Là Tình Yêu

Có thể nào yêu hơn nữa được không em !
Khi cứ ngúng nguẩy rỗi hờn,
Khi trong lòng chợt mưa,chợt tạnh,
Khi đốm lửa cháy bừng...
Sưởi ấm lòng ta trong giá lạnh.
Khi rộn ràng tiếng chim...
Khi tiết chuyển sang mùa.
Yêu như mùa hè chan chứa nắng,mưa
Nắng đến chói chang
Mưa dầm thấm đất,
Cây mọc vươn cao,
Lắng nghe trời rót mật,
Yêu đến bồi hồi...
thao thức cả bình minh.

Vâng Em có thể yêu...
Như thế,hết mình.
Như trái chín căng tròn,thắm thịt.
Như cây nâng niu từng giọt đời tinh khiết,
Cho mùa màng,
quả ngọt đến tinh khôi.

Có thể nào yêu...
hơn thế nữa,em ơi!
Để mỗi giây qua ở giữa cõi đời,
Đều rạng rỡ khi mặt trời thức dậy,
Đều rộn tiếng chim ca,cùng gió nhẩy,
Đều rộn ràng nhịp thở trước bình minh
Đều mịn màng,trài rộng đến muôn xanh,
Ta thao thức hàng đêm...dòng đời xôn xao chảy,
Khi mỗi sáng...hàng ngày ta thức dậy,
Được nhận yêu thương,thân ái của bao người,
Mình có thể nào...yêu như thế em ơi.

Có ......
Có thể yêu như thế chứ...ở trên đời,
Lẽ thường trái tim mách bảo,
Như gió yêu trăng...
Như thuyền yêu đảo...
Vượt trùng dương nơi bến đợi yêu nhau.
Người ta đã yêu ngay từ nụ hôn đầu,
Rồi khắc dạ từng đường đi,nếp nghĩ.
Như những lời thủ thỉ...
...Xưa cũ tự ngàn xưa.

Đặng Quang Long

Võ Thuật Dưới Góc Nhìn Đạo Lý

Nguyễn Quang Nam

Bạn đã từng học võ chưa? Bạn tiếp thu được những gì từ các môn võ mà bạn học? Và bạn đã sử dụng võ thuật của mình cho những mục đích nào?

Tôi đã từng học võ, hai môn võ chứ không phải một môn như bình thường. Hồi cấp 2 tôi học Karatedo, lên đại học tôi học Vovinam. Và tôi thật sự đã thay đổi rất nhiều từ khi tôi học các môn võ về cả cơ thể và nhận thức. Một sự thay đổi nhiều khi chỉ cảm nhận được từ bên trong con người mình mà thôi.

Võ thuật dưới góc nhìn trước đây của tôi, khi mà tôi chưa học võ. Một thằng trẻ trâu, hung hãn, thích quậy phá. Tôi nghĩ rằng sau khi tôi học võ xong thì tôi có thể đánh bất cứ thằng nào dám đụng vào tôi, dám thách thức với những thằng hay dọa nạt tôi. Hay là tôi sẽ cùng mấy thằng bạn thân của mình họp thành một hội để có gì thằng nào bắt nạt thì bọn tôi sẽ đánh chúng. Vâng! Rất là trẻ trâu. Tôi nghĩ rằng, việc học võ lúc đó chỉ là để đánh nhau, để thể hiện sức mạnh cá tính của mình và để cho mọi người thấy ta đây cũng biết võ vậy.

Nhưng rồi sau khi tôi học võ, tôi cảm nhận một điều rằng, học võ chính là học đạo lý làm một con người. Một con người đúng nghĩa của nó về mặt đạo lý. Thầy dạy võ của tôi đã thay đổi toàn bộ suy nghĩ của tôi về võ thuật. Võ thuật là một cái gì đó mang màu sắc về tinh thần đạo lý, dùng cái mạnh để chống lại cái xấu xa hay dùng để nâng cao sức khỏe của chúng ta vậy. Tôi sẽ phân tích về khía cạnh đạo lý của nó. Nó thật sự sâu xa chứ không đơn thuần như những gì chúng ta vẫn thường nghĩ.
Tại sao các tên môn võ đều có chữ “Do” ở phía sau? Ví dụ như Karatedo, Taekwondo, Judo, Kendo… Vì chữ Do này có nghĩa là chữ Đạo

Đạo ở đây tức là đạo làm người, võ sĩ đạo. Về đạo làm người chúng ta phải có trách nhiệm với bản thân và với xã hội. Chúng ta học võ để nêu cao tình thần đạo làm người của mình, để biết rằng mình cần phải giúp đỡ những kẻ yếu thế, dùng võ thuật để chống lại những kẻ gian ác. Đạo làm người là thấy việc bất bình phải đứng ra ngăn cản, phải bảo vệ lẽ phải, phải xã thân vì mục đích lớn.Ví dụ đơn giản như bạn đi trên đường thấy thằng giật túi xách, nếu như bạn học võ và hiểu đạo lý làm người bạn sẽ sẵn sàng giúp đỡ người khác nếu như bạn hiểu được cái Đạo đó. Và khi đó bạn nhận thấy rằng bạn không còn là một cái con người nhỏ bé chỉ nghỉ đến bản thân mà phải nghĩ cho những người khác nữa.

Võ sĩ đạo là tinh thần thắng không kiêu, bại không nản. Tình thần lấy nhu thắng cương, lấy cái yếu điểm làm cái ưu điểm. Võ thuật là phải biết vị trí của mình, phải hiểu rằng mình sinh ra có cái tinh thần võ sĩ. Tôi học hai môn võ, thì về chiêu thức hay các bài quyền thì có những đặc điểm gần tương đương nhau. Nhưng mỗi môn võ đều thầy được sự uyển chuyển trong đó, nhưng cả hai môn võ đó những người thầy, những võ sư toàn khuyên dạy rằng phải dùng biết dùng võ vào lúc nào và những thời điểm nào. Đừng bao giờ sử dụng cái sức mạnh mình có để nhằm mục đích của bản thân . Thật sự nếu hiểu sâu được vào bên trong nó, võ thuật thì nó là cái môn hấp dẫn nhất.

Về sức khỏe, học võ thuật rất tốt, có thể giúp bạn phòng chống bệnh tật, giúp bạn khỏe khoắn hơn. Bên cạnh đó, võ thuật giúp con người bạn uyển chuyển, phản ứng nhanh nhạy và chính xác. Học võ còn có lợi cho khí huyết, tim mạch của bạn. Có một số loại thiền định trong võ thuật giúp sức khỏe thêm cải thiện, thêm hiểu về bản thân, những dòng khí lưu thông trong con người, những huyệt đạo hay cả những yếu điểm của chính chúng ta.

Đạo lý trong võ thuật thì những người học võ đến những mức độ nào đó thì sẽ đạt được những nhìn nhận nhất định về nó. Tất nhiên đối với một người khác nhau sẽ có những quan điểm khác nhau. Tôi chỉ là người học và tìm hiểu ở mức căn bản, đã tham gia thi đấu cũng ít trận. Nếu bạn muốn học võ thì bạn cứ thử tìm hiểu và thử một môn võ nào đó. Bất kỳ môn nào cũng được và rồi bạn sẽ nhận ra rằng thực ra học võ không phải chỉ là học võ mà chính là học để làm người đúng nghĩa.


“Mục đích của việc tập luyện võ thuật không phải để thể hiện sức mạnh, mà điều chúng ta quan tâm là ảnh hưởng của nó đến suy nghĩ và cách sống của mình như thế nào.” – Lý Tiểu Long

Thơ có ích gì?

Trong bài nói chuyện tại Yale Political Union1 ngày 23/4 năm nay, Meena Alexander bắt đầu với một trích dẫn từ bài luận năm 1821 của Shelley, “Sự biện hộ của thơ ca”. Kết luận – “Thi nhân là những nhà lập pháp không được thừa nhận của thế giới” – dẫn đến cuộc tranh luận sôi nổi. Sau đây là phiên bản đã sửa chữa đôi chỗ của bài nói chuyện mà Meena đã trình bày.

Meena Alexander


1

Cách đây không lâu, tôi có buổi đọc thơ ở Colorado, trong một hội trường có những cửa sổ rất lớn nhìn ra dãy Rockies. Tôi bị choáng ngợp bởi vẻ đẹp thô ráp, góc cạnh của dãy núi mà chỉ cần quay đầu lại một chút, tôi cũng có thể nhìn thấy nó. Như thường lệ, sau phần đọc thơ lại có những ý kiến phát biểu từ phía dưới hội trường. Một phụ nữ với chiếc áo thun dài tay màu đỏ đứng dậy. Bà ta ở gần cuối hội trường chật ních người, và tôi phải căng mắt ra để trông thấy bà – nhưng giọng bà thì to, rõ và rành mạch.

Câu hỏi ấy dội vào những những bức tường: “Thơ có ích gì?”. Tôi nín thở. Bà ấy có thể là con gái của Plato đang chất vấn tôi. Tôi nhớ rằng khi ấy hội trường im phăng phắc. Tôi nghĩ: chẳng có gì, tôi chẳng thể nói gì. Tôi thốt ra mấy lời, những từ ngữ mà, tận một năm sau, tôi biến chúng thành tâm trạng chưa từng thú nhận trong một bài thơ. Bài thơ có tựa đề khá giản dị – “Question time” (Hỏi thời gian) – và nó sẽ được in trong cuốn sách của tôi, Birthplace with Buried Stones (Nơi sinh với những Hòn đá chôn giấu), sắp được xuất bản vào tháng 10/2013:

Hỏi thời gian

Tôi nhớ cạnh sắc hằn sẹo
Của dãy núi mà trăng trôi ngang qua

người đàn bà với chiếc áo thun màu đỏ,
Như tia lửa phát quang nơi gốc cây đã mục, như những bụi cây rực lên vì phồng giộp

Giơ tay đặt câu hỏi giữa căn phòng chật kín –
Thơ có ích gì?

Trên kia, những ngọn đèn nhấp nháy
Đường điện hẳn có vấn đề

Tôi quay lại và thấy trăng xoáy trong nước,
Dãy Rockies như rùng mình bởi một thứ ánh sáng màu hoa cà

Những sinh vật biển cắt thành tán lá trên trời
Trong bóng cây tôi và anh đã từng

Môi chạm môi, đùi lướt đùi,
Mơ về một quá khứ giải thoát cho những kẻ bị cầm tù trong đó.

Đứng từ xa tôi nhìn người đàn bà ấy và nói –
Chúng ta có thơ

Nên chúng ta không chết vì lịch sử.
Tôi cũng chẳng biết mình phải nói gì.
2

Có thể chúng ta nghĩ về lịch sử như là những gì thuộc quá khứ được giao nộp cho ký ức, được ghi lại bởi những người ở vị trí được làm việc này, quyền lực của họ là quyền lực của kẻ thao túng những hình thức ghi chép công khai. Nhưng có một dòng ngầm quan trọng của lịch sử mà tôi đã nhận ra: những bức thư, nhật kí, bản thảo, kí tự bí mật trên những mảnh giấy được lén lút chuyển ra từ chốn ngục tù. Với tôi, thơ, trong chủ ý của nó, vốn dĩ gần hơn với dòng chảy bị chôn giấu này; lãnh địa của thơ là những gì được cảm nhận từ trong sâu thẳm, từ “trong huyết quản và trái tim”, như Wordsworth từng viết trong những dòng thơ thâu tóm tư tưởng cốt lõi của ông khi suy ngẫm về quá khứ và bản chất bất khả của nó – tức là sự bất khả của ý thức khi muốn tìm cách quay về quá khứ.

3

Lãnh địa của thơ ca là những gì được cảm nhận từ sâu thẳm và về bản chất, không thể nói lên được; đó chính là thứ nghịch lý mà tất yếu thơ ràng buộc vào. Nhà thơ sử dụng ngôn ngữ giống như họa sĩ dùng sắc màu, chất liệu quan trọng nhất để hình thành tác phẩm nghệ thuật. Nhưng thứ ngôn ngữ được sử dụng hằng ngày quanh ta – trong những âm thanh, quảng cáo, hùng biện chính trị, báo chí – cần phải được thanh lọc để có thể được sử dụng như là chất liệu nghệ thuật.

Bài thơ, trong hành động tạo nghĩa của nó, quay lưng lại với vùng nghĩa đen của ngôn từ; tính chân thực của nó gắn liền với cái có thể được nó khơi gợi. Và hình ảnh được gợi ra này vụt lóe lên được là nhờ ký ức.

[…]

4

Trong khi thơ ca gắn bó với cơ cấu cảm giác ở con người, với sức mạnh cảm tính của sự hiện sinh của thân thể, với những kí ức lấy sức mạnh từ những cảm xúc được các giác quan đẩy lên cao độ, thì đồng thời nó cũng gắn với nơi chốn. Chính tại nơi chốn mà chúng ta định vị bản thân, đánh dấu chính mình trong quan hệ với những kẻ khác; chính tại nơi chốn, ta tồn tại. Nhưng điều gì sẽ xảy ra đối với quá khứ nếu nơi chốn ấy không còn, khi cảm giác bị gạt bỏ phũ phàng, khi chính sự lưu đày hay xê dịch mới đánh dấu những giới hạn của hiện sinh?

5

Tại sao ta lại cần thơ ca trong thời điểm thế này? Với tôi câu hỏi ấy nằm trong một câu hỏi khác: Việc chúng ta thuộc về một thế giới bạo lực thì có ý nghĩa gì?

Tôi nghĩ đến kho dữ liệu vô hình mà một chúng ta mang trong mình, đến sự tích lũy mang tính cá nhân sâu sắc các hình ảnh, âm thanh, mùi vị và những mảnh nhỏ của những thứ vật chất đôi khi bị phá hủy mà ký ức nhận về – và có lẽ đây là một cách khác để nghĩ về dòng sáng lấp lánh của đời sống bên trong vốn cấp ý nghĩa cho sự tồn tại của con người, tất cả những thứ đó sẽ kết tinh lại khi ta can đảm nói chữ “Tôi”. Chắc chắn đó là địa hạt của thơ ca.

6

Được nhấn mạnh ở phần trung tâm bài luận “Sự biện hộ của thơ ca” (1821) của Percy Shelley là những dòng mà trong đó, ông nhắc đến sức mạnh tự thân của bài thơ: “Nó tạo ra cho chúng ta một sự sống khác trong sự sống của chính mình. Nó biến ta trở thành cư dân của một thế giới mà so với nó, cái thế giới quen thuộc ta vẫn sống chỉ là sự hỗn loạn. Nó tái tạo cái vũ trụ thường ngày mà chúng ta là một phần trong đó và là kẻ tri giác nó, và nó thanh tẩy từ cái nhìn bên trong ta lớp phủ của sự quen thuộc, thứ đã che khuất nỗi ngạc nhiên của chúng ta về chính sự sống của mình.”

Cái thế giới đối nghịch ấy, cái sự sống khác trong sự sống của mình ấy, cái vùng khát vọng mà thơ ca khơi gợi nên ấy là gì? Chắc chắn có một sự thật lớn lao bị vùi chôn ở đây, một thứ gì đó liên quan đến trạng thái ngất ngây của ta, sự xuyên thấu của cảm giác mà lí tính thuần túy không thể tạo ra, một kiểu tạo nghĩa, mà thiếu nó, tất cả chúng ta đều có thể trở thành kẻ bị cầm tù bởi chính xác thịt của mình.

7

Đã có những thời kì trong lịch sử chung của nhân loại, ở một số nơi trên thế giới, có những nhà thơ và ca sĩ bị cấm đoán. Nhưng tại sao? Thơ có gì mà khiến người ta phải sợ hãi? Chính xác là vì sức mạnh của bản ngã sống động, thường biến mà thơ ca giải phóng - thứ khát vọng không bao giờ có thể bị ràng buộc bởi luật lệ hay pháp chế. Đó là sức mạnh của con người, là cấp độ tinh thần trong đời sống con người.

8

Bài thơ là một phát minh tồn tại bất chấp lịch sử. Hầu hết các sức mạnh trong đời sống thường nhật mà ta đang sống giờ đang hiệp lực để cản ngăn việc sáng tác một bài thơ. Có thể vẫn còn có không gian nào đó cho thơ được xuất bản, nhưng lại không có không gian cho sự sáng tạo: không có không gian đặc biệt nào nơi người ta được phép ngồi suy ngẫm, dẫu rằng trường đại học có thể vẫn còn một khoảnh rất nhỏ cho điều này.

Trong một thời đại bạo lực, nhiệm vụ của thơ theo cách nào đó là hòa giải chúng ta với thế giới và trao cho chúng ta một chút dịu dàng và thanh cao để ta có thể tồn tại trong thế giới này. Tôi tin sâu sắc vào điều đó, và tôi xem đó như một nỗ lực để dấn thân vào những sự phức tạp của thời đại này, thậm chí ngay cả khi chúng tàn bạo; nhưng thông qua đó, trong chừng mực nhất định, sứ mệnh của thơ là hòa giải chúng ta với thế giới – đó không phải là việc chấp nhận giá trị bề mặt hoặc đồng tình với những điều sai trái, mà là một sự hòa giải hiểu theo nghĩa rộng hơn, để chúng ta trở lại với tình yêu, với địa phận của trí tưởng tượng, về với không gian của cuộc sống trần thế hữu hạn.

9

Thơ là một thứ nghệ thuật bị bỏ rơi, nhưng không phải đối với những người sáng tác, mà đối với nhiều người khác . Tuy nhiên, có một đặc ân mà thơ ca đem lại, một điều, thật nghịch lý, lại khó nắm bắt bằng ngôn từ, một hối thúc mãnh liệt mà Shelley cố gắng khơi gợi trong luận văn “Sự biện hộ của thơ ca” – đó là nhiệm vụ cao cả và bất khả của thi sĩ trong lịch sử mà chúng ta có thể rút ra từ đó giải pháp cho ngày hôm nay

Mở đầu bài luận của mình, Shelley nói về vẻ đẹp và cách thức mà nhờ đó trực giác về cái mà ông gọi là “cái trật tự không thể phá hủy” được trao cho nghệ sĩ. Từ trực giác ấy mà dẫn đến sự xuất thần của đức tin. Ông cho rằng nghệ sĩ là “những người hình thành nên luật pháp, và những người lập nên xã hội dân sự”, tóm lại là, các nhà lập pháp: danh xưng dành cho họ trước đây.

Với tôi bây giờ, điều này dường như là một sự xuất thần nhưng không cứu được cho một cơ thể đang rơi tự do, tìm cách hạ xuống một không gian khả dĩ nào đó để có thể sống sót. Chắc chắn chúng ta hãy đừng đeo ý tưởng về sự lĩnh hội sâu sắc cái đẹp và “thế giới vô hình này” lên các nhà lập pháp thông thường bây giờ, đừng gắn nó với các quốc hội và nghị viện, các quy trình pháp lý và đại diện toàn quyền.

10

Tôi nghe những cái móc nhảy nhót.
Vạt áo cởi nút.
Một trái tim đang đập, đang thở

Nhưng chúng ta nên chăng? Chắc chắn một đời sống biết xúc động, rung cảm - và, tôi muốn nói thêm, thơ, theo nghĩa rộng nhất mà Shelley nói tới - rất quan trọng ngay cả với những nhà lập pháp và những quyết định được đưa ra. Bản chất của luật sử dụng súng và các vấn đề về nhập cư chỉ là hai ví dụ ta có thể nghĩ đến, rút ra từ các cuộc tranh luận gần đây của chúng ta.

Nhưng có lẽ đối với Shelley, cái bóng của lời tiên tri là những gì cho phép các nhà thơ có tư cách như những nhà lập pháp - theo đó, nhà thơ như “người giải thích sự huyền bí của một nguồn cảm hứng chưa được thấu tỏ; là tấm gương của cái bóng khổng lồ mà tương lai soi lên hiện tại”

Tôi nhớ đến bài thơ đáp lại Shelley của George Oppen. Trong một bài thơ có tên “Thảm họa”, Oppen viết:

những cuộc chiến phương tây
gió và bão
về chính trị tôi đã chán ngấy sự phù phiếm
của nhà thơ những nhà lập pháp

của cái thế giới
vô thừa nhận
Cái thế giới vô thừa nhận này là gì? Như thường thấy, đó là một thế giới nằm rất sâu để người ta có thể rơi nước mắt vì nó.

11

Tôi đã ở New York vào ngày 11/9. Thơ là một phương thức để người ta sống sót. Tôi đã viết trên những mẩu giấy nhỏ mình mang theo. Mọi người đọc to những bài thơ cho nhau, trên đài phát thanh, ở quảng trường Liên Hiệp Quốc và những nơi công cộng khác. Có điều gì đó ở bài thơ cho phép người ta biểu hiện được trạng thái mãnh liệt của cảm xúc vốn rất cần thiết trong thời gian khủng hoảng. […]

Tôi đã viết một chùm thơ được đặt tên “Sau đó có một hòn đảo”. Khi viết chùm thơ này, tôi đã liên tục tới khu Ground Zero [khu vực Trung tâm Thương mại Thế giới đã bị phá hủy trong vụ tấn công 11/9 – ND], cố gắng đến gần hiện trường nhất, quay trở lại nơi đây nhiều lần, như một cuộc hành hương. Địa điểm này nay đã như một nghĩa trang của hàng ngàn con người với mùi hôi thối của xác thịt và dây điện cháy. Một lần, khi đi qua phố Liberty, tôi bị ấn tượng mạnh bởi một cậu lính bảo vệ vòng ngoài hiện trường còn rất trẻ. Đó một cậu thanh niên đầy tàn nhang, nét mặt tươi tắn. Phía sau cậu là tường của tòa tháp phía Nam, một ông lão đã rất già dựa vào đó tạo dáng chụp ảnh, lũ trẻ nhỏ la hét đàn chim bồ câu trong niềm phấn khích, một nhân viên cứu hộ, đặt tay ôm cổ họng, khuôn mặt mệt mỏi tột độ, mặt nạ chống khí độc lủng lẳng bên hông anh ta.

12

Vào tháng sau đó, có một cuộc gặp gỡ tại một Viện nghiên cứu châu Á/người Mỹ gốc Á mới được thành lập. Tôi được đề nghị tham gia ban chủ tọa; cuộc gặp gỡ được tổ chức tại Trung tâm Cao học nơi tôi dạy. Đó đại loại là một dịp mà đúng ra tôi sẽ mặc một chiếc sari mà không cần đắn đo - nhưng giờ đây có điều gì đó làm tôi lấn cấn.

Hai trong số các sinh viên Nam Á của tôi trước đó từng gặp phải rắc rối khi mặc y phục phi Tây phương: người ta đã la hét, có kẻ ném cả chiếc túi giấy vào cô bé. Một người bạn kể với tôi qua điện thoại về lần ra ngoài một buổi tối ở Boston bị một người đàn ông la hét và nhổ nước bọt vào cô như thế nào.

Một sự ngờ vực đã lan rộng ra cộng đồng người châu Á, Nam Á, người da nâu – những người trông có vẻ như là người Ả Rập. Tôi muốn lựa chọn cuộc chiến của tôi. Tôi muốn có sự kiểm soát đối với những việc nhỏ nhặt trong cuộc sống. Nếu việc tỏ ra khác biệt có thể trở thành điều nguy hiểm, thì sẽ thật vô nghĩa nếu ta chủ ý chấp nhận chịu đựng Tôi cần phải giữ năng lượng để viết, và tôi đang viết rất nhiều thơ.

Tôi cuộn chiếc sari của tôi lại thật khéo léo để không làm nhăn nó, đặt nó một cách cẩn thận trong một chiếc túi nilon mà tôi cắt từ phần giữa túi đựng sách của tôi. Trong toilet nữ tầng 4, tôi trút bỏ bộ quần áo và mặc chiếc sari lên mình. Tôi ngắm nhìn lụa lướt trên sàn lát gạch và không chớp mắt nhìn vào khuôn mặt mình trong gương.

Trông da mình thật tối, chất Ấn Độ không thể lẫn đi đâu được. Tôi cần suy nghĩ vượt qua nỗi e sợ. Sau này khi làm thơ, tôi nghe tiếng Kabir, thi thánh thời trung đại, hát cho tôi, cho tôi can đảm để sống cuộc đời của riêng mình. Đây là bài thơ tôi đã làm.

Kabir Hát trong Thành phố Những Tòa tháp Cháy

Thật đáng xấu hổ
họ làm mi sợ
nên mi lột bỏ chiếc sari của mình,
vò nát chúng thành một cuộn tròn
và rồi trải nó ra
trên sàn toilet.
Đốm lửa từ những tòa tháp
lẩn trốn qua nếp lụa.

Với mái tóc đen của mi
và làn da cháy nắng
mi chỉ là một đứa con của trái đất.
Kabir -người thợ dệt hát:
Hỡi loài người và loài chó
trong thời khắc buồn đau
quả đất đang quay của chúng ta
nhỏ lại.
13

Nghệ thuật trong thời đại chấn thương là một động thái dịch rất cần thiết. “Những mảnh vỡ của một chiếc bình,” Walter Benjamin viết, “được dính keo lại với nhau.”

Nhưng sẽ ra sao nếu như chất keo dính này lộ ra, các vết nối, vết nứt gãy?
Trong thời đại bạo lực, các tác phẩm nghệ thuật phải sử dụng khung của cái thực, nó làm công việc dịch một bản thảo dường như không đọc được, một thứ mã của sự phục hồi chấn thương.

Có vẻ như với tôi, trong nhịp điệu của mình, bài thơ, tác phẩm nghệ thuật, có thể kết hợp với nhịp điệu, âm hưởng của cái thực tại, của những bước ngập ngừng, những im lặng đột nhiên, những bùng nổ tàn bạo thành một chỉnh thể chặt chẽ. Để rồi, những gì được ráp lại với nhau không chỉ là một tác phẩm tồn tại như một vật thể trong thế giới, mà, trong sự hài hòa mà vẫn chực bất an của nó, trong cái bóng trải ra lấp lánh của nó, cho phép thế giới bước vào bài thơ.

Tôi nghĩ về nó như một sự tái tạo trả lại cho ta cuộc sống của ta, mong manh, bấp bênh.

14

Đôi lời để kết luận.

Tôi nghĩ về nhà thơ trong thế kỷ XXI như một người phụ nữ đứng sau cửa tối.
Chị ta là một người nội trợ, nhưng là một người nội trợ kì quặc.

Chị phân vân trong lối cửa tối. Chị cần phải ở đó bên ngưỡng cửa để tìm một sự cân bằng, để duy trì một mái nhà bên rìa của thế giới.

Chị đưa cả hai tay mình ra. Chúng sẽ giúp chị vững vàng, giúp chị tìm lối đi riêng.

Chị ta phải phát minh ra một thứ ngôn ngữ có thể biểu thị bởi nhiều thứ tiếng.

Về những gì mà chị viết, chúng trói buộc chị với cái hữu hình, đối diện với không gian công cộng, chúng đánh dấu sự nguy hiểm, đánh dấu niềm ham muốn.

Phía sau chị, trong bóng tối của ngôi nhà mình thông qua chị, chảy tràn ra những thứ ngôn ngữ mà không ai trong số những người chị biết sẽ có thể đọc hay viết được những ngôn ngữ ấy.

Những ngôn ngữ ấy tạo hình một thân thể bị mất2 bằng phương pháp khắc axit. Một thân thể tinh tế, sống động, không thể chiếm đoạt.

Nguồn gốc của mọi sự dịch.


Về tác giả bài viết: Meena Alexdander (1951) là nhà thơ, học giả có uy tín quốc tế. Sinh tại Allahabad, Ấn Độ, lớn lên ở Ấn Độ và Sudan, hiện bà sống và làm việc tại TP New York, nơi bà được bầu chức danh Giáo sư danh dự khoa Văn học và Ngôn ngữ tại ĐH Hunter.

Nguyễn Đức Tâm An dịch

ĐI QUA NGÔI NHÀ KHÔNG CỬA

Đi khắp những ngọn nguồn cơ hội
Một ngày trở về trắng tay
Mới thấy khóa không vừa với cửa
Bỗng thiếu đi hồn vía một người.

Ta thả vào đâu để thấy gió nhạt nhòa
Len lỏi khắp ngôi nhà không khóa cửa
Mặc kệ những thảo thơm đã ố
Cánh cửa không bắt gặp mình nơi trọn vẹn đơn sơ.

Thôi thì giãi bầy ảo ảnh người với trống rỗng bán mua
Lời thề từ bốn hướng bon chen thập tự
Nửa lắng sâu ở cõi nhớ gỉ hoen chát vị
Ta giữa độ mùa màng lại sám hối trước đêm.

Ta thiền nửa chữ hữu duyên
Biết ổ khóa không vừa cánh cửa
Biết gió đắm xuân mà thả bộ
Biết người hào hoa chỉ đứng lại rồi xa…

Phạm Thúy Nga

Không đợi chờ ai

Bóng đêm dần cô đặc
Đèn đường ngoài kia mở to mười hai con mắt
Trải đều trên lối đi
Ai đã thầm thì
Theo những bước chân lạo xạo
Ta cố đừng nhận ra tiếng dép lê mách bảo
Mùi khói thơm ngày ấy bay xa

Nếu đã giữ chặt lòng
Sao ta lại thở ra?
Chắc để phóng thích ngày tháng cũ
Trút cho sạch những lớp bụi về nơi ẩn dụ
Đừng bay lên cho ngút dậy một làn hương

Không đợi chờ ai
Tưởng như việc rất bình thường
Lại kéo lê một đêm dài thao thức
Hương tỏa từ trời
Nỗi gì chảy ra từ ngực
Ta biết mình xao xác vì ai.



LÊ THANH MY

Thơ Vũ Thanh Hoa- Đừng bỏ em một mình

Ở ĐÂU GẶP ANH



ở đâu gặp anh
ơi dấu yêu nhức nhối tim em mỗi đêm tỉnh thức
vỡ òa đi
cầu vồng lung linh bảy sắc
thác lũ cuộn những bềnh bồng sóng

nói đi anh
hoa cúc rừng vươn mình khắc khoải
bỏng rẫy bờ môi khát
mênh mang sông suối đa tình

em nhớ anh
dù bay trên trời
dù ở dưới hang
dù lang thang phố vắng
thành người mất trí
thành người không tên
thành người không tuổi

khóc khóc
cười cười
bay ra ngoài bóng tối
bay ra ngoài ánh sáng
bay ra ngoài không gian

ở đâu gặp anh
ơi vì sao bé nhỏ
vô thường…





Nhà thơ Vũ Thanh Hoa





ĐỪNG BỎ EM MỘT MÌNH


đừng bỏ em một mình
nắng ngoài kia lạnh lắm
mưa ngoài kia rát lắm
trăng đến rằm sao chẳng sáng lung linh

đừng bỏ em một mình
em đẹp xinh
một mình
nói cười với ai cũng là giả lả
trong tim em một mênh mông trống
biết bao giờ lấp đầy

em lang thang trên đường
thấy dấu chân ai cũng ngỡ anh quay lại
anh đi
đường dài xa rộng
chẳng bao giờ quên được em đâu

đừng bỏ em một mình
trên cành khô mãi nhú những chồi đau…

Tìm kiếm mong manh

Giữa rừng người không quen biết
tôi rên siết hạnh phúc vì không ai nhận ra mình
tình hình là trong tôi rất căng
một sợi lông măng đứt cũng làm tình tổn thương
tôi mong dây cương chăn mình thật chắc
tích tắc giấu tôi giữa phố đông…

Trong cơn giông những người chạy xe chăm chỉ
nhìn mà không thấy tôi ơ hay nhỉ
tôi bền bỉ chạy trốn mình

Tạm chặn cơn bất bình
cuộc lình sình với những kẻ vô ơn
mĩ mãn cô đơn
chạy
sống - còn

Chỉ có ở Sài Gòn
không còn đêm vắng tanh
tôi với thời gian mong manh
đong đầy trái đắng
tìm kiếm mình chóng phánh dường bao…


Ngô Thị Hạnh

Ông nội chết rồi. Mừng quá!

Ba giờ sáng một ngày mùa hè, cậu trai mười bảy tuổi Đạt Đít Đỏ viết lên tường nhà mình: “Ông nội chết rồi. Mừng quá!” rồi nằm vật xuống giường ngủ thẳng cẳng mà không hề hay biết rằng chỉ mười lăm phút sau trang Mương Bà Tám đã đăng ngay bài báo điện tử Đắng lòng nam sinh trường X. vui mừng trước cái chết của người thân.


Minh họa: Trương Tiến Trà
Công nghệ làm báo online đơn giản lắm, chỉ cần chụp lại status trên Facebook của Đạt Đít Đỏ rồi click vào phần thông tin cá nhân á à mày mới học cấp ba một trường danh tiếng ở Sài Gòn chết mày rồi chú em thế là a lê hấp có ngay một bài năm trăm chữ ngắn thôi bày tỏ sự quan ngại sâu sắc trước tình hình xuống cấp về mặt đạo đức của giới trẻ ngày nay.

Đúng như tay phóng viên dự đoán, chưa đầy bốn tiếng sau bài báo đã nhận được một ngàn lẻ một lượt like và hơn trăm comment ném đá Đạt Đít Đỏ không thương tiếc. Có thể kể đến như đờ mờ thằng này là khỉ chớ hổng phải người hay như ông sống khôn thác thiêng tối nay ông hiện hồn về bóp cổ nó cho cháu, cháu cám ơn ông. Ngay lập tức, năm mươi trang báo mạng khác thi nhau hóng hớt xào xáo và bàn tán không ngớt về Đạt Đít Đỏ.

***

Tám giờ sáng, nạn nhân của chúng ta còn đang ngon giấc thì điện thoại di động bỗng rung dồn dập kêu tới tấp hàng loạt tin nhắn. Mở màn là bạn gái, em không ngờ anh lại là người như vậy đau lòng quá mình chia tay đi rồi mới tới đám bạn thân thằng chó dậy mau lên Mương Bà Tám coi tụi nó viết gì kìa mày nổi tiếng rồi đó. Đạt mắt nhắm mắt mở đọc tin nhắn của bạn gái rồi chửi thầm con điên lại ghen tuông vớ vẩn nữa rồi ông là ông sắp hết kiên nhẫn với mày rồi nhá rồi chuyển sang đọc tin nhắn của thằng bạn thân.

Đạt bật dậy ngay trước hung tin mở ngay máy tính vào ngay muongbatam.vn đọc ngay bài viết về mình cùng tất cả comment. Bọn này ném đá không đều chỉ vài đứa hung hăng thật sự lũ còn lại chỉ được cái a dua, cậu nghĩ vậy rồi cười nhếch mép rồi khóa Facebook rồi nhấn nút gọi cho bạn gái khoảng chục cuộc nhưng điện thoại không liên lạc được ok mình chia tay.

Từ mười giờ sáng đến chín giờ tối hôm đó, Đạt thong thả đứng bên cạnh quan tài của ông nội với nhiệm vụ thắp nhang đưa cho từng đoàn người tấp nập đi viếng ông kiêm cất bao thư vào cái túi bao tử đeo bên hông. Hết khách, cậu đem tiền lên phòng chép lại vào một cuốn sổ tay đã chia sẵn hai cột họ là ai và nếu vậy thì bao nhiêu và không quên giếm lại vài cái phong bì chất lượng hảo hạng đề tên học trò của ông mà cậu tin rằng bố mẹ không quen biết.

Khi cậu trao khoản tiền phúng viếng tận tay mẹ cậu, mẹ cậu ấn tượng với con số tới mức không chút nghi ngờ. Mẹ cậu khen ngay rằng con trai mẹ giỏi toán thiệt giống ông nội hết sức khiến cậu tiếc rẻ biết vậy đã tỉa nhiều hơn và âm thầm rút kinh nghiệm cho mấy ngày sau.

Đạt về phòng tắm táp rồi vừa gặm bánh mì nem nướng cậu vừa online để coi thiên hạ chửi bới cày xới gì mình.

Ái chà Mương Bà Tám vừa mới đăng bài phỏng vấn một tiến sĩ tâm lý về vấn đề nên xử sự thế nào trước cái chết của người thân, bài báo khá chán nên mới chỉ có vài ba lượt like và một comment rất xúc động hồi bà em mất em đã khóc hết nước mắt em nhớ mãi cái hôm em nhổ tóc sâu cho bà em hỏi tại sao tóc sâu trên đầu bà nhổ xuống rồi nhìn cứ như lông chó, bà nghe em hỏi mà cười sặc sụa giờ đi đâu hễ thấy lông chó là em lại nhớ bà và em lại khóc khóc khóc hoài...

Khi Đạt mở trang web yêu thích haivn.com để xem các thể loại ảnh vui clip hài, cậu hơi sững sờ trước loạt ảnh chế ai đó đã photoshop tấm ảnh avatar cậu đứng cười trước biển Việt Nam thành cậu đứng cười trước cảnh lũ lụt ở Thái Lan, động đất ở Nhật Bản, sóng thần ở Indonesia cùng nhiều thiên tai thảm họa khác.

Ghép ảnh cũng được lắm hiệu ứng tương phản tốt cậu vừa tấm tắc khen vừa rê chuột xuống phía dưới đọc một lượt hết tất cả các comment không có gì mới mẻ cậu thất vọng tắt máy tính búng lên giường ngáy khẩn trương.

***

Chiều hôm sau, lớp trưởng lớp phó học tập cùng mấy đứa bạn thân và không thân đại diện cả lớp tới viếng ông nội Đạt. Sau khi thắp nhang, cả đám ngồi vào bàn vừa uống trà nóng cắn hột dưa vừa tỏ vẻ choáng ngợp trước số lượng vòng hoa đặt rải rác khắp nhà. Một đứa đại diện hỏi thăm:

- Ông nội mày làm gì vậy? Tao thấy quá trời vòng hoa của các trường đại học.

- Ờ, ông nội tao là phó giáo sư - Đạt trả lời ngắn gọn.

- Đào Đỏng Đảnh qua chưa?

- Tụi tao chia tay rồi.

- Sao vậy?

- Tại cái status trên Facebook.

- Ừm... Bộ ông nội mày chết mày mừng lắm hả Đạt?

- Ờ.

Tối hôm đó, Đạt online thấy Mương Bà Tám giật tít Ông nội của “nam sinh bất hiếu” là phó giáo sư đại học S.

Cậu vừa đờ mờ không ngờ trong lớp có nội gián vừa đọc bài viết ca ngợi ông nội cậu lên tận mây xanh rằng ông từng là phó giáo sư đại học S. là trùm đại số đồng điều của miền Nam sau khi cơn đột quỵ quật ông liệt nửa người ông vẫn tận tình hướng dẫn cho hai sinh viên đại học, ba học viên cao học hoàn thành khóa luận tốt nghiệp luận văn thạc sĩ rồi đột ngột kết luận thật đau lòng khi một con người toàn tâm toàn tài như ông lại gián tiếp sinh ra một thằng cháu bất hiếu dám vui mừng trước cái chết của ông nội rồi thì ông yên tâm chúng cháu nhất định sẽ đòi lại công bằng cho ông trước mắt chúng cháu vừa nhận được tin bạn gái của nó đã chủ động chia tay nó vì quá xấu hổ rồi ông ạ.

Chuyện này đã đi quá xa, Đạt nghĩ, ban đầu mình chỉ muốn biết cảm giác bị cộng đồng mạng ném đá nó thế nào té ra cũng bình thường nhưng mình không ngờ chuyện này lại đi quá xa một cách quá nhanh như vậy ngày mai mà báo đăng tin dám không có ai tới viếng ông nội nữa, dám ba mẹ cạo đầu mình lắm. Thôi đã tới lúc tự minh oan rồi nghĩ vậy cậu liền đăng nhập Facebook và viết một cái status như sau:

Gửi ai đó muốn đọc

Nói chung là tôi rất bất ngờ khi hai hôm nay status “Ông nội chết rồi. Mừng quá!” của tôi lại nhận được phản hồi mạnh mẽ từ cộng đồng mạng như vậy. Trước tiên, chắc tôi phải gửi lời cảm ơn chân thành tới phóng viên P. Đ. và trang muongbatam.vn vì đã có công loan truyền tin tức rất nhanh chóng và hiệu quả. Sau nữa, tôi tha thiết cảm ơn trang haivn.com vì đã có công chế ảnh tôi rất sinh động và hài hước.

Cuối cùng, tôi đặc biệt cảm ơn tất cả các bạn trẻ trên toàn lãnh thổ Việt Nam vì đã có công đọc báo, share ảnh và comment ném đá tôi rất sôi động và nhiệt tình.

Nhưng tôi phải nói thật là các bạn thật là lố bịch! Các bạn tự cho mình cái quyền phán xét tôi trong khi các bạn chả là gì và chả hiểu gì về tôi cả. Để tôi nói cho các bạn nghe, các bạn chửi tôi là thằng cháu bất hiếu, nhưng các bạn có biết tôi là thằng cháu duy nhất ngày nào cũng ngồi nói chuyện với ông nội về toán học, về cuộc đời suốt bao ngày tháng ông nằm liệt giường sau cơn đột quỵ không? (Các bạn có nhận ra sau gần một năm đàm đạo với ông nội tôi nói chuyện cứ như ông cụ non không?).

Mà thôi, chả cần nói nhiều, các bạn phán xét tôi vì hai chữ “Mừng quá!” chứ gì? Để tôi nói cho mà biết, gia đình tôi theo đạo Thiên Chúa, ông nội tôi lúc nào cũng tin rằng Chúa muốn ông nằm một chỗ mà nhìn nhận và sám hối tội lỗi của mình để có thể lên thiên đàng ngay sau khi chết. Giờ thì ông nội tôi đã chết và được lên thiên đàng. Tôi tin như vậy và tôi mừng cho ông. Điều đó là đúng hay sai?

Cuối cùng, thông qua chuyện này, tôi chỉ hi vọng rằng các bạn trẻ trên toàn lãnh thổ Việt Nam hãy lo hoàn thiện bản thân mình, đừng vội vàng phán xét người khác chỉ vì một bài báo, đừng để bị truyền thông dắt mũi như trâu.

Thân mến.

Mười phút sau, một thằng Đại Đầu Đá nào đó bê nguyên status của Đạt Đít Đỏ lên haivn.com đặt tựa đề Theo đạo Thiên Chúa thì có thể mừng vì ông nội chết không quên thòng thêm một câu “Chó nó tin, phải không các thím?”. Tội nghiệp thằng đầu đá ngu mà lì dám đụng chạm đến niềm tin tôn giáo ngay lập tức hứng chịu hàng trăm comment của bầy chiên online sạch tội ném đá thẳng tay.

Ảo diệu hơn, trang haivn.com ngay lập tức bị một hacker mũ xám làm cho ngưng hoạt động. Ai vào trang haivn.com vào thời điểm đó sẽ bắt gặp ngay một giao diện hoàn toàn mới gồm hình ảnh Chúa Jesus đứng dang tay chiếu hào quang lấp lánh, dưới chân Chúa một dòng chữ cố định Vinh danh Thiên Chúa trên các tầng trời. Bình an dưới thế cho người thiện tâm.

Rút kinh nghiệm từ trang web bạn, muongbatam.vn lập tức đăng tải status mới của Đạt, tất nhiên ả biên tập viên đã nhanh tay cắt bỏ câu đừng để bị truyền thông dắt mũi như trâu kèm một lời xin lỗi chân thành tới Đạt Đít Đỏ và lời nhắn nhủ hỡi cộng đồng mạng nếu các bạn còn có lương tri hãy ngừng ném đá chàng trai hiếu thảo ngay đi.

Có lẽ thấy vậy là chưa đủ, tay phóng viên P. Đ. tiếp tục chữa thẹn bằng một bài phỏng vấn nóng hổi Đào Đỏng Đảnh qua điện thoại. Cô bạn khóc lóc nghẹn ngào vì đã hiểu lầm bạn trai và xin hứa sáng mai sẽ chạy vù qua đám tang để làm lành.

Đạt Đít Đỏ đọc tới đó thì rú lên kinh hãi lật đật gọi ngay cho Đào Đỏng Đảnh tao với mày chia tay rồi nhá tao cũng hết yêu mày lâu rồi. Mày nói cái gì Đào điên tiết hỏi lại nhìn mày ẽo ợt như thằng gay bà yêu giùm cho mà còn vô ơn. Vâng cháu cám ơn bà Đạt giả giọng nhão nhẹt thôi cháu gay thì cháu chịu cháu không dám làm phiền bà nữa. Á à cứ chờ đó mày không yên với bà đâu.

Đào cúp máy gọi ngay cho P. Đ. anh ơi em báo anh một tin sốt dẻo thằng Đạt Đít Đỏ nó bị gay anh ạ bấy lâu nay nó coi em như bức bình phong thôi hu hu. Thôi anh xin cô tay phóng viên trả lời anh chả dám tin bất cứ tin gì liên quan đến thằng đó nữa đâu sếp vừa mắng anh một trận kinh thiên động địa đây này sếp dọa thêm một vụ nữa là mất việc cái công việc ba trăm sáu mươi lăm triệu một năm của anh đó anh chả dại dây vào nó nữa đâu hu hu.

***

Về phần mình, Đạt lặng lẽ đứng đưa nhang và âm thầm bòn rút tiền phúng viếng thêm ba hôm nữa thì kiếm được năm triệu đồng và bắt đầu nghĩ tới chuyến du lịch Nha Trang trong lúc theo đoàn người đưa ông nội tới nhà hỏa táng.

Những ngày trò chuyện với ông nội bên giường bệnh, Đạt vẫn hay nghe ông nhắc về cầu Xóm Bóng. Đó là nơi ông nội gặp bà nội lần đầu tiên.

Nguyễn Hoàng Vũ

Chuyện đời cong, thẳng và trong, đục...

Phạm Lưu Vũ





Trong kiệt tác kiếm hiệp kiêm chính trị cổ điển Tam Quốc Diễn Nghĩa, La Quán Trung tiên sinh từng ca ngợi cây dâu cổ thụ mọc trong sân nhà anh thợ đóng dép Lưu Bị là linh mộc, là hiện thân của phong thuỷ, đến nỗi bịa ra một ông thầy, đi qua nhìn thấy cái cây ấy bèn phán: "Cây dâu này mọc thẳng tắp, tán xoè như cái ô. Nhà ở dưới gốc cây này ắt sinh quý nhân". Quý nhân ấy chẳng phải Lưu Huyền Đức thì còn ai vào đây nữa. Cây dâu đó là cái ô Trời, là bản mệnh sự nghiệp của Lưu Bị sau này. Quả là về sau, Lưu Bị nhờ có cái bản mệnh ấy mà gặp được khối người ngay thẳng. Trong số đó, người quan trọng số 1 phải kể đến là vị quân sư Gia Cát Lượng (Khổng Minh). Thế nhưng La Quán Trung tiên sinh đã "lờ" đi không chép việc cái "ô" vĩ đại ấy rồi cũng đến lúc đổ kềnh. Số là một hôm trời nổi bão giông. Cây dâu cổ thụ bỗng nghiêng ngả, quay cuồng rồi đổ sập xuống, đè nát đúng bàn thờ nhà Lưu Bị. Lúc ấy Lưu Bị đã lên ngôi hoàng đế bên đất Thục. Giá như ông thầy kia lại nhìn thấy cảnh đó, chắc thể nào cũng bảo vị quý nhân nhà này có nhẽ sắp đến lúc... toi. Quả nhiên một thời gian ngắn sau, Thục chủ Lưu Bị gặp hạn ở thành Bạch Đế rồi "toi" luôn tại đó. Có điều rằng trước khi chết, ngài không ngại nước Ngụy của Tào Tháo, cũng chẳng thèm ngại nước Ngô của Tôn Quyền. Ngài chỉ ngại mỗi... quân sư Khổng Minh của chính mình mà thôi. Vì thế ngài đã phải triệu Khổng Minh đến tận giường bệnh mà chơi bài ngửa, tiếng là gửi gắm con côi, song lại "thòng" một câu rùng rợn rằng nếu nó bất tài, thì hay là ông thay nó, làm chủ quách nước Thục đi! Lưu Bị nói thế là có ý muốn "đe" Khổng Minh, rằng ta biết tỏng ông là người như thế nào rồi. Trước khi gặp ta, ông có tiếng là một người ngay thẳng. Ông bắt ta phải ba lần hạ cố mới chịu ra, giả vờ không thèm màng đến danh vọng. Có thật ông không thèm màng danh vọng? Sao ở lều tranh mà ông theo dõi việc thiên hạ kĩ thế? Lại còn lặn lội đi gài sẵn "thạch trận" ở những đẩu những đâu. Giờ ta mới biết ông rất có tài ảo thuật, dễ dàng mê hoặc được lòng ngưỡng mộ của thiên hạ không chỉ trong một vài đời. Ông mẹo vặt có thừa, song bụng dạ hẹp hòi. Trong thiên hạ, bất cứ ai tài hơn, ông cũng tìm cách chiêu nạp về rồi nghĩ kế trừ đi. Đã mượn tay Trương Nhiệm giết ngóm một Bàng Thống ngây thơ cả tin, kẻ "học giỏi gấp mười ông" (ý này do chính ông từng nói ra), lại còn định chém Ngụy Diên ngay trước mắt ta. Ham hố danh tiếng như ông thì sau khi ta chết đi rồi, dẫu có làm chuyện thoán nghịch cũng chẳng có gì lạ... Khổng Minh lúc đó sợ toát mồ hôi, vội vàng sụp xuống dập đầu thề lấy thề để (thề cá trê chui ống). Màn chơi bài ngửa này tuy chỉ có Lưu Bị và Khổng Minh biết, song khó mà che được cặp mắt thế gian. La Quán Trung về sau nhân đó cũng "lờ" đi cho văn vẻ sạch sẽ, sử sách trơn tru. Ấy là cái truyền thống chép sử xưa nay nó thế. Sử sách vốn chỉ ưa chép những chỗ thơm mà giấu nhẹm đi chỗ thối. Và La Quán Trung đã tỏ ra là một người chép sử khéo, song lại là một tay kể chuyện tồi, bởi ông vẫn để lộ những chỗ thối của lịch sử ra. Lưu Huyền Đức quả có con mắt tinh đời. Về sau, chỉ vì ghen tài mà Khổng Minh đã quyết không thực hiện diệu kế của Ngụy Diên, lại còn dùng lời lẽ ngụy biện để chê bai, dè bỉu. Rốt cuộc cả 6 lần đem binh ra Kì sơn đều công cốc, đến nỗi thân phải bỏ ở gò Ngũ Trượng. Thế mà trước khi chết vẫn còn nghĩ kế để giết Nguỵ Diên cho bằng được. Vị quân sư "ngay thẳng" ấy do thù dai hay sợ Ngụy Diên sau này được đắc dụng thì sẽ thành công hơn mình? Vì thân mình mà hy sinh béng cả cơ nghiệp của chúa như thế, chẳng trách nước Thục do Lưu Bị tốn công gây dựng chẳng bao lâu cũng mất toi về tay cha con Tư Mã Ý, không để lại được chút hơi hám gì. Vậy thì cái điềm cây dâu cổ thụ kia bị đổ, làm nát cả bàn thờ nhà Lưu Bị quả là nghiệm lắm. "Mệnh" trời quả không thể xem thường. Tuy thế song những màn "ảo thuật", những "mẹo" vặt của Khổng Minh vẫn được người đời thích thú, tôn sùng, đã lưu truyền được danh tiếng lẫy lừng của ông cho đến tận bây giờ. Danh tiếng ấy bao đời nay át cả Lưu Bị, đến mức bất cứ ai nghe thấy cũng phải trợn mắt thán phục. Thế thì có thể nói rằng Khổng Minh mới chính là người đã "vớ" được Lưu Bị, Chứ không phải Lưu Bị đã "vớ" được Khổng Minh vậy.

Tóm lại việc đời thường tuân theo quy luật: quân tử khởi xướng, tiểu nhân a dua, quân tử thiệt thân, tiểu nhân thủ lợi. Cho nên cái triết lý "đầu voi đuôi chuột" dẫu chẳng ra gì, thì nó vẫn luôn tỏ ra đúng với mọi thời đại. Cái "ô Trời" ấy ở nhà Lưu Bị ban đầu dẫu có mang cái "lý" của một "con voi", thì cuối cùng, "con voi" ấy vẫn phải có lúc đổ kềnh. Và một khi nó đã đổ, thì kết quả bao giờ cũng vô cùng thảm hại. Việc của Trời Đất còn như thế, huống hồ là việc của con người. Một cây cổ thụ còn như vậy, huống chi những loài cỏ lác. Vậy mà có kẻ vẫn còn muốn bền vững muôn năm? Có biết đâu rằng cái tử tế mãi chính là cái đáng nghi nhất trên đời. Cứ xem những sự khởi đầu và kết thúc của mọi cuộc đổi thay trên thế gian này thì biết. Sự thật rốt cuộc chẳng mang tí dáng dấp nào của những bản tuyên ngôn kinh điển viển vông. Tuy rằng cây dâu kia ở nhà Lưu Bị (có vẻ) chẳng liên quan gì đến Khổng Minh. Song việc mọc thẳng của nó hoá ra lại là một cái "triệu" bất tường. Thật chẳng biết rồi nó sẽ đổ về phía nào để mà đề phòng vậy. Giá như nó đừng đứng thẳng, mà cứ nghiêng hẳn về một phía, để ông cha Lưu Bị cất nhà ở bên phía ngược lại, thì bàn thờ nhà ông đâu đến nỗi bị đập nát, và duyên trời biết đâu đã chẳng dun rủi cho ông gặp phải con người cũng có tiếng "ngay thẳng" là Khổng Minh? Tưởng gặp phúc mà thành ra vô phúc, tưởng kì duyên mà lại hoá vô duyên. Chắc chỉ có Trời mới đùa nổi kiểu ấy. Trên đời, có ai lại ngu đến mức không tự nhận mình là người ngay thẳng, nhất là những hạng được coi là kẻ sĩ. Thế nhưng so với cái trò đùa ghê gớm ấy của cơ trời, thì sự dối trá kinh niên của con người xem ra chẳng thấm tháp vào đâu.

Ấy là chuyện cong, thẳng. Thế còn chuyện trong, đục... thì như thế nào?

Có một vị hoàng đế (mà người viết không nhớ rõ cụ thể là ai), vốn được các bầy tôi, lâu la xưng tụng là bậc thánh, đạo đức trong vắt như pha lê, không hề gợn chút dơ đục nào của cuộc đời. Một hôm cải trang vi hành (tất nhiên ngài sẽ đến lầu xanh. Bởi lầu xanh bao giờ cũng là đích cuối cùng của mọi cuộc vi hành trên thế gian này), ngài vớ được một cô gái đẹp lắm, mắt liếc như thu ba, thân hình ngon như một cái đùi gà rán. Bèn tán tỉnh rồi đưa nhau vào phòng trọ. Lâu lắm rồi hoàng đế mới được một phen thoả chí mày mò trên thân xác của một ả thần dân như vậy. Đang lúc hứng đến cao trào, vị hoàng đế bỗng buột mồm ngôn ra một lời dạy mà các thần dân của ngài ai ai cũng thuộc lòng từ thuở lên ba. Ngay lập tức, cô gái kia phát hiện ra chân tướng của ngài và kiên quyết cự tuyệt. Ngài năn nỉ thế nào cũng vô ích. Đành tiếc nuối nuốt nước bọt, mặc quần áo vào rồi than thở, rằng giá ta đừng mang tiếng là một kẻ đạo đức trong suốt như pha lê thì có phải đỡ thiệt thòi. Đằng này... Té ra lũ bầy tôi kia sở dĩ xưng tụng ta như thế đâu phải vì chúng yêu ta, mà chính vì cái lợi ích của chúng...

Sách Phật kể rằng trong một kiếp, Đề Bà Đạt Đa và Phật cùng đầu thai làm con cá chép. Con cá chép là Đề Bà Đạt Đa thì chỉ thích bơi vào chỗ dòng nước trong vắt để phô bày cái hình dáng tuyệt đẹp của mình. Những giống xấu xí khác như cá mại, cá mè, cả lũ đòng đong cân cấn cứ rùng rùng bám theo, vừa bơi vừa luôn miệng trầm trồ. Trái lại, con cá chép là Phật thì chỉ luẩn quẩn ở những chỗ nước đục, chẳng con nào thèm để ý tới làm gì. Một bữa có con chim bói cá đậu trên cây nhòm xuống. Trong làn nước trong vắt, nó nom rõ con cá chép (là Đề Bà Đạt Đa) liền lao xuống đớp gọn rồi nuốt chửng vào bụng. Đề Bà Đạt Đa chui vào bụng con bói cá, chẳng bao lâu bị nó tiêu hoá, biến thành một cục phân. Con bói cá bay qua sông, ỉa cục phân đó xuống giữa đàn cá vẫn thường bơi theo Đề Bà Đạt Đa khi trước. Lập tức, từ cá mại, cá mè đến lũ đòng đong cân cấn đều tỏ ra hết sức ghê tởm. Con nào con nấy vội cố hết sức bơi vào chỗ nước đục để lẩn trốn. Sau đây là mẩu đối thoại giữa cục phân Đề Bà Đạt Đa và Phật:

"Ngài thấy tôi bây giờ so với trước thế nào?" - cục phân hỏi.

"Không khác gì cả" - Phật trả lời.

"Thế tại sao lũ mạt hạng kia giờ lại xa lánh tôi?" - cục phân hỏi tiếp.

"Bởi bây giờ chúng mới nhìn rõ ngài thực ra là cái gì" - Phật trả lời.

"Ôi! Giá như ta đừng chọn chỗ nước trong" - cục phân than thở.

Câu chuyện chỉ đơn giản thế. Vậy mà có một số học thuyết rất đứng đắn đã căn cứ vào đó để chứng minh một cách đầy thuyết phục, rằng Đề Bà Đạt Đa nếu không là thuỷ tổ của cả loài người nói chung, thì ít nhất cũng là thuỷ tổ của cái giống mũi tẹt da vàng.



Chuyện khác: trong một lần giảng giáo lý Đại thừa, một vị Tổ của thiền tông kể rằng kiếp trước ông từng là một con sáo. Một bữa đang bay lượn, chợt bắt gặp một quả bầu rất to. Bèn khoét một lỗ rồi chui vào. Bẩy bẩy bốn mươi chín ngày nằm trong đó, chén hết già nửa ruột bầu thì bỗng ngộ ra ba nghìn thế giới. Mừng vì đắc đạo, vị thiền sư (con sáo) bèn chui ra khỏi quả bầu rồi bay mãi, bay mãi... Bầu trời trước mắt ông như khác hẳn, rộng bao la và thơm ngát mùi hương. Tất cả, từ một sợi lông cho đến những quả núi, cánh rừng... đều được thu vào cặp mắt chỉ bé bằng hai hạt tấm của ông. Mới hay sự đắc đạo là vô cùng thoả chí. Có lẽ ông sẽ bay mãi như thế, tự do tự tại, như lai như ý không gì câu thúc, không cần phải xác định phương hướng... nếu ông không vô tình bay qua một dòng suối. Dòng suối trong veo, nhìn thấu tận đáy. Nước suối ấy có thể rửa sạch mọi thứ. Có ai ngờ nó lại "rửa" luôn cả cái tâm Phật vừa mới được nhen nhúm trong ông. Soi mình xuống dưới, thiền sư bỗng thấy mình rõ ràng đang là một... con nhặng. Vậy mà vẫn không hề kinh ngạc (đã là thiền sư thì không bao giờ kinh ngạc). Có điều đôi cánh của con nhặng lúc đó dường như cứ bị hút về một phương nào đấy không thể cưỡng nổi. Lại bay mãi, bay mãi... Cuối cùng té ra ông lại trở về đúng cái quả bầu ấy. Bấy giờ nó đã thối nhủn từ lúc nào. Thì ra con nhặng là ông bị cái mùi thối ấy nó hấp dẫn, lập tức lao vào thò vòi ra hút lấy hút để... Thế là toi một kiếp tu hành. Toi từ lúc nào? thiền sư hỏi rồi tự trả lời: không phải vì ông hút phải cái thứ ruột bầu thối tha ấy. Mà toi vào đúng cái lúc ông thấy mình là một con nhặng. Kể đến đây thiền sư chép miệng: giá như dòng suối kia đừng có trong vắt như thế, mà nó đục ngầu, thì ông đã đắc đạo ngay từ kiếp đó rồi. Và câu chuyện ấy đã giải thích tại sao con người hiện đại ngày nay không thể trở thành thiền sư.

Cũng vẫn vị Tổ ấy một hôm muốn truyền lại y bát, bèn hỏi đệ tử thứ nhất:

"Trước mắt con là hai cốc nước, một trong, một đục. Con chọn cốc nào?

Đệ tử thứ nhất trả lời:

"Con chọn cốc nước trong"

Sư nhắm mắt không nói gì. Để tử thứ nhất lui ra. Đệ tử thứ hai vào. Thiền sư vẫn hỏi câu ấy. Đệ tử thứ hai trả lời:

"Con chọn cốc nước đục"

Sư lại nhắm mắt không nói gì. Đến lượt đệ tử thứ ba. Nghe xong câu hỏi, đệ tử thứ ba lặng im hồi lâu. Sư hỏi:

"Sao con không trả lời?"

Đệ tử thứ ba bảo:

"Con không thể nào phân biệt được thế nào là trong, thế nào là đục..."
Sư liền trao ngay y bát.



Phạm Lưu Vũ

VĂN ĐOÀN ĐỘC LẬP - TỰ...TUNG

Ông già Chín Cục hãy còn hung
Thành lập văn đoàn Độc lập - Tự ...tung
Thu gom một đám kiêu hùng
Miệng xuyên tay tạc đạp tung nhân quyền.


Bắc Hà tế thế lưu truyền
Nhà Văn Chủ tịch Xuân Nguyên lắm nghề
Lãnh lương Chính Phủ nhậu phê
Trụ trì Độc lập còn chê thế nào?

Bùi Chát Giấy Vụn quơ quào
Cuốc chim Mở Miệng Đồn Lào thành danh
Thanh Hiếu đớp ngọn gió tanh
Heroin một hớp lưu manh xá gì !

Huỳnh Chênh Thư ký bánh mì
Lương qua lẹo lại nương tì phương Tây
Bọ Lập cánh cứng cánh dầy
Đùn đùn hẩy hẩy chưa đầy...cái Bô

Cô nàng Trang Hạ hô hô
Bạo mồm bạo miệng phơi khô ...đàn bà
Tường Thụy lắm bổi RFA
Tha hồ xúi quẩy dân ta biểu tình

.....

Cái duyên Độc Lập lắm tình
Hồn ma gia nhập làm đinh giữ nhà
Văn đoàn gây quỷ dựng ma
Nhân quyền ban phát xứng cha thiên hà

Vũ trụ này chỉ mỗi riêng ta
Thơ Văn trời phú tụng ca Văng Đàn

Kệ bà Lễ Tứ Trọng Ân

Độc Lập một cõi Quyền nhân Tung Đòn...

Tua Vít