IM LẶNG LÀ GÌ

 NGUYỄN THÁNH NGÃ


tôi lang thang
nghe im lặng trả lời...





im lặng là gì tôi không biết
im lặng ở đâu ngoài tôi
im lặng có tự do không nhỉ

tôi lang thang
nghe im lặng trả lời

trả lời là gì hỡi im lặng
đây thực thụ là câu hỏi ngược ngạo

hoang mang
cưu mang
mênh mang

im lặng tôi cọc còi không giữ nổi ngòi bút huyên náo
vết mực như lưỡi cày khiên giun dế nhảy tung
đất ruộng ngâm nước im lặng ngọn cỏ áy náy chân trâu
tôi là vết bùn dính dưới chân cha tôi im lặng nghe thời gian chuyển động
mùi phân trâu và nước đái trâu trộn lẫn là một phần không thể thiếu
những buổi cày xế bóng mênh mang

mẹ là chiếc lỗ tai im lặng
gắn vào thơ tôi mỗi khi to tiếng với đời
trâu là chiếc mũi hít thở
gắn vào thơ tôi để biết mình đang bước trên đường quê trải nhựa hay ngơ
ngác giữa hoang mang chẳng thấy ruộng đồng


im lặng đã cưu mang tôi vào thơ thành im lặng bật dậy của hạt nẩy mầm
những câu chữ lặng im theo cách ký tự tượng hình

im lặng là hậu duệ của mạnh mẽ hiên ngang
dẫu có lúc mênh mang mà không　tan loãng
chứng nhân của niềm hy vọng cô đơn đáy bùn

có im lặng nào không tự do
nó ở trong tôi, ngoài tôi và tất cả
dưới nỗi buồn tuột cúc thời trang

Thơ

Giữa xác chết của các ngôn ngữ gầy gò, trong bóng tối của những lòng tốt vô minh béo phì, bên vực sâu ngu xuẩn của bao-nỗi-lạc-cảm-thụ, thơ đã xuất hiện

Giữa nỗi chán chường hằn dấu lên khuôn mặt thường nhật, trong vết cắt của biết bao nhát-ngữ-pháp-sai lên da thịt ngôn-ngữ-mẹ, bên cánh cửa dẫn thẳng vào phản bội, thơ đã lắng nghe

Giữa tháng ngày mệt mỏi của sự-độc-ác, trong tiếng kêu khản giọng gọi cha của những đứa trẻ mù, bên đám đông dối trá vẫn đang tiếp tục ám hại nhau suốt kiếp này qua kiếp khác, thơ đã cất tiếng gọi

Và điều kì diệu của thơ là;

Không-Một-Ai-Nghe-Thấy-Nó

Như Huy

NHỮNG MÁNH KHÓE "CHANH NUẬN " VÀ DỤ DỖ CỦA BỌN PHẢN ĐỘNG

1. Dẫn chứng tùm lum

Chúng đưa ra những dẫn chứng, những số liệu do chúng bịa ra, nhưng được viết dưới dạng học thức, những thứ đó được gắn mác là của tổ chức khoa học- nghiên cứu thế giới gì gì đó, hay của ông tiến sĩ- giáo sư ngoại nào đấy v.v... lol

2. Tự sướng siêu nhân Gao

À à, chiêu này là hài hước nhất, tự phong cho mình và đồng bọn là giáo sư, tiến sĩ, thậm chí là anh hùng, luật sư tốt nghiệp mấy trường luật thế giới, thậm chí là đảng viên đảng CS, lúc trước Lý Tống được phong tới anh hùng trên không, Nhà bảo trợ nhân quyền cơ đấy ha ha

3. Đồ Rê Mí

Còn được gọi là chiêu "thằng khùng thích hát", chúng sẽ viết nhạc xong up lên Youtube với những lời bài hát mang đậm chất kích động, xuyên tạc pha thêm chút kịch tích, man rợ, dơ bẩn nữa khiến cho người nghe thấy mà ớn lạnh, từ đó để lại những ấn tượng Đảng CS và xã hội VN ko tốt đẹp mấy trong đầu người nghe

4. Tao điên, tao có quyền

Chiêu điên loạn nhất, chúng sẽ hát mãi điệp khúc cải lương "CS bán nước, CS dâng đảo cho Tàu" nhưng ko thể đưa ra 1 chứng cứ nào mà dù có đưa ra cũng chả dám tranh luận lâu, và viết được mấy câu lại thêm 1- 2 cụm từ "CS bán nước", "CS theo Tàu" vào như thể đây là dẫn chứng hùng hồn nhất Nếu "thua" ớ nơi này, chúng lại đi nơi khác rêu rao và cứ diễn mãi vở hài kịch "CS bán nước" khắp mọi nơi để mua vui cho người tri thức.

5. Liên hoàn nói

Với chiêu này thì bọn Vichoco sẽ tích cực phán, tích cực nói thậm chí là làm thơ, chúng đặt vấn đề nhanh như súng liên thanh, nói nhiều đến mức mà ta ko có thời gian để kịp tranh luận, 1 đứa nói thì chục đứa bè, clones quá trời clones, cốt để cho đông, cho có số lượng, cho chúng ta thấy đông mà hoang mang, cho bọn trẻ thấy đông mà tin theo, việc này thường xảy ra ở phần bình luận trên Youtube hay facebook
Và đây cũng là điểm nguy hiểm nhất, cứ thử tưởng tượng một mình mình tranh luận kèm cãi lộn với chục thằng Mafia Vichoco, không đuối vì mệt cũng đuối vì tức những câu từ chúng bịa đặt, xuyên tạc một cách trắng trợn, vô liêm sĩ.

6. Thêm xăng vào lửa

Chúng thường lấy những vấn đề nhức nhối của xã hội ra và đổi trắng thay đen, thổi phồng bịa đặt, bóp méo nửa sự thật, viết luyên thuyên 1 hồi, dẫn chứng đủ kiểu nhưng kiểu chủ yếu là tính bắt cầu, nghĩa là ông này làm cái này, mà ông này lại quen với ông kia, suy ra ông kia cũng làm thế, hay là 1 thằng ăn cắp là cả nhà ăn cắp, hoặc mày nhượng bộ suy ra mày bán nước, mày nhẫn nhịn suy ra mày nhục nhã, mày muốn nhân nhượng suy ra mày sợ giặc, nhằm làm cho người đọc mê muội, vì không nhận ra được đây là chiêu bóp méo nửa sự thật nên bị chúng làm mòn hay làm mất đi thế lập trường.

7. Tụi bây còn thơ ngây lắm, biết cái gì

Với chiêu này thì bọn chúng sẽ gắn cho những bạn 9x cái mác là còn nhỏ, ko hiểu việc đời, và tự cho mình 1 cái tuổi già dặn để giảng dạy như trong tiết Sử, nào là ngày xưa bác đã chứng kiến CS ác ôn, ngày xưa gia đình bác đã phải bỏ chạy CS, hay "ngày xưa đó, cháu ko biết đâu, CS đuổi nhà bác, rồi đánh đập vợ con bác, nhưng bây giờ CS nhồi nhét vào não các cháu những thứ sai sự thật, đừng nghe những lời của kẻ chiến thắng, nghe những người thật, "việc thật", nghe những người 60-80 tuổi kể lại nè"
Rồi sẽ đưa ra những dẫn chứng ko ai kiểm tra được như "Ông nội bác kể lại, cha bác kể lại, bạn bác nói..." nhưng thực ra là bác tự nghĩ ra Và "bác" chỉ mới 20-30t hay thậm chí là bằng tuổi con thôi con ạ, lấy tuổi giả cho con tin thế thôi
Nếu bạn dám phản biện lại mà có lời nào bất kính với "bác" hay "chú" gì gì đó tùy theo mức độ ham tự phong của mấy ku phản động ấy thì sẽ bị chụp lên đầu cái mũ "bất kính, mất dạy" từ đó suy ra những gì bạn nói là sai hết dù cho luận điểm, luận cứ của bạn là hoàn toàn chính xác và hợp lý đi chăng nữa

8. Kim thiền thoát xác & Đại cương chửi thề

Lâm vào thế bí, đơ lưỡi, lý luận ko được nữa thì bọn rận sẽ dùng chiêu "kim thiền thoát xác" nghĩa là bỏ chạy í. Chúng sẽ nói bâng quơ 2-3 câu rồi kết luận tạp cho có sau đó là bỏ chạy, chuyển sang nơi khác hành nghề; để cho người khác thấy ta đây vẫn chưa thua, ta đây vẫn còn nhiều lý lẽ lắm nhưng ko thích nói, hay rõ hơn là ta đây bị lý luận của nó làm cho viêm họng, nói ko được nữa, nên phải bỏ chạy để bào toàn "danh dự", để cho đỡ bị quê lol
Cách này chỉ dành cho bọn rận già gào ko được và rận có học (tạm gọi là thế). Còn đối với bọn rận trẻ, rận mới vào nghề, chúng sẽ điên cuồng áp dụng những thứ mà chúng đã học trong Đại cương chửi thề để "chanh luận" với bạn. Bao nhiêu từ thô tục và dơ bẩn nhất bất kể ngoại ngữ hay Quốc ngữ, bất kể tiếng địa phương hay tiếng lóng gì cũng sẽ được bọn chúng áp dụng triệt để và xem đó như là những chứng cứ, dẫn chứng, lý lẽ hùng hồn nhất. Khi bạn ko chịu được những câu từ hạ đẳng này và bỏ đi thì chúng sẽ quy ngay cho bạn tội "đuối lý nên phải bỏ chạy" Còn khi bạn tiếp tục lý lẽ thì chúng cũng tiếp tục chửi, chúng sẽ kiên trì chửi thề cho đến hồi kết, đến khi bạn chịu ko được nữa...

9. Sánh so tương đối, nêu gương thần tượng

Với chiêu này thì bọn chúng tha hồ mà khoe thần tượng Hoa Kỳ đồng thời cũng là cha mẹ của chúng và khiến cho bạn bị bí thế với những câu ngớ ngẩn như :
Tại sao Việt Nam theo Cộng Sản mà không bằng Mỹ ?
Mày nói không nên đa đảng à ? Đa đảng mới bằng Mỹ chớ !
Các nước một Đảng đều nghèo trong khi các nước đa đảng đều giàu, theo đa đảng hay những câu đại loại như :
Mỹ dân chủ lắm, vì thế nó mạnh lắm. Việt Nam không dân chủ nên không mạnh. Muốn sướng thân thì cứ theo chúng tao mà phản động, rồi sẽ được sung sướng như bên Mỹ.
=> Trong khi chúng có biết được sự thật về món hàng "dân chủ" mà các Đảng chính trị Mỹ rao bán cho dân chúng ? Chúng chỉ nhìn thấy cái bề ngoài, cái bản mặt đằng trước tốt đẹp, nói theo chúng thì miễn Mỹ giàu, Mỹ đẹp thì cái gì Mỹ cũng tốt, cũng hay và bắt chước Mỹ sẽ được như Mỹ, còn không cứ nghèo hoài chứ không hiểu, không thấy được cái đằng sau lưng của tụi Tư bản keo kiệt, của xã hội rối ren, bầu cử kiểu PR marketing.

10. Hiếp dâm lịch sử

Chúng rất thành công khi dùng chiêu này nhằm hạ uy tín của Đảng CS Việt Nam. Chúng thường lôi hình ảnh Chủ Tịch Hồ Chí Minh-lãnh tụ vĩ đại của dân tộc Việt Nam- và các nhà lãnh đạo Đảng CS ra và phủ bụi lịch sử. Chúng xuyên tạc, bịa đặt, nói ngông chuyện lịch sử. Chiêu này của chúng thường đánh vào những cái đầu óc ham lạ của nhiều bạn trẻ đam mê môn Sử nhưng lại làm biếng, không dám và cũng không muốn tìm hiểu kỹ càng lịch sử, chỉ muốn biết những "chuyện lạ" trong lịch sử nhằm thỏa mãn cơn khát hiểu biết của mình để có vốn "kiến thức" mà ra vẻ ta đây giỏi Sử, ta đây biết tất tần tật những "thâm cung bí sử" mà nhiều người chưa biết. Nhưng đối với những bạn đã am hiểu tường tận chuyện sử xưa thì chiêu này chả khác gì vở hài kịch rẻ tiền. Có những bạn "cao Sử" tức tối khi đọc những bài viết ngông của chúng nhưng cũng có một số chỉ cười nhạt rồi sang trang khác...

Tụi Phản động tranh luận với khẩu hiệu :

PHÁN LÀ TRÚNG, KHÔNG CẦN ĐÚNG HAY SAI !!
Hoàng Trung

Viết Cho Mùa Valentine Ấm Áp Đã Qua

Không có những bông hồng
và những thỏi socola ngọt vị tình yêu
dành cho em
trong ngày Valentine ấy

Không một lời chúc. Không một nụ cười
cũng chẳng một cái hôn
bờ vai hiền ấm áp
dành cho em
trong ngày Valentine ấy

Bằng ánh mắt của một kẻ nhìn đời như những áng mây
em bước chân ra phố
những cặp tình nhân tay trong tay
nói cười hạnh phúc
hoa hồng rải khắp lối người đi

Em chạnh lòng nhớ về buổi chia ly
Nếu ngày ấy mình đừng…xa nhau
Có thể em của ngày hôm nay sẽ khác
sẽ không phải độc hành
sẽ không phải ngước nhìn người ta
mà khát thèm hạnh phúc
sẽ không phải dằn lòng vì một nỗi
xót xa

Em ngẩng mặt bước qua những khuôn mặt
vừa lạ, vừa xa
với một niềm kiêu hãnh
Độc hành
Đâu có nghĩa đã cô đơn
Có thể lắm chứ
Phía cuối con đường kia có người đang giang tay đứng đợi
Đi nào, nhanh thôi.

Hoàng Yến Anh

Sẹo Facebook

1. Hôm qua thầy giáo cũ của tôi chính thức kết bạn với tôi trên Facebook. Hai mươi năm trước, ai mà tưởng tượng nổi có ngày chúng tôi sẽ bình luận một cách “dân chủ” về những vấn đề đời thường hay văn chương như bây giờ. Quả thực, mạng xã hội đã làm phẳng các mối quan hệ thứ bậc.


Nhưng từ mức độ “phẳng hóa” đơn thuần đó đến mức độ các thành viên của mạng đánh đồng tâm lý của người khác theo một kiểu áp đặt lại quá dễ dàng. Không ít hơn chục lần tôi thấy bạn bè mình giật câu than thở là phải ngồi dọn danh sách bạn Facebook, và hủy mối quan hệ bạn bè ảo đó khi không tài nào nhớ nổi một người xa lạ kia đã làm quen mình vì lẽ gì và “tại sao cô ả/gã này lại chễm chệ trên tường Facebook nhà mình, phán những câu ngu xuẩn chẳng liên quan?”.

Chưa hết. Nhiều người đã dọa dẫm, cãi cọ và tức tối với những bình luận có khi là bông đùa thiếu tế nhị, có khi là sự nóng lạnh không kiểm soát được trong tâm lý thường nhật, khi trạng thái trên Facebook càng lúc càng nhất quán với đời thực. Facebook và các trang mạng xã hội sẽ là tuyệt vời khi ta thỏa mãn nhu cầu được chia sẻ, nhưng cũng là thảm họa khi ta bực dọc với sự vô tình của nó.

Chắc cũng có lần bạn đăng một bức ảnh đẹp hay một ghi chép công phu lên Facebook nhưng chỉ nhận được rất ít lời bình luận và cú “like”, trong khi một dòng trạng thái cảm thán nhạt nhẽo của kẻ khác lại đắt khách như tôm tươi. Bạn thấy mình như bị rơi vào bẫy vậy.

Minh họa: Vũ Đình Giang


2. Không phải đến giờ chúng ta mới biết điều đó, mà ngay từ khi Facebook bắt đầu có ảnh hưởng, truyền thông đã có nhiều cảnh báo về sự ảnh hưởng của chứng nghiện Facebook, sau khi đã có bài học của các mạng Yahoo 360!, Twitter... Nhưng sự tiến bộ của công nghệ kỹ thuật số, duyệt Internet nhanh hơn nhờ các thiết bị truy cập cầm tay đã khiến chứng nghiện Facebook nối đuôi các chứng nghiện cổ điển như rượu chè, cờ bạc và đã kịp cạnh tranh với chứng nghiện cũng tân thời là video game.

Nhà nghiên cứu người Na Uy Cecilie Schou Andreassen đã chỉ ra mặc dù Facebook không phải là hóa chất như rượu hay ma túy, nhưng người dùng của nó hoàn toàn tương đồng với các tiêu chuẩn của các chứng nghiện kia.

Cũng chính vì không có thực thể vật chất nên điều đáng buồn là chúng ta chưa có cách nào chế ngự chứng nghiện này, trong khi chờ đợi sự suy thoái của công nghệ mạng xã hội và trông mong sự hạ nhiệt của chính mình. Chúng ta đã biết tác hại từ những chuyện như vợ chồng lục đục vì vô tình thổ lộ cảm xúc riêng tư, hay chuyện hội chứng “hội đồng” khi có một tin chưa được kiểm chứng tung ra và lan truyền chóng mặt trên mạng.

3. Facebook không còn là câu chuyện nghiện của giới trẻ như có thể thấy ở video game, mà là chuyện của mọi lứa tuổi biết đọc biết viết. Tỉ lệ 54% số người dùng Facebook toàn cầu trên 25 tuổi và 28% trên 35 tuổi cho thấy khách hàng của Mark Zuckerberg không còn là đồng niên hay sinh viên như thời anh ta học ở Harvard nữa.

Nhân vật trẻ tuổi xuất chúng này thật ra đã nắm được cái thóp của con người thời công nghệ số là sự cô đơn của họ. Bộ phim The social network (Mạng xã hội) nói về người sáng lập Facebook đã chỉ ra sự cô độc và dị biệt trong hành xử của chính anh này, một cá nhân lạnh lẽo và khắc nghiệt với bạn bè ngoài đời.

Và đến lượt chính chúng ta, những người trước đây vẫn kết nối với nhau bằng những phương thức giao tiếp truyền thống, đã lũ lượt rủ nhau tái lập sự kết nối ấy trên mạng. Nó khiến chúng ta trở thành những kẻ có vẻ như là vui đâu chầu đấy, khóc rồi cười ngay, hệt như người bị “thuốc”. Trong khi thực tế chúng ta không hoàn toàn cô đơn, không thật sự thiếu kết nối ở đời thực.

Chúng ta bị hấp dẫn trước cái gọi là tính thời thượng của công nghệ. Nó gây ảo tưởng chúng ta chạy bằng tốc độ của thế giới văn minh một cực. Nó độc tài đến mức như nhà báo Thomas L. Friedman đã viết: “Trừ khi bạn thoát khỏi Facebook và gặp mặt ai đó, bạn thật sự không hoạt động gì hết”.

4. Nhưng vấn đề ở đây là nếu không phải Facebook thì sao? Chúng ta còn nhớ cơn sốt blog 360 của Yahoo! mới vài năm trước đấy thôi, chúng ta cũng tốn cả vài tiếng mỗi ngày ngụp lặn trong cái mạng xã hội hãy còn “thô sơ” đó - kỳ thực hôm nay chúng ta đang lặp lại với cấp độ bị chi phối nặng hơn.

Facebook chỉ là một trong những ứng dụng trong rất nhiều ứng dụng mặc định đã cài đặt sẵn trong điện thoại, iPad, chúng ta chẳng phải là nhắn tin nhoay nhoáy, mấy ngón tay lướt đầy háo hức dưới gầm bàn những cuộc họp đó sao. Chúng ta hủy hoại những cuộc gặp gỡ khi cả ta lẫn đối tác chốc chốc gí ngón tay check xem có gì mới, bỏ rơi ngay cái người đang ngồi gần gũi trước mặt kia.

Nhưng cũng chính sự độc tài của công nghệ, theo các nhà nghiên cứu như Andreassen, cũng là dấu hiệu chỉ ra rằng Facebook sẽ bị thay thế bởi những ứng dụng khác. Một thập niên trước, các ứng dụng của Yahoo! làm mưa làm gió và giờ ứng dụng blog 360 của hãng này đã chính thức chấm dứt hoạt động, trong khi Facebook lên tới 1 tỉ người dùng.

Facebook chắc rồi cũng như loài khủng long, sẽ tuyệt chủng vì quá cỡ? Điều đó nghe quá ư xa xôi nhưng có vẻ hứa hẹn, song chắc chắn là chúng ta chưa hề chuẩn bị gì cho sự lụi tàn của nó. Rồi chúng ta sẽ vội vã gia nhập một cộng đồng mới. Facebook và các mạng xã hội có làm sẹo vĩnh viễn trong đầu chúng ta?

Nguyễn Trương Quý

Những dự ngôn cho đời…

(đọc tập thơ ĐI VỀ PHÍA MẶT TRỜI của KHA LY CHÀM
Nxb Văn Nghệ TP.HCM 2006 )

Khaly Chàm là người có cá tính mạnh, từng nổi đình nổi đám trong các cuộc văn nghệ.Nhưng tánh cương trực nhân nghĩa là bản chất của anh nên anh em quý mến.
Gốc lão nông tri điền làm theo sở thích tự nhiên của mình nên thỉnh thoảng khi xuống 81 Trần Quốc Thảo hay qua Trống Đồng cùng tôi và Vũ Ngọc Giao… ai cũng chơi bia, riêng anh khề khà ly rượu đế! gặp ai cũng mời vậy mà có người vui vẻ uống
Có một thời anh làm thơ lục bát trữ tình rất dịu êm,nhưng sau một thời gian trường chay lại đổi phong cách cho ra hàng loạt bài thơ tự do đầy ắp chất triết lí. Bán một chiếc xe walve để in thơ là một việc làm to lớn đối với văn nghệ sỹ, nhất là trong hoàn cảnh khó khăn như anh ( một vợ 5 con ) quả là dũng cảm?
Khi xưa anh rất thích câu nói của anh Joseph Huỳnh Văn :Có rất nhiều từ ngữ làm thơ nhưng rất ít từ để thành thơ…Còn anh xem thơ là gì? :

Thơ như chiếc nạng
Ngôn từ tôi dựa dẫm bước đi
Vượt qua những định luât
Nghi hoặc mọi giáo điều
( đồng hành)

làm thơ để:

khắc họa bóng hình vào ánh sáng
để xác tín sự hoá thân tỏa rạng trong ý tưởng
( từ tình yêu của đất)

Từ một buổi chiều lang thang bên bờ kinh Nhiêu Lộc có thể anh đã tìm ra cho mình một tia hi vọng nào đó khi nhìn dòng nước chảy:

ở một góc khuất nào đó
cõi trú dưới tán lá xanh
màu vàng khuyếch tán soi sáng niềm tin
trong mắt loài chim bầu trời đầy sao lấp lánh
( sự sống có ít người biết )

Bài Sự hàng phục ý tưởng là cách nhìn độc đáo về bản thân ,về cội nguồn mà không phải ai cũng dể nhận ra. Mỗi người có một cách nhận ra mình, khi Nhã Ca từng Tôi nhìn tôi trên vách, Trịnh Công Sơn cảm nhận một mình tôi về với tôi ( Lặng lẽ nơi nầy) thì Khaly lại :

Tôi chạy tìm tôi giữa hỗn mang tổ tiên đánh đu trên cây thèm thuồng muối mặn
Núi rừng vọng âm tiếng hú gọi đàn…

Hay:

Chạy theo gọi bóng tôi trên cầu vồng ngũ sắc
Có lúc vấp ngã… ngủ say trong vòng tay em

Suốt đời anh tìm, tìm mãi chỉ thấy toàn hư ảo?…Tôi nhớ một bài thơ Khaly chàm đăng trên Kiến thức Ngày Nay (năm 94)

Ta tìm ta chốn ta bà
Đâu là cõi trú đâu nhà tịnh tâm

đi tìm mãi mà chưa thấy tâm hồn tịnh độ thanh thản được.
Anh tự khoắc khoải hoài nghi với chính mình:

Ngoài hành tinh nầy
Trời xanh bao la không nhiễm sắc
Không có bóng với hình
Không có ngày và đêm
Không có dự ngôn dành cho sự ra đi hay trở về của bụi
Không có bàn tay nào chạm tới vô cùng….
( Đi về phía mặt trời )

Cuộc đời anh tự do ( như anh từng tự bạch trong VNSCL ).lang bạt kì hồ muốn đi là đi… năm rồi là một tuần lễ ở miền tây cùng Hồ Trường ( Bến Tre) uống rượu đến khuya trên Thị xã ,ghé Vĩnh Long cùng Hồ Tĩnh Tâm,Ngọc Hiệp, bà chị Song Hảo nhậu một trận say túy luý…
Khaly Chàm từng ở rừng nên gian khổ không là nghĩa gì? Trong bài Am Tượng anh nói:

Lưỡi dao thời gian cứa sâu vào tâm thức
Anh sáng chói lòa trôi bền bồng trên sông
Móng vuốt ảo tưởng cào cấu vách đời số phận.

Từng lên rừng chở than về phố bán, từng nhổ củ mì nuôi con, một thời lăn lộn trên vùng kinh tế mới Hảo Đước, sau nầy đi vào con đường thơ ca thì số phận đã cào cấu ,giày xéo anh rồi?
Anh hiện vẫn còn tha phương mưu sinh mà tâm hồn thơ cứ ám ảnh mãi …như hơi thơ’như mạch sống, dù rằng cơn bệnh phổi mãn tính lâu lâu lại hành hạ… đôi lúc anh cứ nghĩ đến cái chết :

Tôi đang sống tức là tôi đang chết
Từng ngày… tôi cầu siêu độ rỗi bóng mình

Hãy chờ đợi một dự ngôn cho chính anh vì : Có cái chết nào khủng khiếp hơn nỗi đau ngọt ngào cùng tuyệt. Trong bài Huyễn hoặc giấc mơ ,anh từng thốt lên như vậy,

Ngữ Yên

Sẽ ra sao nếu một ngày

Nguyễn Vũ Hồng Hà


Tôi đợi anh ở góc phố đầu nhà quen thuộc với sandal, áo thun trắng và váy xoè nhẹ nhàng. Cơn mưa vừa tạnh khiến cho bầu không khí của mùa hè Sài Gòn trở nên dễ chịu dù mùi ẩm mốc vẫn còn lẩn quẩn quanh đây. Bất giác, tôi đưa tay lên, chạm lấy giọt nước đang lưỡng lự nơi mái hiên chưa chịu rớt xuống.

Tùng đến đón tôi với nụ cười rạng ngời thường trực. Anh vuốt tóc, hỏi han, thiếu điều hôn cái "chóc" lên má. Mỉm cười với anh, tôi lại nhớ đến Nguyên.

Nguyên là người yêu cũ mà tôi chưa bao giờ quên. Kể ra được đến đây thì tôi nghĩ độ dày của mặt mình chắc phải đo bằng gang đến nơi rồi. Nhưng quan trọng hơn cả là Tùng biết điều đó, mà vẫn đến với tôi chân thành và dịu dàng như thể anh là mối tình đầu của đời tôi.

***



Ngày đầu chia tay .

- Em định ngồi đây đến bao giờ? Bản thảo anh nhắc em đã chậm mấy ngày rồi.

Tôi nhấp ngụm trà đắng ngắt, không thèm trả lời Tùng mà quay mặt hẳn sang ngoài cửa, nhìn nước chảy thành từng dòng trên cửa kính như một đứa trẻ tò mò. Tùng không bị cái vẻ bướng bỉnh của tôi làm cho bực mình. Anh đưa tay cầm lấy tách trước khi tôi kịp thêm ngụm thứ hai, đặt xuống đĩa nhanh chóng mà nhẹ nhàng. Tôi chưa kịp bày tỏ thái độ nào khác thì anh đã nắm lấy tay, kéo tôi đi một cách quyết liệt.

Và chỉ mấy giây sau, tôi thấy mình đứng ngoài mưa.

Ngẩng mặt nhìn Tùng, tôi ngạc nhiên là mình không hề cảm thấy chút áp lực nào, bởi kì thực đứng dưới mưa dễ chịu lắm. Như thể trái tim nông cạn và rạo rực này của tôi đã đến lúc cần chút giá lạnh.

- Quên cậu ta đi.

- Bằng cách nào chứ? - tôi cười khẩy.

- Anh sẽ giúp em.

***



Là Tùng mở lời trước. Tôi chưa một lần đáp trả, nhưng giữa hai chúng tôi đã trở nên tự nhiên như người yêu trước khi tôi kịp nhận ra điều đó. Đôi khi sự im lặng trong một mối quan hệ còn hèn nhát hơn việc lừa dối, nhưng tôi không đủ can đảm để nói ra. Vì tôi sợ cô đơn khi từ chối Tùng, vì tôi cũng muốn quên người con trai đã bỏ tôi mà đi.

Nhưng quên mối tình đầu là điều khó nhất mà tôi có thể làm, dù có là kẻ bị phản bội đi chăng nữa.

Tôi đang tập yêu Tùng, tập đối diện với lương tâm mình, tập ném tất cả các kí ức về Nguyên vào một góc nào đó. Khó khăn nhưng tôi vẫn cố, chỉ không thể chịu được cảm giác nhớ Nguyên khi đang ở bên Tùng. Cắn rứt đã đành, nó còn khiến tôi cảm thấy mình bế tắc trong tình yêu.

- Anh này - ngồi sau lưng Tùng, tôi nghiêng đầu hỏi anh khi cơn mưa phớt vừa tới.

- Sao em?

- Sẽ thế nào nếu một ngày...

Tùng nắm tay khiến tôi không thể nói hết câu. Cái nắm tay vội rất chặt cho tôi câu trả lời.

Hai tuần sau đó, tôi bắt đầu hoàn tất công việc trong tháng một cách nhanh gọn nhất.

Bần thần ngồi trước màn hình máy tính, tôi không ngờ kẻ làm công việc gõ bàn phím thường ngày cũng có lúc cảm thấy khó khăn khi viết một bản thảo đến thế này. Đơn xin việc được gửi qua Mail ngay sau đó. Tôi thở dài như thể trút được gánh nặng. Dù Tùng có chấp nhận hay không, tôi cũng bỏ đi. Tôi cần phải tránh mặt anh, đến khi nào thực sự quên được Nguyên.

Những ngày tắt điện thoại sau đó, tôi trở về với vùng quê miền núi, nơi bố tôi lấy cảm hứng dòng sông quê hương để đặt tên cho con gái. Cuộc sống cách ly với thế giới hiện đại kia khiến tôi trống trải một thời gian ngắn trước khi chìm vào khung cảnh thanh bình của núi non trập trùng. Công việc của một thực tập sinh trong vườn chè không mấy bận rộn. Buổi đêm, sau khi tạt qua lớp học của mấy em bé người Mèo, tôi vẫn còn thời gian viết mấy dòng lưu lại cảm xúc. Dần dần, tôi đã học được cách nhảy theo điệu khèn, nhớ đường đi vào rừng chặt nứa, ăn được măng vầu đắng đắng giòn giòn,... Những em bé trong làng gọi tôi bằng Pi Lăng bởi cái tên Phương Lan khó đọc và không mấy thân thuộc. Mỗi khi được gọi bằng tên mới, một cảm xúc rất lạ ùa tới. Dần dà, tôi đã quên mất tiếng gọi tên mình đầy thân thiết của Nguyên thuở nào. Đôi khi tôi thấy mình không còn là cô bé nhí nhảnh dễ xúc động của quá khứ mà thay vào đó là Pi Lăng chững chạc, điềm tĩnh, hay cười nhưng không còn dễ khóc.

Tôi đã thay đổi rồi sao? Đó có phải là điều mà tôi mong muốn khi đến đây? Không, tôi của xưa cũ vẫn còn tự tôn cao ngất, đủ để thấy bản thân mình không cần phải làm mới một lần nữa. Tôi chỉ muốn tìm một nơi không gợi lại những kỉ niệm xưa cũ để tâm hồn mệt mỏi khỏi phải gọi tên ai đó trong thầm lặng mỗi đêm.

Hai tuần xa nhà, cảm giác trống vắng bắt đầu trở lại. Trà xanh trở thành thói quen mỗi sáng khiến tôi nhớ quay quắt ly cà phê ấm nồng pha sẵn đặt trên bàn làm việc. Nhìn mưa chảy long tong trên những mái tranh, tôi nhớ những dòng nước nhạt nhoà trên lớp kính ngăn cách không gian ồn ào bên ngoài toà soạn. Nhiều khi cô đơn, tôi thèm lắm một bờ vai xương xương vững chắc, đủ để tựa lên mà chìm vào giấc ngủ trong giây lát.

Cố quên Nguyên nhưng nhiều khi lại bất chợt gọi tên Tùng khiến tôi cảm thấy day dứt ghê gớm. Hạn thực tập sinh sắp kết thúc, tôi cắn răng viết đơn xin ở lại cho đủ hai tháng. Chú quản lý nhìn tôi ngạc nhiên, vừa kí tên vừa mỉm cười ẩn ý.

Gần đến Tết âm, công việc trong làng lại bận rộn hơn bao giờ hết. Tôi vẫn ở ngôi nhà ở trung tâm nuôi trồng chè, nhưng dành hầu hết thời gian ở trong làng. Nếu không giúp các cụ già .. thì tôi cũng giúp chị các em cắt giấy đuôi nheo để dán lên đồ đạc trong gia đình. Nghe đâu có đoàn thực tế đến làm chương trình nên mọi người càng bận rộn. Giữa tiếng chày cối, tiếng cười đùa, tiếng chặt nứa vót tre, đâu đó vẫn văng vẳng tên tôi trong cuộc nói chuyện của mọi người.

Và rồi tôi chợt nhớ ra, Pi Lăng không chỉ na ná cái tên thật của mình, mà nó còn có nghĩa là tương lai.

Đêm ấy ở căn phòng của thực tập sinh, tôi lôi cuốn nhật kí nhét dưới đáy va ly. Chầm chậm lật từng trang, tôi để cho những kí ức xưa cũ của mình và Nguyên cứa vào tim: từng lời yêu chúng tôi trao nhau, những bức hình chụp chung, những buổi đi chơi vui bất tận...

Tôi khóc rất nhiều cho một tình yêu không còn nữa, tự nhủ rằng đây sẽ là lần cuối tôi nhớ về anh. Đốm lửa le lói nơi sân đá chọi hẳn với ánh trăng trước mặt. Những kỉ niệm kia giờ chỉ còn là than bụi...

***



Tôi hoà vào cuộc sống ở miền quê vùng núi nhẹ nhàng và êm lặng như chàng trai lên rừng kiếm lá thuốc bỗng chốc say nắng một giọng hát trong trẻo xa vắng vang lên từ phía sau ngọn đồi. Khoảnh khắc nào đó nhớ nhà, tôi chạy ra mỏm đá chìa ra phía trên làng - nơi duy nhất bắt được sóng - gọi một cú điện thoại ngắn về nhà, đủ để xua đi cảm giác nhớ người thân và không bật khóc yếu đuối. Trước khi đánh liều gọi thêm một cú điện thoại nữa, tôi đã vội chạy xuống đồi, cố xua tan nỗi nhớ da diết người con trai ngồi bên bàn biên tập tôi vẫn lén nhìn mỗi sáng đi làm.

Tối hôm ấy, tôi gửi một câu vẹn sáu chữ bỏ lửng "Sẽ ra sao nếu một ngày..." cho Tùng, tự hỏi Tùng hiểu mình đến mức nào, có nhiều bằng tôi hiểu về bản thân tôi hay không.

Ngày người ở tỉnh đến quay phóng sự, tôi ra sau nhóm bếp nấu bánh mặc sức lôi kéo của lũ trẻ. Đã từng đi thực tế viết bài bao nhiêu lần, tôi hiểu quá rõ công việc của những người đến quay phim, chụp hình, phỏng vấn. Tôi đến đây không phải để xuất hiện trên một bài báo nào đó để chứng tỏ cho người ta thấy mình một mình mà không cô đơn, đã từng tổn thương nhưng vẫn còn mạnh mẽ, mà chỉ muốn chìm vào cuộc sống mới để quên đi mối tình không còn đáng nhớ. Và vì sắp hoàn toàn thoát khỏi hình ảnh của quá khứ, sẽ không đời nào tôi để những con người với máy móc hiện đại kia phá hỏng dự tính của mình.

- Có thể cho tôi nhóm bếp cùng không?

Già làng vốn am hiểu tiếng quốc ngữ dịch sang một bên, vẻ niềm nở mời người mới đến ngồi xuống bên cạnh. Vậy mà tôi dù nói thứ tiếng ấy hằng ngày vẫn trơ khốc ra nhìn người đối diện như thể không hiểu anh nói gì.

Tùng ngồi bên cạnh tôi, nói chuyện với già làng bằng những kiến thức am hiểu của mình về Tết cổ truyền nơi đây. Bàn tay anh nắm lấy tay tôi rất chặt, như sợ một lúc nào đó tôi bất chợt mở lời.

Cuối cùng thì già làng cũng phải ra ngoài cùng với những nhân vật quan trọng khác để khai màn cho lễ hội cuối năm. Không khí lại trở nên yên ắng hơn bao giờ hết. Những tia nắng le lói cuối trời chiếu thẳng vào mắt khi người ngồi đối diện không còn khiến tôi khẽ nghiêng sang bên, vô tình chạm vào bờ vai Tùng. Anh đẩy thanh củi to vào bếp rồi đột ngột đứng dậy, kéo theo tôi đang đỏ bừng mặt lúng túng.

Tôi bước theo Tùng mà không nói một tiếng nào, dù chỉ là thắc mắc. Một phần vì tôi sợ những lời nói không hay mà mình ấp ủ bấy lâu cho lần gặp lại anh sẽ phá hỏng giây phút này, một phần vì bàn tay kia còn siết rất chặt. Tùng dừng lại khi cả hai đã đứng ở mép đá chìa ra trên quả đồi nhỏ cạnh làng. Ở đây có thể nhìn bao quát toàn bộ khung cảnh nhộn nhịp đầy màu sắc phía dưới. Khẽ khàng, Tùng thả tay ra.

- Anh biết em ở đây từ lâu rồi, nhưng không dám chắc em muốn gặp lại... cho đến khi..

Nhớ lại tin nhắn bữa trước gửi cho anh, tôi cụp mắt xấu hổ, và rồi nhận ra dưới chân tôi bạt ngàn tam giác mạch. Gió lùa đến mát rượi. Những cành tam giác mạch dưới chân rung rinh khiến cho cả cánh đồng hoa trắng hồng khẽ uốn lượn như cánh chim hạc trước khi cất cánh. Cảm xúc của tôi như bị cuốn theo cơn gió kia, trôi đến miền xa vời khuất núi. Bất chợt đưa tay nắm lấy, cảm giác nuối tiếc cũng biến mất theo cái với hụt vội kia.

Tiếng khèn rất khẽ phía dưới vang vảng kéo tôi trở lại với thực tại trước mắt, nơi cái nhìn đau đáu của Tùng vẫn chưa hề dịch chuyển.

- Vòng hoa này hợp với em đấy.

Tôi khẽ chạm vào vòng hoa kết bằng cỏ dại và hoa tam giác mạch trên đầu, bần thần nhìn Tùng trong giây lát rồi mỉm cười.

- Thật sao?

Vẻ rạng rỡ của tôi khi ấy có lẽ rất cuốn hút, đến nỗi Tùng không ngại ngần cúi xuống cho một nụ hôn ấm áp. Thoáng ngỡ ngàng trôi qua, tôi vòng tay ôm trọn lưng anh.

Kì thực có lẽ tôi không thay đổi nhiều mấy, chỉ đủ để khơi lại những bản tính tự nhiên như thời mới ra trường, chuẩn bị đón nhận một tình yêu trọn vẹn đầu đời.

KHÔNG GÌ CẢ

VỠ TOANG ĐIỂM TỰA



Vô tình ăn con chữ
Vai em run lên
toàn thân em run lên
từng cơn lạnh cứa vào lòng rát buốt
giày vò em cho đủ
kết nỗi đau cho dài
"Điểm tựa" của em không là một bờ vai,
chẳng là biển chết,
cũng không là những thứ mấp mô chẳng bao giờ lặng.
mưa không buồn giăng
em không buồn khóc
nước mắt lặng lẽ ăn gò má
rồi rơi tuột, vỡ toang.


Điểm tựa em vỡ toang.
cho gió lùa mưa vào...
mưa mặn chát
mưa cay xè
mưa chi hoài rứa,
mưa ơi?.....







Nhà thơ trẻ Ngô Thuý Nga





KHÔNG GÌ CẢ



Ba bông Hồng nhỏ
Một giỏ hoa Cỏ May
Anh bắt em chọn

Em rút một bông Hồng, anh hờn giận, bẻ gãy hai cành.
Em ôm hoa Cỏ May, anh giằng tay vứt mạnh
“Hoa Hồng có gai sẽ làm em chảy máu
Cỏ May găm đầy áo sao chịu được hỡi em tôi?”

Hoa đồng nội một bông Vàng, bông Tím
Một màu Than và một bông Trắng đầy
Bốn cành bay trước gió
Anh bảo em chọn

Ngắt từ bông Vàng một cánh, anh thổi mạnh để nó bay
Em nắm chặt màu Than, anh lắc đầu chua chát
Thế màu Trắng, em chỉ tay và chờ, anh cười đau khổ
Còn bông Tím em giơ lên cao, anh ảo não thở dài.

“Màu Vàng úa em chọn làm chi cho tình tan vỡ
Bông Than hời em lấy rồi suốt đời lam lũ em ơi
Em trong trắng rồi còn chọn thêm màu Trắng chi cho lở dở
Tím thủy chung buộc em vào cô đơn khi anh từ giã đời, hỡi em tôi?”

Cành Tigôn và chùm Mười Giờ
Anh cười và bước đến bên em
Anh muốn em chọn

Anh chỉ chùm Mười Giờ, em lắc đầu
Anh chìa cành Tigôn, em bật khóc
“Em không chọn Mười Giờ để rồi anh lỡ hẹn
Dáng Tigôn như tim vỡ, em sợ tình chúng mình vỡ tan”.

Anh gật đầu, cười thoáng qua như gió
“Em chọn gì nào hỡi em tôi?”
Em cũng cười, trong thoáng chốc, như mưa
“Em chọn Hư Vô, Mơ Hồ và Ảo Ảnh
Không là gì nhưng lại là tất cả, và… là anh”.



NGÔ THUÝ NGA

KHĂN ÁO KIẾP NGƯỜI

Nguyễn Bích Phụng




Khăn áo kiếp người

Những đau khổ vùi chôn
Từ nghìn tầng sâu
Bỗng thức dậy cựa mình ôm choàng lấy nhau đi
Nhân gian xót xa cho kiếp hồng hoang
Mai tỉnh mai say chếnh choáng cõi trần tục lụy
Áo khăn may vá cho người
Thôi thì ừ, cát gió mây bay
Chăn chiếu cuốn về ngàn
Đánh lừa ảo giác
Khúc du ca, trao vào tay người hành khất
Mù lòa với ngọn đèn lất phất sương giăng
Rồi hay chăng chớ
Chả nhẽ, sao đành…
Thôi thì ừ, nắng đổ mưa tuôn
Vòng luân lạc đất trời vô ngã
Mà áo khăn mỏng dánh đi về.




HOA CÁT



Hoa cát đã bị cuốn đi từ ngàn năm trước
Người đời nhầm tưởng không bao giờ trở về
Một ngày hoa tìm con đường dẫn tới hồ nước
Có ngàn năm hun hút hình thành và sinh ra
Cội nguồn cho hoa hương thơm cho hoa hình hài
Và ước mơ bay đi
Cát không dám tin
Thành trì nó và bông hoa lạ kia xây đã sụp đổ
Những gạch vữa, sắt thép đất đá hoa cương vỡ vụn
Tan chảy dưới trái tim yêu thương
Nóng bỏng đến ngạt thở

Cát muốn giữ cho mình bóng tối
Đêm nhân tạo và những chập choạng nhân tạo
Để vẽ một khu vườn, một ngọn đồi típ tắp, một hồ nước thẳm sâu
Đã nuôi cát lớn, dạy nó biết yêu và sống chân thành
Nó sẽ tạo một tấm thảm bay bằng hơi sương
Khí đẩy bằng gió thu, cánh quạt bằng lá sen, áo khăn bằng lá cỏ
Cát bay về
Thút thít trên ngọn đồi hồ nước ngàn năm

Thờ sự thật

Sự thật là một điều không dễ dàng tìm cho ra, cho nên con người phải phát triển khoa học, phát triển công nghệ trên mọi lĩnh vực.


Thờ sự thật, lại là một vấn đề hoàn toàn khác. Đó là vấn đề của một nền văn hóa: nền văn hóa ấy có coi việc phải cố gắng đi đến sự thật là mục đích tối thượng của tinh thần? Hay là không?


"Vừa lòng nhau"

“Túi khôn” của văn hóa dân gian Việt hướng dẫn:

"Lời nói không mất tiền mua
Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau."

Túi khôn này bày ra cả một thực tế đời sống ngồn ngộn của mỗi người Việt. Dẫu rằng vẫn có mặt bên kia của túi khôn dân gian, "thuốc đắng dã tật", nhưng túi khôn ấy cũng đã kèm theo ngay lời phân bua"sự thật mất lòng".

Tại sao con người thích thờ "vừa lòng nhau"?

Vì, đó là thờ tình cảm, điều dễ nhất.

Thờ tình cảm không buộc người ta phải suy nghĩ nhiều.

Thờ tình cảm không buộc người ta phải khó khăn đi tìm sự thật.

Thờ tình cảm không buộc người ta phải khó khăn để nghe cho tới lúc hiểu ra được sự thật.

Thờ tình cảm không buộc người ta phải chịu đựng việc nghe cho thủng ra những sự thật bất lợi cho chính mình.

Thờ tình cảm cho người ta sự thỏa mãn tức thì.

Thờ tình cảm không buộc người ta phải xây dựng cho được tư duy duy lý.

Thờ tình cảm không buộc người ta phải cố gắng tổng hợp được các sự thật đã tìm được thành ra một bức tranh khả dĩ hợp lý.

Thờ tình cảm dễ dàng tạo hiệu ứng đám đông.

Thờ tình cảm dễ dàng khai thác các tập tục cổ truyền sẵn có rồi.

Thờ tình cảm nhanh chóng chiếm đoạt được quyền lực, quyền lực của tình cảm, rồi của yêu ma, của thần thánh, và rốt cục, quyền lực trần tụccủa cộng đồng.

Cơn xoáy lốc quẩn của "vừa lòng nhau"

Khi các cố gắng của một cộng đồng chỉ xoay quanh việc tranh đoạt sự "vừa lòng nhau", nó tạo lên một vòng xoáy lốc “văn hóa” mà cộng đồng ấy bị chìm vào trong, không làm sao tự thoát ra được: mỗi thành viên đều vừa là nạn nhân, vừa là tác giả. "Vừa lòng nhau" trở thành tâm điểm của cơn xoáy lốc thường hằng của “văn hóa”, cơn xoáy lốc này chứa đựng ít ra những thành tố đặc trưng như sau.

- Thờ quyền lực trực tiếp, quyền lực của người trị người trực tiếp. Tinh thần cộng đồng không đi tìm một điểm tựa nào khác ngoài cái hiện trạng "vừa lòng nhau" kết đọng mong manh ở mỗi thời điểm nhất định.

- Đạo "đối nhân xử thế". Thoạt nghe, đạo này mang vẻ rất hấp dẫn, mang tính “nghệ thuật”, “nhân văn”. Nhưng thực chất nó chỉ là thứ "tương quan lực lượng", “ai thắng ai” giữa các đối tác vào mỗi thời điểm nhất định. Hành xử xã hội trở nên một thứ nguyên tắc của vô nguyên tắc, mở đường cho bạo lực muôn dạng, trải từ dạng "tinh tế" kín đáo, cho tới dạng "thô bạo" thách đố. Dẫu như có luật lệ chăng nữa, luật lệ ấy cũng sẽ chỉ có được tính trang trí, nằm gọn trong tay của kẻ đang mạnh hơn, kẻ đang tạm có được nhiều "vừa lòng nhau" hơn, cái cũng đã từng được gọi là “pháp trị” (trị bằng luật hình) từ thời Trung Hoa cổ đại, cái đã được nhận dạng bằng thuật ngữ “rule by law”. Quyền lực của “pháp trị” là cái roi nằm trong tay của người đang thắng thế, đang thống trị. Điều này khác hoàn toàn với tư tưởng “pháp quyền” nơi mà các quyền lực cá nhân và các quyền lực công cộng được dần dà khách thể hóa ra bên ngoài, được thượng tôn, và mọi người của cộng đồng đều vừa có được các quyền phổ quát được công nhận, vừa phải khép mình bình đẳng bên dưới hệ thống luật pháp đã được đồng thuận ấy (rule of law).

- “Tự do cá nhân” dưới dạng thức tích cực, dạng khẳng định không thể tồn tại được, vì không có điểm tựa. “Tự do cá nhân” chỉ còn là dạng thức tiêu cực, tự phủ định, được vẽ lên như cắt tóc đi tu, trốn vào núirừng ở ẩn, treo ấn từ quan thả thuyền mất tích, được tô lên thành những đạo Lão, đạo Trang.

- “Cộng đồng dân chủ” của các cá nhân tự do vì thế cũng không thể hình thành.

- "Đạo vòng" sẽ trở thành nghệ thuật làm biến dạng vòng vèo mọi quy cách, để rốt cục thực thi sức mạnh của kẻ mạnh hơn.

Nan đề của cơn xoáy lốc quẩn này là không thể có được các tiến hóa căn bản của đời sống, nó là một con rắn cắn đuôi bất chấp thời gian.

Nếu các thành viên của một cộng đồng một hôm quyết định với nhau, rằng "vừa lòng nhau" tuy có những cái hay thật, tình cảm thật, được việc tức thì thật, thỉnh thoảng có lợi thật… nhưng thôi, không thể sống luẩn quẩn mãi trong cơn xoáylốc kéo dài hàng ngàn năm ấy nữa… thì họ phải thảo luận… thật… với nhau. Tôi tin rằng chỉ có một lối ra, dứt khoát, duy nhất, là chuyển sang “đạo thờ sự thật”.

Đường “thờ sự thật"

Sự thật khó khăn, nhưng “thờ sự thật” sẽ cho phép con người ngày càng vứt bỏ đi được những của nả gây nhiễu loạn đời sống, dựng dần lên được những rường cột căn bản, để ngày càng ổn định đời sống, và đi lên vững chãi. Vì vậy công việc đầu tiên của “thờ sự thật” là con người không lao vào môn cố tình bịa đặt, mặc dù biết rằng mình có thể nhầm lẫn trong nhận thức.

Thờ sự thật hướng con người đến sự chân thật. Giải tỏa các tư liệu lịch sử chẳng hạn, phải trở thành công việc tự nhiên, và bức thiết của cộng đồng. Phải dựng đạo luật, sau mỗi khoảng thời gian, ví dụ 40 năm hay 50 năm, tất cả các tư liệu phải được công bố tự do, được nghiên cứu tự do. Lịch sử không thể nửa kín nửa hở nửa thần thoại mãi mãi đối với một cộng đồng thờ sự thật.

Con người phải được giải phóng khỏi sự sợ hãi tập tục, khỏi “đạo vừa lòng nhau”, mà vẫn giữ được sự nhã nhặn. Xã hội đang vận hành như thế nào, phải được tự do nghiên cứu, công bố, thảo luận. Các khảo sát xã hội học tường tận phải được thúc đẩy, được trân trọng. Chỉ từ đó mới dựng lại được bộ mặt ngày càng thật của xã hội. Có sự thật ấy, mới mong đến sự sắp xếp, chỉnh đốn, rồi cải cách.

Con người phải thay đổi được thái độ đối với hiện thực qua tinh thần “thờ sự thật”. Nghĩa là “sự thật” không phải là một thứ vũ khí để tranh nhau thắng thua, để ra đòn trừng phạt nhau. Con người phải học tập để giữ được một thái độ bình thản, từ tốn, có khoảng cách đối với “hiện thực”, với “sự thật” được nhận thấy, để ngày càng tiến đến gần hơn và toàn diện hơn về phía sự thật đang vận động, và từ đó, từ tốn xử lý, cải cách đời sống của mình qua các qui trình trật tự, an nhiên.

Những điều thuộc về văn hóa mà chúng ta nói đến ở đây trước hết phải bắt đầu ngay từ những tế bào đơn giản nhất của xã hội. Từ việc đồng tiền của một gia đình nằm rõ ra từng khoản, khoản để đi chợ, khoản tiền điện nước, khoản để càfé bia bọt, không có nạn “ăn gian” khoản này sang khoản kia ngay từ trong nhà. Từ việc tất cả các bậc cha mẹ có thể và cần phải chống lại nạn học hành thi cử khuất tất đè nén lên trẻ em suốt tuổi thơ từ bao nhiêu năm nay. Từ việc đi ra đường phải chờ đèn xanh đèn đỏ ở ngã tư đường, vi phạm sẽ bị chụp ảnh gửi hóa đơn về nhà,thể theo biển số đăng kí. Từ các đòi hỏi phải tạo áp lực dựng lên một hệ thống y tế dù còn nghèo nhưng sạch sẽ, tử tế, chưa có nhà gạch thì dựng nhà lá lên… Các áp lực ấy chỉ giản đơn từ cái tinh thần “thờ sự thật”, tôi quyết không đi vòng quanh cái cối xay mãi để phí hoại cả cuộc đời mình. Các áp lực ấy sẽ làm xã hội tổng thể phải tìm ra giải pháp.

Còn bao nhiêu điều phải nói, và đáng nói tiếp… Nhưng, chúng ta đã cảm nhận quá rõ điều đau đớn và bất lực vô cùng dài lâu khi mà sự thật chưa phải là cái căn bản được một nền văn hóa của chúng ta hiện nay thờ phượng.

Theo Hoàng Hồng Minh - tiasang