Nam của trường Đại học Harvard, theo nguồn tin từ Hà Nội. Chuyến đi Hoa Kỳ của ông Trọng diễn ra sau chuyến thăm của ông tới Trung Quốc mới đây.”

- Bloomberg News ngày 21/6/2015: “Mỹ và Nhật tiến hành những cuộc tập trận riêng với Phi Luật Tân gần những hòn đảo còn đang tranh chấp ở Biển Đông, một dấu hiệu hỗ trợ đất nước này khi Trung Quốc đang xây đắp các đảo nhân tạo tại đây. Theo phát ngôn viên Hải Quân Hoa kỳ, cuộc tập trận chung hằng năm mang tên CARAT bắt đầu vào Thứ Hai 22/6/2015 ngoài khơi Đảo Palawan kéo dài cho tới ngày 26/6/2015. Còn Hải Quân Nhật và Phi Luật Tân tập trận chung cũng chung quanh Đảo Palawan cho tới ngày 27/6/2015.” Theo Reuters ngày 23/6/2015, phi cơ tuần thám của Nhật đã bay vòng quanh khu vực đảo còn đang tranh chấp (Bãi Cỏ Rong) trong cuộc tập trận này.

- VnExpress ngày 22/6/2015: “Trả lời phỏng vấn của độc giả VnExpress, đại sứ Mỹ tại Việt Nam Ted Osius cho biết năm nay sẽ chứng kiến nhiều chuyến thăm của lãnh đạo cấp cao hai nước, trong đó có thể có việc Tổng thống Obama tới Việt Nam.”

- VOA tiếng Việt ngày 22/6/2015: “Quân đội Việt Nam đang chuẩn bị các lực lượng đặc biệt để có thể tấn công các cơ sở Trung Quốc trong khu vực là hàng tít (tiêu đề) đăng trên báo Want China Times của Đài Loan hôm nay, trích nguồn tin từ báo Kommersant có trụ sở ở Moscow. Bài báo viết rằng cũng như các cuộc diễn tập quân sự đã được quân đội Việt Nam tiến hành từ năm 2004 đã cho thấy, máy bay chiến đấu SU-22 của Không quân Việt Nam sẽ được dùng để phát động cuộc tấn công đầu tiên chống các mục tiêu trên biển bằng tên lửa không đối địa/đất AS-10. Các chiến đấu cơ này có thể tấn công các tàu hải quân Trung Quốc từ độ cao 2.500 tới 3.000 mét.”



Chiến hạm Đinh Tiên Hoàng của hải quân Việt Nam tại căn cứ Cam Ranh. 22.06.2015 (VOA)

- Al Jazeera ngày 23/6/2015: “Báo Bangkok Post cho biết, nhà cầm quyền quân phiệt Thái Lan sẽ tổ chức một cuộc họp để chỉ bảo cho 200 phóng viên trong nước cũng như quốc tế biết cách đặt những câu hỏi sao cho xây dựng thay vì bóp méo sự thực.”

Sau cuộc đảo chính, nắm quyền thủ tướng tự phong năm 2014, ông tướng Prayuth Chan-ocha dạy dỗ báo chí là phải loan tin trung thực và thúc đẩy việc hòa giải dân tộc. Và ông đe dọa bỏ tù những ai loan tin có tính phá hoại. Human Rights Watch coi đây là hình thức đe dọa báo chí và bịt miệng tự do ngôn luận. Ông tướng này nói một câu “xanh rờn”, “Không buộc các anh phải ủng hộ chính quyền nhưng các anh phải loan tin trung thực.” tức phải nói cái tốt lẫn cái xấu của chính quyền chứ không phải chỉ bới móc những cái xấu. Chí loan tin xấu về một chính quyền là hành vi phá hoại. Ấy vậy mà báo chí và đối lập Thái Lan nín khe. Thế mới hay trong một đất nước triền miên hỗn loạn và tự do dân chủ quá trớn, biện pháp độc tài nhiều khi hữu hiệu đúng như câu châm ngôn, “Thuốc đắng dã tật”.

- VOA tiếng Việt ngày 24/5/2015: “Muốn được thông qua, các nhà thương thuyết thương mại Mỹ đòi Việt Nam, một nước xuất khẩu hàng may mặc hàng đầu, phải giảm bớt sự lệ thuộc vào vải sợi do Trung Quốc sản xuất, bởi vì nước này không phải là một đối tác trong Hiệp định TPP. Các nhà thương thuyết Mỹ nói nếu Việt Nam muốn tiếp cận thị trường Mỹ với quy chế ưu đãi, thì Việt Nam phải tạo thị trường mới cho ngành công nghiệp vải sợi Mỹ, ngành mướn tới 250,000 công nhân, với trị giá hàng xuất khẩu lên tới 20 tỉ đô la năm ngoái. Như vậy, thay vì Trung Quốc, Việt Nam sẽ phải xoay sang nhập vải sợi từ Hoa Kỳ và Mexico- một đối tác khác trong Hiệp định Hợp tác Xuyên Thái Bình Dương TPP.”

Đây là một để nghị hợp lý không phải ép buộc để “thoát Trung” (bớt lệ thuộc vào Trung Quốc) nhưng còn tùy thuộc vào nhiều yếu tố như: giá cả rẻ, thời gian thi hành hợp đồng bao lâu v.v..

- VnPlus ngày 24/6/2015: “Theo cuộc khảo sát của Trung tâm Levada tiến hành từ ngày 19-22/6 vừa qua, tỷ lệ tín nhiệm Tổng thống Nga Vladimir Putin trong tháng Sáu này đã đạt mức cao kỷ lục là 89%, trong khi 64% số người được hỏi cho rằng nước Nga đang đi đúng hướng. Theo khảo sát, đa số người được hỏi cho biết họ đồng tình với hoạt động của ông Putin trên cương vị tổng thống. Trước đó, tỷ lệ ủng hộ ông Putin hồi tháng Một (Tháng Giêng) năm nay và tháng Ba vừa qua là 85%, còn trong các tháng Hai, Tư và Năm vừa qua, với tỷ lệ là 86%.”

- AFP ngày 25/6/2015: “Vào Thứ Năm 25/6/2015, các đại biểu quốc hội Việt Nam đã biểu quyết chấp thuận xây dựng một phi trường gây tranh luận sôi nổi trị giá 16 tỉ đô-la gần TP. HCM (Long Thành) trong khi đất nước này khát khao trở thành một trong những trung tâm hàng không bận rộn nhất thế giới. Phi trường quốc tế này nhằm giảm bớt sự quá tải của phi trường cũ nằm ở trung tâm thương mại Việt Nam, với tham vọng sẽ đón tiếp 100 triệu khách và 5 triệu tấn hàng hóa mỗi năm vào năm 2050.”



Phối cảnh sân bay quốc tế Long Thành (Đồng Nai). Ảnh http://namtien.vn

- International Business Times ngày 25/6/2015: “Truyền thông Nga và Trung Quốc bắt đầu cho rằng khả năng về cuộc chiến Hoa-Mỹ có thể xảy ra. Trong khi đó cơ quan truyền thông quốc gia của Hoa Lục gọi đó là ‘không thể tránh khỏi’ còn cơ quan truyền thông Nga lại liệt kê một số dấu hiệu chứng tỏ hai quốc đang tiến tới đối đầu quân sự. Tờ Pravda đưa ra 11 chỉ dấu hiển nhiên cho thấy chẳng bao lâu Hoa-Mỹ sẽ tiến tới đối đầu quân sự. Theo tờ báo này, Trung Quốc đã phát triển một loại hỏa tiễn diệt hạm dùng để tiêu diệt các hàng không mẫu hạm của Hoa Kỳ. Hải Quân Trung Quốc cũng đang phát triển cách tàu ngầm trang bị hỏa tiễn đạn đạo rất êm/hầu như không phát ra tiếng động.” (Chinese and Russian media have started suggesting the possibility of a China-U.S. war. While the national news agency in China calls it “inevitable,” a Russian news agency listed a number of indications that it said “proved’ the two nations were heading toward a military conflict…Pravda gives 11 “harbingers” that apparently demonstrate that China and the United States will be involved in a war soon. According to the Russian agency, China has developed a "carrier killer" missile specifically designed for destroying U.S. aircraft carriers. The Chinese navy is also developing ballistic missile submarines that are “extremely quiet.)

- Tintuc.vn ngày 26/6/2015: “Hải quân Thái Lan đã quyết định mua 3 tàu ngầm Trung Quốc cho Hải quân nước này. Theo Bangkok Post, hợp đồng có giá trị lên tới 12 tỉ baht (355 triệu USD). Cũng theo tờ Bangkok Post, “Việc Trung Quốc thắng/trúng thầu cung cấp tàu ngầm cho Thái Lan cũng nhằm tăng cường các mối quan hệ về chính trị và quân sự giữa hai chính phủ hiện nay của Thái Lan với Trung Quốc.”

Tại sao Thái Lan - một quốc gia không có kẻ thù trong vùng lại phải tăng cường sức mạnh quân sự? Theo tôi nghĩ, ngoài việc liên kết chặt chẽ với Trung Quốc để cân bằng ảnh hưởng của Mỹ tại Đông Nam Á, Thái Lan lo sợ sức mạnh quân sự của Việt Nam, đặc biệt trên biển.

Tưởng cũng lên nhắc lại đây, trong cuộc chiến tiêu diệt chế độ diệt chủng Khmer Đỏ, Thái Lan đã tích cực hỗ trợ cho chế độ Pol Pot và chỉ làm hòa với Việt Nam khi chế độ này hoàn toàn bị tiêu diệt ở Kampuchia. Xin nhớ cho Thái Lan là một quốc gia hết sức khôn ngoan về đối ngoại để không cho chiến tranh nổ ra trên đất nước mình.

Hiện nay Đông Nam Á đang theo đuổi một chiến lược ngoại giao vô cùng mâu thuẫn. Một mặt, họ rất cần Mỹ nhưng mặt khác không ai muốn trở thành kẻ thù của Trung Quốc. Sự hiện diện quân sự của Mỹ đôi khi là cần thiết, nhưng khi Mỹ đóng quân ở đâu thì sẽ gây chiến tranh ở đó. Do đó, một nước Mỹ hay Trung Quốc ảnh hưởng mạnh quá ở trong vùng đều gây thảm họa cho Đông Nam Á. Chính vì thế mà Đông Nam Á chỉ muốn sức mạnh của Mỹ và Trung Quốc ngang nhau để may ra họ có thể sống yên một thời gian. Có lẽ Mỹ và Hoa Lục cũng đã nhìn thấy điều này.

- The National Interest ngày 27/6/2015: “Theo rất nhiều nguồn tin, Trung Quốc đã đưa giàn khoan Haijiang 981 vào khu vực là trung tâm của cuộc tranh chấp năm ngoái. Nhưng hiện nay, vị trí mới không gần vị trí trước, nhưng có thể gây tức giận về phía Việt Nam. Trung Quốc lần này tuyên bố giàn khoan nằm trong khu vực Đặc Quyền Kinh Tế tính từ Hải Nam chứ không phải từ Quần Đảo Hoàng Sa và ra lệnh cho tàu bè ngoại quốc phải tránh xa giàn khoan dầu này 2000 m.” Cũng theo The National Interest, hành động này xảy ra vài tuần trước chuyến đi Mỹ của Ô. Nguyễn Phú Trọng và có thể đẩy Việt Nam tiến gần về phía Mỹ hơn. Nhưng theo tin tức mới nhất ngày 29/6/2015, giàn khoan Haiyang 981 thăm dò dầu khí tại địa điểm cách bờ biến phía đông của Việt Nam 100 hải lý.

- The International Business Times ngày 29/6/2015: “Theo tường trình của NBC, một tướng lĩnh cao cấp của Trung Quốc tuyên bố, việc Nhật Bản tuần tra Biển Đông là không thể chấp nhận được, còn Hoa Kỳ thì có thể tha thứ.” (Japanese sea patrols in the South China Sea are unacceptable, but U.S. patrols there will be tolerated, a prominent Chinese general declared, according to a new NBC news report. )

- VnExpress ngày 29/6/2015: “Theo người phát ngôn Bộ Ngoại Giao Việt Nam, khoảng 250 người Campuchia với sự tham gia của một số nghị sĩ đảng đối lập CNRP hôm 28/6/2015 đã tiến sâu vào khu vực mốc 203 do Việt Nam quản lý thuộc địa bàn tỉnh Long An. Lực lượng chức năng Việt Nam và người dân địa phương đã ngăn chặn, giải thích nhưng bị một số phần tử quá khích Campuchia tấn công, khiến 7 người Việt Nam bị thương.” Còn theo BBC tiếng Việt ngày 30/6/2015, “Chủ tịch đảng Cứu quốc Sam Rainsy nói với các nhà báo hôm thứ Hai 29/6 rằng dân làng Việt Nam đã dùng gậy đánh đuổi các nhà hoạt động Campuchia. Trong khi đó, chính quyền tỉnh Svay Rieng thì nói đoàn do đảng đối lập dẫn đầu đã khuấy động tình hình gây bất ổn".



Đoàn ngừơi Việt (bên trái) dàn hàng ngang ngăn cản đoàn kiểm tra biên giới của Campuchia (bên phải) không cho vào phần đất ranh giới của hai nước. Ảnh RFA

Đây là diễn biến quan trọng ảnh hưởng đến sự ổn định của hai nước Việt Nam-Kampuchia, đơn thuần do các chính khách hoạt đầu Khmer giật dây hay có “bàn tay lông lá” của Hoa Lục đứng sau lưng để trả đũa Việt Nam xích lại gần với Mỹ? Trên vũ đài chính trị thế giới đầy “gió tanh mưa máu” chuyện gì cũng có thể xảy ra.

- VnPlus ngày 30/6/2015: “Thông tin từ Cục Kiểm Ngư (Tổng Cục Th​ủy Sản) cho biết, trong 6 tháng đầu năm 2015, tình hình trên Biển Đông vẫn diễn biến phức tạp, mức độ uy hiếp của cơ quan hải giám Trung Quốc đối với tàu cá Việt Nam khai thác hải sản ở ngư trường truyền thống (như vùng biển Hoàng Sa, Trường Sa của nước ta) ngày càng gia tăng, phức tạp.”

B. Nhận Định:

Hai tuần lễ cuối của Tháng Sáu, 2015 đã có ba tin không vui cho Hoa Kỳ.

1) Tình hình Biển Đông càng trở nên phức tạp hơn. Trung Quốc cho giàn khoan Haijiang 981 vào gần vùng Đặc Quyền Kinh Tế của Việt Nam và uy hiếp ngư dân Việt Nam đánh cá ở vùng biển này.

2) Trung Quốc đã khai trương Ngân Hàng Đầu Tư Hạ Tầng Cơ Sở Á Châu (AIIB) mà Washington cũng đã bày tỏ những mối lo ngại rằng ngân hàng sẽ làm suy yếu Ngân Hàng Thế Giới (World Bank) và Ngân hàng Phát Triển Á Châu (ADB) do Mỹ và Nhật Bản kiểm soát, tức uy lực tài chính cũng là “cây gậy chỉ huy” của Mỹ đã suy giảm.

3) Theo ValueWalk ngày 15/6/2015: “Trung Quốc thử nghiệm thành công hỏa tiễn siêu âm mang đầu đạn hạt nhân Wu-14 có thể xuyên thủng hệ thống chống hỏa tiễn của Hoa Kỳ. Hỏa tiễn siêu âm này bay với tốc độ mười lần tốc độ của âm thanh tức 7,600 dặm/giờ. Điều đó có nghĩa là nếu nó được phóng đi từ Thượng Hải, có thể tới Cựu Kim Sơn (San Francisco) khoảng 50 phút. Cuộc thử nghiệm được tiến hành tại miền Tây Trung Quốc tuần rồi.” Theo tờ National Interest ngày 28/6/2015 thì vũ khí tấn công chớp nhoáng này mà Mỹ gọi là “Conventional Prompt Global Strike” (CPGS) có thể đẩy Mỹ và Trung Quốc tới bờ vực chiến tranh.



Hỏa tiển Wu-14 của Trung Quốc. Tranh họa http://www.valuewalk.com

Cũng giống như khi Nhạc Bất Quần chưa học được Tịch Tà Kiếm Phổ thì Nhậm Ngã Hành - Giáo Chủ Minh Giáo coi Nhạc Bất Quần như cỏ rác. Nhưng khi Nhạc Bất Quần luyện xong Tịch Tà Kiếm Phổ thì hai bên phải huyết chiến để phân định ngôi võ lâm chí tôn. CPGS là vũ khi tấn công toàn cầu chớp nhoáng không cho địch trở tay. Ai thủ đắc vũ khí này sẽ “oai trấn giang hồ”, sẽ “dạy bảo thiên hạ”. Dĩ nhiên là Mỹ sẽ không cho phép ai có loại vũ khí này. Rõ ràng cuộc thử nghiệm thành công vừa rồi cho thấy Mỹ không thể kiềm chế Hoa Lục trong việc phát triển vũ khí hạt nhân lẫn cổ điển tối tân, giống như áp đặt cấm vận lên Ba Tư. Trung Quốc như một bóng ma từ từ tiến tới. Vậy Mỹ phải làm sao đây?

Nhìn vào những phản ứng của Hoa Kỳ sau khi Hoa Lục thành công trong việc biến cải 6 bãi đá ngầm thành các hòn đảo trên đó xây dựng các căn cứ quân sự, chúng ta thấy chiến lược của Hoa Kỳ không dứt khoát, nói theo ngôn ngữ bình dân là “xìu xìu ển ển”, đánh không ra đánh, đàm không ra đàm, khác hẳn với chiến lược đối đầu với Nga tại Âu Châu. Điều này phản ảnh thế tiến thoái lưỡng nan của Hoa Kỳ.

- Nếu lùi thì Mỹ mất hết đồng minh ở Á Châu. Nếu mất Á Châu thì Mỹ không còn là siêu cường nữa mà rớt xuống thành cường quốc khu vực chỉ còn thống trị vùng Nam Mỹ và Âu Châu, cho nên không thể lùi được.

- Nếu tiến thì phải mở cuộc chiến tranh tổng lực và sau đó là chiến tranh nguyên tử với Trung Quốc- tức Mỹ và Trung Quốc đều hủy diệt- điều mà không ông tổng thống Hoa Kỳ nào dám nghĩ tới.

- Chính vì đánh không được cho nên một số nhà nghiên cứu Hoa Kỳ đã nghĩ tới chuyện “làm hòa” với Trung Quốc. Theo Business Insider ngày 17/6/2015: Trong bài viết nhan đề, “Hoa Kỳ cần làm bạn với Trung quốc nếu không tai ương sẽ nổ ra” (The US needs to befriend China or all hell is going to break loose) Elena Holodny đã trích dẫn nhận định của Soros, “Chính quyền Mỹ được thì ít mà mất thì nhiều khi đối xử với Trung Quốc theo trò chơi không ai được gì cả (zero-sum game). Nói khác đi, nó có rất ít thế mạnh để thương thảo. Dĩ nhiên là nó có thể cản trở sự tiến lên của Trung Quốc nhưng điều đó rất nguy hiểm.” (The US government has little to gain and much to lose by treating the relationship with China as a zero-sum game. In other words, it has little bargaining power," he continues. "It could, of course, obstruct China's progress, but that would be very dangerous.) Và Soros viết thêm, “Một sự hợp tác của Mỹ với các nước láng giềng của Trung Quốc có thể làm chúng ta quay trở lại với chiến tranh lạnh, nhưng lại là điều được ưa chuộng hơn nếu thế chiến thứ ba nổ ra.” (A partnership with China’s neighbors would return us to a cold war, but that would still be preferable to a third world war.)

Nhưng Mỹ và Hoa Lục hợp tác hoặc “làm bạn” với nhau như thế nào ở Biển Đông? Đó là một bài toán vô cùng khó khăn, một bài toán “vô nghiệm” tức không có đáp số. Mỹ có thể hợp tác hoặc làm bạn với Nga trên những vấn đề quốc tế nhưng không thể hợp tác với Hoa Lục trong vấn đề Biển Đông và Á Châu. Có thể chiến lược của Mỹ bây giờ chỉ là “be bờ “ và mua thời gian, chừng nào nước tới chân rồi sẽ nhảy.

Cuộc đối đầu với Trung Quốc bây giờ còn khó hơn Mỹ đối đầu với Đức Quốc Xã và Quân Phiệt Nhật thời Đệ II Thế Chiến. Lý do: Đức Quốc Xã và Quân Phiệt Nhật không có bom nguyên tử và sức mạnh kinh tế, tài chính khiến tác động đến sự sống còn của Mỹ. Nhưng âu cũng là lẽ biến thiên của tạo hóa, hết thịnh rồi lại suy, hết thái bình rồi lại là chinh chiến. Tất cả đều do các cường quốc tạo ra, không ngoài tham vọng giữ ngôi bá chủ hoặc ngoi lên để tranh đoạt ngôi bá chủ thế giới. Các nước nhỏ như “ruồi muỗi”. Khi “trâu bò” húc nhau thì “ruồi muỗi cũng chết lây”. Và khi đó thì chỉ có bom đạn nói chuyện, Liên Hiệp Quốc chỉ là Ông Phỗng Đá, Hiến Chương LHQ chỉ là tờ giấy lộn, những Nghị Quyết của LHQ chỉ dùng để hù dọa con nít. Ngay bây giờ, các nước nhỏ muốn sống yên thì phải trang bị vũ khí thật tối tân và một chính sách ngoại giao thật bén nhậy chứ không còn con đường nào khác.

Đào Văn Bình
(California ngày 1/7/2015)