SỰ KHÔN NGOAN CAO CẤP

Không phải cứ tỏ ra khôn ngoan, nói những lời bác học hay làm những việc khó khăn thì được cho là khôn ngoan. Người khôn ngoan rất dễ thành công, nhưng vượt lên trên cả sự khôn ngoan đó là lòng chân thành, một vũ khí chinh phục lòng tất cả mọi người.


Người khôn ngoan thường làm đẹp lòng người khác và dễ đạt những thành công, nên hầu hết mọi người đều mong mình trở thành một người sớm khôn ngoan. Để nhanh chóng có được điều ấy, một số bạn trẻ đã tìm cách làm đẹp lòng người khác bằng mọi cách, kể cả sự dối trá và lối sống hai mặt…

Thế nhưng một bậc hiền triết lại cho rằng “Sự khôn ngoan cao cấp, đó là sự chân thành”

Đơn giản bởi lẽ, sự chân thành bao giờ cũng là điều được ưa chuộng nhất trong cuộc sống. Người ta cho rằng một sự thật xấu xí còn hơn một điều dối trá tốt đẹp. Người có lối sống chân thành bao giờ cũng tạo một sức hấp dẫn với người khác, bởi bản chất con người là luôn hướng về sự thật, về chân lý.

Người chân thành luôn tạo ra sự tin cậy quanh họ, là chỗ dựa tinh thần ấm áp của bạn bè, người thân. Sống bên họ ta cảm thấy yên ổn, thanh thản vì không phải dò xét, dè dặt, hoài nghi, sợ bị trở mặt hay phải khám phá ra những sự thật phũ phàng, đen tối.

Sự chân thành được thể hiện không chỉ trong lời nói mà nó phải được bắt rễ sâu xa từ trong một tấm lòng thành, với tình cảm thực sự thì mới có sức thuyết phục.

Hành xử trong sự chân thành, sẽ cho bạn sự tự tin, sức lôi cuốn và sự vững mạnh… Hãy thành thật với người khác và với chính mình. Muốn thế hãy đánh giá đúng bản thân, đừng tự huyễn hoặc mình và cũng đừng huyễn hoặc người khác.Hãy phân biệt sự khôn ngoan thực sự với sự tinh khôn hoặc khôn ranh, đó là kẻ chỉ ”khôn” để cầu lợi.

Nếu được sống giữa một cộng đồng của những người chân thành thì đó là lúc cuộc sống đang tiến dần đến một thiên đường nơi trần thế.

Nguồn: Sống đẹp

Giấu mình sau chiếc mặt nạ hoàn hảo

Một người phụ nữ vô cùng quyến rũ đã khuyên tôi nên giấu mình sau những chiếc mặt nạ hoàn hảo.

Nhớ hồi xưa mình chỉ là chân biên tập văn xuôi, truyện ngắn trên Hoa Học Trò, rất thích tới nhà in Tạp chí Cộng Sản để cùng họa sĩ theo dõi những số Hoa Học Trò đang in, kịp sáng thứ 5 hàng tuần bầy trên sạp báo. Những người làm báo đều có cái hạnh phúc nôn nóng chờ số báo mới sắp ra lò. Không biết có phải vậy không mà sau này, mình phải lòng một ông thợ in, xong bị ông ấy cưới luôn. Cái ông thợ đã in tờ Hoa Học Trò số đầu tiên ngày xưa ấy!

Một lần đang trong xưởng in, một tay thợ trong xưởng in tới sau lưng mình huých nhẹ vào khuỷu chân kiểu trêu chọc làm mình chúi về phía trước thì phải, chả nhớ nữa. Mình quay lại buông một câu trách nhẹ: “Vô duyên!”

Thế là chị đồng nghiệp về, lôi mình vào quán nước, bảo, chị phải bảo cho Trang Hạ cái này, là em không bao giờ được cư xử với đàn ông con trai như thế! Em không được nặng lời với bất kỳ anh đàn ông nào! Dù chỉ là buột miệng, cũng phải tập để luôn buột miệng ra những lời duyên dáng dễ ưa nũng nịu! Đối với đàn ông ấy mà, dù có trách họ thì cũng phải nói khéo, trong thái độ hớn hở hài hước. Bởi cho dù không thích một anh chàng nào thì cũng đừng biến anh ấy thành kẻ thù! Đàn ông họ sẵn sàng chỉ vì một câu nói mình làm họ mất lòng, họ sẽ biến thành kẻ thù!

Lúc đó mình chỉ nghĩ, ôi sao làm phụ nữ khó thế, biết đến thuở nào mình mới học để trở thành được phụ nữ? Và sau đó thì nghĩ mãi, không hiểu những người đàn ông đang đi đi lại lại ngoài đường kia, có bao giờ họ nghĩ, họ cần phải có trách nhiệm để phụ nữ đừng buông vào mặt họ những lời nặng nề không? Hay có những thứ đạo lý, chỉ phụ nữ mới cần phải học, và chỉ đúng với phụ nữ?

Sau này mình nghĩ được thêm một ý nữa, không mới mẻ: Thế lấy lòng tất thảy đàn ông trên thế giới này để làm gì? Đằng nào thì mình cũng đâu có xài hết đám đó?

Xong, một thời gian sau, đám bạn gái của mình có một cô yêu sớm nhất, rồi lấy chồng sớm nhất. Nhưng khổ nỗi nhân vật chính, anh chồng chưa cưới, lại chẳng phải là cái anh chàng mối tình đầu của cô. Có sao, cả tỷ người trên thế giới này đều vậy. Thế mà cô bạn xinh xắn của mình thì cứ thấp thỏm như ngồi trên đống lửa. Ngày mới yêu, cô ấy đi “tâm lý chiến” từng đứa bạn một, trong đó có mình. Cô ấy bảo: Đừng có nói lộ ra là tớ đã từng có một người yêu nhé!

- Ôi giời ơi, thôi được rồi, sẽ giữ bí mật cho!

- Những ảnh trong album đi chơi của các bà, có hình người yêu cũ của tớ, làm ơn xé hết ngay cho tớ nhé! Phim cũng phải hủy hết nhé!

- Ừ, được, đảm bảo làm ngay!

- Làm ơn đừng hé ra là tớ từng làm thơ tình tặng người yêu cũ, còn được đăng báo nữa nhé!

- Ôi giời ơi, thôi được!

- Đừng hé ra là tớ thích tụ tập và hát Karaoke, tớ chỉ thích đi uống cà phê một mình và ngồi yên ở nhà buổi tối để đọc sách thôi, rõ chưa!

- Hừm mmm! Khác gì nhau?

Trước ngày cưới, bạn tôi đi một vòng nữa để thủ thỉ từng người:

- Đừng hé ra là tớ rất vụng về nội trợ, phải khen là tớ đảm và chăm chỉ lắm, nhớ chưa! Tớ lôi ông ấy đến nhà ai chơi là phải tươi tỉnh mừng rỡ như bắt được vàng, nhớ chưa! Ông ấy hơi kiệm lời và nghiêm nghị như ông già, nhưng phải khen khéo ông ấy là đẹp trai xứng đôi với tớ, rõ chưa!

Tôi bắt đầu hồ nghi:

- Chẳng lẽ cả năm trời yêu nhau mà hắn không thấy chân tướng của… cậu à? Mà cưới xong thì lộ ra ngay là có biết bếp núc nội trợ đối nội đối ngoại thôi mà?

- Lúc đó hãy hay, gạo đã nấu thành cơm rồi! Khéo mồm rồi cũng thu xếp được cả! Mà cậu không thấy tớ đã thực sự thay đổi rồi à? Yêu ông ấy, tớ đã ngồi nhà đọc sách với ông ấy, tớ đã nghiện cà phê, tớ đã kín đáo hết bốc đồng, vứt hết váy đi, trở thành tuýp phụ nữ ông ấy thích, tương lai chắc chắn tớ cũng sẽ thay đổi chứ!

Tôi phì cười muốn nói đùa một câu, nhưng thấy câu nói của mình nhẫn tâm quá, nên đã không nói.

Đó là: Tôi muốn hỏi người bạn, liệu bạn chỉ vì một người đàn ông mà che giấu bản thân, che giấu ý nghĩ, tính cách, sở thích, thói quen. Vậy bạn có chắc rằng, cái người đàn ông đi bên cạnh bạn ấy, có chắc đã không lừa bạn bằng một hình ảnh khác mà anh ta tạo dựng nên không?

Trên đời này, biết bao tay đàn ông vũ phu đã bao bọc bản thân bằng vẻ ngoài ngọt ngào, nịnh bợ, chiều hết lòng người yêu, để khi cưới về mới lộ nguyên hình những đòn bạo hành như đòn thù? Bao tay đàn ông là đệ tử cờ bạc, thần bài, nhưng trước người phụ nữ theo đuổi lại tỏ ra chí thú và hào hoa? Đã bao nhiêu người vợ cưới chồng vài tháng mới biết chồng nghiện ngập, trai gái, thậm chí có con riêng, vợ cả vợ hai ba và đang thất nghiệp?

Cái sự uốn mình để làm vừa lòng đàn ông của những cô gái ấy, có quá ngây thơ và ấu trĩ không? Bởi mục đích của phụ nữ, nói cho cùng, chỉ là muốn khéo léo tế nhị hơn, được hoàn hảo đẹp lên trong mắt đàn ông, được một lời khen, thế nhưng về bản chất thì vẫn là che giấu bản thân, khác gì việc những tay đàn ông che đậy bản chất thật?

Lấy lòng một người đàn ông có quan trọng đến thế không?

Mình vẫn mắc sai lầm, là vào những lúc khó chịu, vẫn phang vào mặt đàn ông những câu không kiêng dè. Cả đàn ông từng gặp trên bàn tiệc lẫn đàn ông chưa từng gặp mặt trên mạng. Thế nên có những anh đàn ông thù mình xương tủy, sẵn sàng lê la khắp nơi kiếm cớ bôi nhọ mình, hại mình, hoặc đơn giản là căm ghét mình. Có khi chỉ vì một lời nói thẳng vào mặt họ, mà họ không chịu nổi.

Thế nhưng, hỡi những cô gái đang được bao vây bởi nhiều đàn ông, bạn bè đồng nghiệp và người quen trên mạng, đầy mình kinh nghiệm ứng xử với nam giới, trí thức mạng, cho mình hỏi một câu:

Lấy lòng được những người đàn ông vốn có tư chất như thế, có đáng hãnh diện không? Bạn có cần nhiều xưng tụng tung hô đến thế không? Hay bản thân tin vào những giá trị sống của bản thân là đủ, mà không cần uốn éo mình theo tuýp phụ nữ mà người-đàn-ông-nào-đó thích?

Đạo làm đàn bà của họ, chắc mình khó mà học được cái bổn phận ấy. Bởi, bạc đãi bản thân chỉ vì muốn vừa lòng người khác, về bản chất chính là một cách đối nhân xử thế đãi bôi nhất. Và, dù bạn đã học được cách bao bọc bản thân trong một vỏ bọc hoàn hảo ngọt ngào nhất, được lòng người nhất, khôn khéo nhất, không có nghĩa rằng, sẽ không có ai nhận ra những gì bạn có chỉ là một thứ vỏ bọc.

Trang Hạ

Bàn tay trong một bàn tay

Elena Pucillo Truong
Trương Văn Dân dịch



Chìm trong tiếng ồn của cuộc sống bon chen đô thị, phần lớn là những người trẻ, tuổi ba mươi, bốn mươi…lúc nào cũng vội vàng, hấp tấp, đi và đến bằng các phương tiện tân thời, xe hơi, bus, taxi…

Giữa những cao ốc nguy nga, tráng lệ, ánh đèn chiếu sáng những bảng hiệu, biểu tượng của sự phát triển về một thế giới hiện đại và lý tưởng, về tính hiệu quả, mang vẻ ngoài thật xinh đẹp và trẻ trung…

Bỗng có hai người già như lạc lõng, bước từng bước nhỏ đến chiếc băng gỗ quen thuộc đặt ở góc công viên. Tay trong tay, nụ cười như in trên hai khuôn mặt đã có nhiều nếp nhăn theo năm tháng. Ông lão nắm tay bà, cẩn trọng đỡ người bạn đời của mình, giúp bà ngồi xuống một cách nhẹ nhàng và thoải mái. Mỗi cử chỉ của ông đều ân cần, chậm rãi và cẩn thận như đang che chở và ve vuốt một chú chim non bằng những lời yêu thương ngọt ngào.

Ngày nào cũng thế...tôi chẳng biết bắt đầu từ lúc nào, nhưng có lẽ từ lâu lắm. Mỗi ngày mỗi mới và có vẻ như mỗi ngày tình cảm giữa hai người mỗi thiết tha mạnh mẽ. Nó tương phản hoàn toàn với thế giới xung quanh, đến nỗi giống một nghịch lý.

Trong cái vũ trụ thu hẹp của họ, giữa những vụn bánh cho vài chú chim sẻ, có những cái vuốt ve cô mèo con bị lạc hay tiếng cười rạng rỡ của một em bé tập đi đang ngã vào vòng tay người mẹ. Họ luôn mang theo mình một chiếc dù, để che nắng hay phòng ngừa sự chòng ghẹo từ những cụm mây, riêng bà thì không bao giờ quên chiếc khăn quàng khổ rộng, sau khi ngồi vững liền âu yếm quấn quanh cổ ông để che chắn những cơn gió lạnh.

Tôi tưởng đó là một bức tranh đang đặt trước mắt mình; sự thực đó đang nằm ngoài thế giới này. Chẳng biết gì về họ nhưng lâu nay tôi không thể làm gì khác là nhìn ngắm và quan sát cho đến khi nào, sau chừng một giờ, bằng những cử động ban đầu rất yếu ớt, về sau mạnh mẽ hơn, họ chống tay đứng dậy tay nắm tay bước đi cho đến khi mất hút giữa dòng người vô cảm.

Rồi sau đó thì sao? Họ sẽ làm gì trong quãng thời gian còn lại trong ngày? Tôi tưởng tượng như mình đang tò mò theo dõi, bị cuốn hút bởi thứ hào quang hạnh phúc bao quanh người họ. Một cuộc đời đơn giản. Chỉ có những cử chỉ quen thuộc nhưng thật ngọt ngào và trìu mến dành cho người thân. Dĩ nhiên tôi không thể nào tưởng tượng là họ sống trong ác mộng, trong lòng họ đang chất ngất bao điều ưu tư. Hằng ngày lo lắng và đau khổ, một nỗi đau kinh khiếp có thể cướp mất hơi thở tối cần cho cuộc sống



Trong bóng tối của buổi chiều tàn, bà vợ mắt nhắm nghiền, nằm bất động trên chiếc giường đôi. Hai bàn tay bà đặt trên ngực, những ngón tay nắm chặt chuỗi tràng hạt. Trên chiếc ghế đẩu đặt cạnh giường, ông chồng ngồi gục đầu, kiệt sức sau một cơn khóc tuyệt vọng. Ông liên tục lau mặt bằng chiếc khăn giấy ướt rã vì nước mắt. Rồi, bất thình lình, trong tay ông loé lên ánh thép lạnh lẽo của một khẩu súng. Ông đăm đăm nhìn họng súng, những giọt nước mắt vẫn tiếp tục rơi, làm ướt chiếc nòng lạnh giá. Ông thì thầm vài lời gì đó, rồi bằng một cử chỉ thật nhanh đưa họng súng chỉa vào màng tang mình. Chỉ trong tích tắc.

Bàn tay rớt xuống! Chẳng có tiếng nổ nào xảy ra.

Giống như trong phút chót sự can đảm đã biến mất...

Cuối cùng ông dợm đứng lên, lấy lại tự chủ, rồi đặt khẩu súng trong ngăn kéo của chiếc bàn đêm.

Bây giờ tới phiên ông.

Ông nằm bất động trên chiếc giường đôi, mắt nhắm nghiền và cũng với chuỗi tràng hạt trên tay. Bà vợ, thận trọng và run rẩy đặt một bàn tay lên trên quyển sách nằm trên ngực chồng. Đó là quyển sách mà ông đã viết và nó sẽ theo ông làm bạn trong thế giới bên kia. Một vài giọt nước mắt ứa ra, rớt xuống trang bìa làm ướt những ngón tay khẳng khiu, gầy yếu...Rồi bà lão như kiệt sức, ngã gục xuống chiếc ghế đặt bên cạnh giường. Những ngón tay bà cố gượng vuốt ve lên thân thể thân thương. Bà vuốt đôi mắt, vành môi, khi vuốt đến ngực những ngón tay bà ngập ngừng dừng lại, như thể còn muốn vuốt ve cả trái tim ông...Cuối cùng bà áp tay mình lên bàn tay ông, bàn tay đã từng nâng đỡ và che chở bà suốt một cuộc đời. Nước mắt vẫn tiếp tục lăn xuống nhưng bà chẳng có chiếc khăn nào để ngăn. Sau những tiếng rên rỉ, bà thì thầm bên tai ông những lời ngọt ngào như xưa nay bà đã từng làm. Rồi gượng đứng lên, bà áp môi mình lên môi ông, đặt thêm một lần nữa chiếc hôn cuối cùng.

Run run, bà với tay lấy khẩu súng đặt trên chiếc bàn đêm. Một tay bà nắm chặt tay chồng, còn tay kia, rất tự tin, bà đưa họng súng chỉa vào màng tang mình. Chỉ một tích tắc. Rồi bà ngã xuống trên xác chồng, như muốn ôm lấy ông một lần cuối.

Cứ thế, từ hai tháng nay mỗi buổi tối cảnh đó luôn được lập lại như đang trình diễn trong rạp hát.

Mọi chuyện bắt đầu từ sau hôm đi khám bác sĩ. Trước đó bà thường thấy mệt, nhiều lúc thở rất khó khăn, như bị ngạt, tưởng như có một khối đá đè lên lồng ngực trong những chuyến cùng chồng đi dạo. Tay trong tay, trong nước mắt, họ lắng nghe phán quyết của người thầy thuốc.

“Tôi rất lấy làm tiếc nhưng trái tim của bà nhà rất yếu...một cuộc giải phẩu là điều không thể thực hiện...Rất tiếc là tôi không biết phải làm gì để có thể giúp bà...Nguy cấp lắm rồi...bà yếu quá...” rồi sau câu hỏi thầm lặng từ đôi mắt đau đớn và khẩn cầu của họ là câu trả lời ngập ngừng nhưng thành thật và xúc động của bác sĩ:

“Rất tiếc...điều đó có thể xảy ra bất cứ lúc nào...”

Sau đó thì hai người già vẫn tiếp tục sống cuộc đời họ như đã từng, nhưng mỗi ngày đều rất đau đớn vì ý nghĩ là bà sẽ đột ngột ra đi, bỏ ông lại một mình; Bà, người chưa bao giờ rời xa, chưa bao giờ phản bội ông.

Bởi, suốt một đời họ đã luôn sống bên nhau. Trong một thoáng bà hồi tưởng thời hai người còn trẻ, những cử chỉ ngập ngừng và vụng về trong mối tình đầu, trái tim bà chỉ đập khi chờ đợi ông, chỉ vì ông, người đàn ông duy nhất có thể lấp đầy cái khoảng trống trong tâm hồn bà; cũng như chỉ ánh nhìn nhân ái của ông mới có thể xoa dịu đi nỗi đau hay mang lại cho bà niềm hạnh phúc. Cứ thế, họ đã sát cánh bên nhau đi qua cuộc đời này. Rồi họ cùng nổi tiếng với tất cả các nhà hát kịch trên thế giới. Trên tường nhà họ hiện vẫn còn treo đầy các biểu ngữ giới thiệu các vở kịch: Shakespeare, Mann, Eliot, Racine, Molière, Pinter.... có tấm in khuôn mặt, miệng mỉm cười của họ, có tấm chụp họ đang mặc đồ diễn trên sân khấu, đứng giữa những bạn diễn thân thiết mà đến nay tên tuổi vẫn còn sáng chói. Hình như hào quang hạnh phúc đã bao quanh họ từng ngày. Và họ luôn ở bên nhau.

Có lẽ trong cuộc sống hạnh phúc và bình an đó, chỉ có một nỗi đau trong trái tim bà, đó là sự thiếu vắng một đứa con...điều duy nhất của riêng họ, chỉ của họ mà thôi. Nhưng mỗi lần bà vật vã, chỉ cần những lời ngọt ngào của chồng “ Em yêu ơi, xin em đừng tuyệt vọng. Không có con chúng ta sẽ yêu nhau nhiều hơn...” là có thể làm dịu nỗi đớn đau, để nó trốn ngay đi, dù chưa hoàn toàn xoá mất.

Rồi cuộc sống đổi thay. Thăng trầm. Chìm nổi. Có lần họ cũng rơi vào cảnh nghèo túng vì từ chối các vai diễn không phù hợp hay không chịu ký hợp đồng với những công ty ca kịch không hoạt động vì nghệ thuật...và cuối cùng, với tuổi tác, họ bình thản từ giã ánh đèn sân khấu, chấp nhận cuộc sống giản đơn, bùi ngùi nhìn lại những kỷ niệm sáng ngời trong quá khứ. Nhưng họ luôn ở bên nhau, luôn luôn hạnh phúc vì người này chỉ sống cho người kia. Và ngược lại.



Là những diễn viên tài hoa nên mỗi buổi tối họ đều chuẩn bị cho chính mình vai diễn, cố thể hiện thật xuất sắc vở kịch cuối cùng.

“ Cái chết của chúng mình. Sự chia lìa sẽ bất ngờ là điều không thể tránh khỏi. Nhưng người nào đi trước sẽ không phải hứng chịu nỗi cô đơn ở thế giới bên kia”.

Ông thường đi lập lại rất nhiều lần:“ Ước muốn lớn nhất là chúng ta có thể chết cùng một lúc, nhưng dễ gì Chúa ban cho ta ân sủng này!”

Nhưng, ông đã lầm...

Vài tháng trôi qua. Và chỉ có vài hàng trên một tờ báo.

Trong lúc ngủ trái tim mệt mỏi của bà đã vĩnh viễn ngừng đập. Và ông, bất thình lình thức giấc, tin là còn có thể cứu bà, ông lao tới chụp ống điện thoại để gọi xe cấp cứu...nhưng đã không kịp nữa. Trái tim của ông cũng ngừng đập vì đau đớn, nó chỉ cho ông một tích tắc thời gian để đưa cánh tay nắm lấy tay bà.

Sự việc chỉ xảy ra trong tích tắc.

Bệnh phổ biến nhất ở đời ?

Có lẽ căn bệnh phổ biến nhất ở đời, bất kể trong văn hoá nào, là căn bệnh tạm gọi là ta có quyền. Nó thế này :

1/ Ta yêu thương một người khác. Ta liền thấy có trách nhiệm về người ấy, đối với người ấy.

Điều này thể hiện lòng vị tha cố hữu ở con người.

2/ Ta liền thấy ta có đủ thứ quyền đối với người ấy. Trước nhất là quyền chất vấn người ấy về đủ thứ chuyện riêng của người ấy.

Thật là điên.

Phải hiểu sự kiện trên thế nào ?

Theo tôi, phải hiểu nó trên cơ sở tình người cơ bản nhất, thứ tình tái tạo chất người ở con vật có khả năng đi trên hai chân, có khả năng tư duy bằng ngôn ngữ : tình cha mẹ với con.

Thường thường,

− cha mẹ yêu con, thấy mình có trách nhiệm về con, với con, xả thân nuôi nấng nó nên người, tức là che chở nó, dạy dỗ nó phải làm gì, nói gì, nghĩ gì.

− con cần được yêu, che chở và dạy dỗ để nên người ; nó yêu mến, kính nể cha mẹ đã cho nó tình thương ấy.

− quá trình thương yêu dạy dỗ trên không thể thiếu sự kiểm soát này : mày đã làm gì ? nói gì ? nghĩ gì ?

Đó là quan hệ "tự nhiên", cần thiết, trìu mến, khiến ta nên người, ta chẳng thể quên.

Nhưng giữa hai con người đã trưởng thành, đã biến thành hai chủ thể cảm tình và tư duy cá biệt, xuyên qua hai nghiệm sinh đặc thù, quan hệ trên, dù xuất phát từ một tình thương chân thật, vị tha, sẽ biến thành một thứ quan hệ chinh phục, chiếm hữu, kiểm soát, rất khó chịu.

Có lẽ chỉ khi ta "hết biết" làm cha, làm mẹ, làm con, thì ta mới biết làm người bình đẳng với người khác, biết làm bạn, thậm chí biết yêu yêu. Đau lắm người ơi. Hè hè…

Phan Huy Đường

Bến chữ

Anh tặng em
Vòng nguyệt quế vườn xanh
Mừng một ngày
Em trở về bến chữ
Không hệ lụy
Tóc em bay gội gió
Hết đa mang
Nụ cười em bao dung
Thảnh thơi
Em rong chơi vào cõi vô cùng
Của sáng tạo thơ ca
Của đất trời lãng mạn

Mùa thu
Lá vàng rơi
Cội già đón lá
Mầm xanh lên trong từng sát-na
Anh mừng em
Không ràng buộc nào xưa
Trang giấy mới chờ em
Dệt chữ
Điều nhân ái từ bút em
Ngời lên ánh lửa
Sáng lên giọng hát Dư âm
Thanh thoát trên hồn nhau
Thánh thót dương cầm

Anh tặng em
Vườn xanh
Vòng nguyệt quế  

Võ Quê

Chợ chữ

Tôi bước vào cổng một khu chợ, nửa như mê ngủ, nửa như khật khưỡng hơi men. Một khu chợ có vẻ như tự phát, đã mọc ra từ rất lâu . Những thứ hàng quán trong chợ cũng la liệt những hình thù, màu sắc, vóc dáng. Người đi chợ cũng đủ loại trang phục, thần thái, phong cách. Tôi mặc thả những bước chân lơ đễnh , nhàn du. Tôi chưa biết mình có chọn mua được một vài thứ hàng hoá đang bày bán nơi đây không ? Những thứ hàng hoá mà tôi chưa thấy ở bất kỳ một khu chợ nào. Tôi mang máng, hình như lúc bước chân vào đây tôi có đi qua một cánh cổng, và bên trên nó có một tấm bảng, à phải rồi, tấm bảng có một kiểu vẽ ngoằn ngoèo như thư pháp “Chợ Chữ”.
Đúng chính xác là khu chợ này bán những con chữ. Những con chữ ở đây cũng đủ các loại thượng vàng hạ cám. Có những con chữ lổng chổng, chỏng chơ như những đòn tre, quang gánh, có những con chữ lổn nhổn, lạo xạo như một mớ hàng son đại hạ giá, cũng có những con chữ được công phu tỉa tót, tạo dáng như một cây bon sai hay một thứ đồ mỹ nghệ. Một số con chữ khác thì thong dong ve vẩy như đôi tà áo nõn. Một số ít thì được trưng bày trang trọng trong chiếc tủ kính có gắn những bóng đèn màu nhỏ tí. Lại có những con chữ phất pha phất phơ như những dải lụa liêu xiêu trong gió chiều. Chân tôi bỗng vấp, nhìn xuống, một thứ chữ như những miểng sành, mẩu gốm ai đó làm văng ra, cúi xuống, tôi cẩn thận nhặt nó bỏ vào một chỗ, cẩn thận vì sợ những góc nhọn, mép ranh sắc lẻm của nó cà khịa đứt tay. Những con chữ ấy tuy đã được bỏ gọn vào, xong nó vẫn như cố tình giơ ra cái vẻ ngang ngạnh, sù sì, bất quy tắc của mình. Tôi mỉm cười, bỗng muốn vuốt chúng như vuốt má trẻ con, nhưng vội rụt tay lại.
Người người đi vào khu chợ này hầu như không ai ra về tay không. Ai ai cũng nhặt cho mình một số con chữ, dép lê, giày bóng, mũ phớt, nón vải, chị quàng tay nải, em gái tung tăng, có người chẳng nói chẳng rằng cứ vục tay mà vốc.Ai cũng ôm một mớ, vác một bao, ít lắm thì cũng lào phào dăm ba chiếc. Hình như đây là một mặt hàng ít vốn nhiều lời hay sao mà người ta đổ xô vào lắm thế. Tôi cũng thử nhặt một mớ xem. Mải mê chọn lựa, mải mê nhặt nhạnh, chẳng lâu la gì tôi đã nặng oằn cả vai. À, thì ra cái thứ hàng hoá này nó có sức mê hoặc khủng khiếp thật. Cứ rờ tay vào nó là không dứt ra được, mỗi thứ đều như có ma lực riêng, nhặt…nhặt…càng nhặt càng thấy còn ít quá, tôi cũng đâm xổ vào như những người vào chợ trước, cũng tay lựa mắt chọn, riết rồi cái nào cũng muốn lấy tất, tôi mất hẳn cái vẻ lơ đãng nhàn du lúc ban đầu, cũng hăm hở tranh giành suýt cả cãi vã. Có một điều thật kỳ lạ, hệt như nồi cơm Thạch Sanh, những con chữ cứ tự đầy vun lên mỗi khi được nhặt vợi đi, và tôi cứ thế mà mải miết. Rồi bỗng nhìn quanh mình, chao ơi, cái đống hàng hoá của tôi sao mà lỉnh kỉnh, ngồn ngộn thế này. Chúng chồng chất lên nhau, chen chúc vào nhau, chắc tôi phải kêu hẳn một chiếc xe tải cỡ lớn nhất mới chuyển về hết được quá. Người tôi bỗng mỏi rũ ra, thì lăn lê không biết tự bao giờ đến giờ rồi mà, miệng bỗng khô khốc, mắt bỗng hoa lên. Không biết có phải vì hoa mắt mà choáng, mà bảy vía bay đi, ba hồn ở lại, mà tôi bỗng dưng như mất hết trọng lượng, bỗng dưng như một phi hành gia trên vũ trụ, lơ lửng, nhẹ bẫng, và tôi chợt thấy…
Một luồng sáng hắt ngược lên từ cuối chợ, luống sáng ấy như một miền cổ tích diệu kỳ, bỗng chốc làm những con chữ sáng hẳn lên, chữ nào cũng lấp lánh ánh lân tinh, cũng lấp lánh như những vảy cá được chiếu sáng dưới ánh mặt trời, toé ra ngàn vạn đốm sao, và rồi, bỗng một cơn gió thốc ào đến, những con chữ bốc lên không trung, hoà vào nhau trong một vũ điệu lạ thường, chúng đan toả vào nhau, tững chữ tững chữ như mọc thêm đôi cánh nhỏ xinh của những chú bướm vàng xanh đầu hạ, lao xuống, xiên lên, lượn vòng, xẻ ngang, trích dọc, nhưng không hề va vào nhau, cứ như chúng có một cặp mắt tinh tường nhạy bén đến mức tuyệt đẳng vậy. Tôi như ngợp trong một không gian kỳ ảo, gió, nắng, những đôi cánh, những vũ điệu, và dường như tôi cũng đang hoà vào chúng, bay lượn cùng chúng một cách ngoạn mục. Bên tai tôi như vẳng lên một thứ hợp âm réo rắt trầm bổng, tôi nhắm mắt, nghe mình xoay tròn…xoay tròn…Bỗng một cái chích nhói bên mình, tôi vừa kịp nhìn thấy một góc nhọn của con chữ miểng sành hoắt lên, thì tôi bỗng chới với, rơi…rơi…và “bịch” một phát đau điếng…
Cánh cửa sổ đập phầm phầm, những ngọn gió ào ạt của một trận giông báo trước đang lật tung những trang sách tôi để trên bàn. Tôi vẫn còn ngây ngây giữa mơ mơ thực thực…thì ra những con chữ…/.

Đàm Lan 

Mang niềm chờ đợi về đâu

Khaly Chàm

tưởng tiếc Phạm Công Thiện tịch dương giọt rụng cháy tàn đỉnh cao hy vọng hoang mang vực sâu niềm chờ đợi hóa cung sầu chạy tìm vô thể về đâu người ơi! tâm tưởng vỗ cánh tung trời tuyệt vời hố thẳm chơi vơi lời kinh vô ngôn tính thể hiện hình đường không con đường lặng thinh ra đi…

Đàn ông ngồi đái

Ngô Kế Tựu

Chiều nay ông Thân ăn ít hơn mọi khi và không nói với ai câu nào. Mới lùa xong chén cơm mà ông thấy bụng dạ đã no và có muốn ăn nữa cũng chả thấy ngon miệng. Ông buông đũa đứng dậy, cầm theo chai bia, bước ra vườn sau hút thuốc. Khói thuốc vô cổ sao mà đắng nghét, ông dụi đầu điếu thuốc xuống lớp cỏ ướt, rồi uống cạn chai bia. Tần ngần một lúc, ông trở vô nhà, đóng cửa, thả mình lên chiếc võng kê sát cửa sổ, nằm xoay mặt nhìn những hạt mưa bay lất phất bên ngoài cửa kính. Ông đang buồn trong lòng, thấy bị chạm tự ái dữ dội vì lời nói của đứa con gái với ông hồi trưa: “Ba đi xong lấy giấy vệ sinh lau chùi miệng bồn cầu, nước tiểu văng tùm lum. Con Britney không biết, nó vô đó đưa tay vịn bồn cầu, dính vào thì dơ lắm. À, mà ba ra vô cũng nên đóng kín cửa lại, cửa có cái ổ nắm, con Britney không xoay mở được đâu. Nó hay vào trong đó phá vòi nước bồn tắm lắm”. Nhìn những giọt mưa rơi tí tách vừa khi chạm trên mặt kính liền bung vỡ ra những vệt nước li ti văng tứ tung chung quanh, như chợt nhận ra được điều gì, ông thấy lòng nhẹ hẳn. Con ông nói chẳng sai, định bụng ngủ một giấc sẽ quên đi hết mọi chuyện trong nhà. Ông nhắm mắt, lại thấy hình ảnh ngôi nhà thân thuộc trong con hẻm nhỏ ở Gò Vấp hiện ra trong đầu. Ông trở về và đang sống trong ngôi nhà đó. Mọi thứ còn nguyên vẹn không thay đổi. Từ ngoài vào: phòng khách, phòng ngủ, nhà bếp và cuối cùng bên góc phải là phòng vệ sinh có cái cửa nhựa quay mặt ra phía trước rộng đủ một người lách vào. Cửa không có nắm khóa, lúc nào cũng cài lại bằng cái chốt kéo ngang khi không có người. Hồi con gái ông còn nhỏ bằng con Britney bây giờ, rất sợ cái phòng bé xíu ấy. Mỗi lần con bé khóc nhè, ông hay dọa: “Nín ngay, không nín ba nhốt vào nhà tắm cho ông kẹ ăn thịt a”, thế là nó im thinh thít, chẳng dám hó hé. Ông đi thẳng xuống nhà dưới, việc đầu tiên là ông mở cửa phòng vệ sinh như lệ thường mỗi khi đi đâu về. Nhưng khi tay ông vừa chạm cái chốt cửa thì hình như ông bị ai đó nắm vai ông kéo ngược trở lại. Ông giật mình mở mắt. Phòng khách không còn ai, mình ông nằm trơ trọi, nhưng tivi còn hát đi hát lại cái đĩa DVD ông mang qua làm quà cho đứa cháu ngoại: “Ba sẽ là cánh chim, đưa con đi thật xa. Ba sẽ là cành hoa, cho con cài lên ngực…, mấy đứa nhỏ trên truyền hình thật dễ thương múa minh họa nhún nhảy giả làm những con chim bay chấp chới”. Công đi đâu về, đứng bên ông từ hồi nào, đưa tay lay vai ông vừa gọi: - Dậy ba! Dậy nhậu ba ơi! Gì mà mới giờ này nằm ngáy khò khò rồi. Mồi khô bò Cali ngon lắm nghen! Ông ngồi bật dậy, nhìn thằng con rể đang cười nói bô bô với ông và khoe bịch khô bò trước mặt. Ông nói khỏa lấp: - Nhậu thì nhậu! Ba chờ con có bấy nhiêu thôi. Chỉ có mình con là hiểu ý ba nhất. Hà hà. Thằng này được lắm! Được lắm! Bình thường, Công ít uống bia ở nhà, trừ khi có bạn bè đến chơi. Kể từ ngày ông già vợ sang đây du lịch sáu tháng, sợ ông già buồn không có bạn nhậu cho vui nên anh mới bày ra cái trò nhậu nhẹt mỗi ngày để giúp ông khuây khỏa ở cái xứ nhà ai cũng đóng cửa im ỉm. Chưa bao giờ cha vợ và con rể có dịp chung đụng dài lâu như thế này. Từ ngày lấy vợ, đã hai lần gia đình anh về Việt Nam thăm ông, nhưng anh cũng chỉ ở nhà ông nhạc chừng hai ba bữa, hầu hết thời gian anh đưa vợ, rồi sau này có thêm con Britney đi du lịch đây đó với bạn bè. Tuy vậy, lần này thì khác, sau ba ngày ông già vợ sống trong căn nhà, sự xáo trộn cuộc sống riêng tư của gia đình anh bắt đầu xuất hiện. Đầu tiên là những việc nho nhỏ như mùi dầu gió át mất đi cái mùi hương chanh thoang thoảng trong nhà mà anh thích, rồi đến việc mỗi tối ông mở cửa trước ra ngoài đứng hút thuốc khi trở vô, quên khóa cửa lại. Anh thức sớm và phát hiện nhiều lần. Chuyện này thì anh có thể bỏ qua, có lẽ ông già hay quên. Già rồi thì hay quên mà! Kế đến là chuyện đi tiểu tiện trong phòng vệ sinh chung mà hầu như chỉ mình ông và thỉnh thoảng con gái nhỏ của anh ban ngày chạy vô sử dụng. Đứa nhỏ mới ba tuổi, chưa nhận thức được chỗ nào dơ sạch nên có thể vô tình làm nhớp bẩn tay chân khi đậy nắp bàn cầu leo lên ngồi tiểu. Anh không hài lòng khi thấy mỗi ngày phòng vệ sinh càng thêm nhớp nhúa, bừa bộn. Anh chùi rửa nhiều lần nhưng không nói với ông vì sợ làm ông già tự ái. Đã hơn ba tháng nay anh làm thinh, nhưng cuối cùng như không thể chịu đựng được nữa, anh nói với vợ vì dù sao con ruột trao đổi chuyện này với ông vẫn tế nhị hơn. * Nghe tiếng chồng về rủ rê ông già nhậu, tiếng chén đũa khua chạm lách cách, Thùy mở cửa phòng ngủ bước ra nói vẻ nửa trách nửa không với anh Công: - Anh bày đặt quá đi, khuya rồi còn nhậu nhẹt cái gì. Ngày mai ba đi New York, anh có nhớ không? - Nhằm nhò gì vài ba chai, đêm nay nhậu chia tay với ba chứ, phải vậy không ba. Anh đưa mắt háy háy ông già tìm bạn đồng minh, không để ý đến vợ. Kệ vợ con đi. Ba biết con Thùy khó tánh giống má nó, chỉ mình con là hiểu được ba, hết mình vì ba. Ba thích con ở chỗ đó. Có thằng rể như con được lắm – ông Thân nói chen vô khích lệ. Mình ông uống hết bốn chai Heiniken nhưng tâm thức vẫn còn tỉnh táo. Ông hiểu rõ dù tình thân cha con, nhưng trong ngôi nhà đẹp đẽ này ông vẫn là một người khách ở lâu. Nếu không tự dọn dẹp được phòng vệ sinh thì cũng phải giữ sao cho mọi thứ trong căn phòng này được sạch sẽ, thơm tho. Ở xứ này, ai cũng bận rộn, thời gian không có, mỗi tuần mới dọn dẹp nhà cửa một lần. Tuy thế nhiều lúc ông lại nghểnh ngãng không nhận ra điều này và quên khuấy đi trách nhiệm của mình. Có lẽ ông nghĩ rằng con cái phải có nhiệm vụ chăm sóc cho cha mẹ, chẳng lẽ có cái việc cỏn con, dọn dẹp vệ sinh mà chúng không làm được. Ông nghĩ mông lung. Càng nghĩ ông càng thấy mọi thứ ở nước Mỹ này sao mà xa lạ quá chừng! Ông đứng trong phòng vệ sinh, cố gắng thả lỏng cơ thể để bàn tay bớt run. Không hiểu sao dạo này hai bàn tay ông có những lúc run nhẹ từng cơn như người mắc bệnh Parkinson. Ông tìm đọc trong sách báo về dấu hiệu suy nhược tuổi già, nhưng ông không thể nào tin tự dưng một người ông lại mắc bệnh. Cơn run chỉ xảy ra thỉnh thoảng thôi chứ không phải lúc nào hai bàn tay cũng run như mô tả trong sách báo. Ông nhẹ nhàng, giữ… không để nước tiểu văng lên miệng bồn cầu. Lần này thì ông đã làm được. Nhưng để chắc chắn, ông cúi người xuống nhìn quanh miệng bồn cầu một lượt. Bà mẹ! Cố nhằm trúng vào giữa mà cũng có một vết! Ông lấy miếng giấy vệ sinh cẩn thận lau sạch chung quanh, giật nước bồn cầu, rồi gật gù hài lòng, bước về phòng ngủ. Trời gần sáng, thời tiết càng lạnh hơn. Trong nhà hệ thống sưởi hoạt động nhưng ông vẫn cảm thấy lạnh và làm ông buồn tiểu. Nhìn đồng hồ mới hơn bốn giờ sáng, ông định ráng nằm ngủ thêm tí nữa cho đến sáng hẳn. Nhưng chưa được năm phút, ông ngồi dậy, mở cửa phòng, lần về chỗ phòng vệ sinh. Ông thấy thật thoải mái. Trở về phòng, ngã mình xuống chiếc giường nệm êm ái, đánh một giấc đến chín giờ. * Công ló mặt vô phòng gọi ông thức dậy uống cà phê ăn sáng và ông còn phải chuẩn bị hành lý để anh đưa ông ra phi trường đi New York hai tuần thăm viếng và có thể nán lại ăn cái Tết Việt ở Mỹ với bà con, bạn bè. Ông ngồi dậy, quơ mấy bộ quần áo trong tủ, xếp vào cái ba lô con mang đi cho tiện. Xong rồi, ông đi vào phòng làm vệ sinh, nhìn thấy mọi thứ ngăn nắp, sạch sẽ. Ông nhớ hình như  tối qua có đi tiểu hai lần nhưng lần nào cũng giữ không vấy bẩn. Thế là tốt! Ông đảo mắt nhìn lại bồn cầu hai ba lần trước khi bước ra ngoài với vẻ mặt hớn hở cho một ngày mới. Cà phê sữa pha sẵn để trên bàn, bánh mì lát kèm thịt nguội và bơ, mọi thứ trông ngon lành. Ông định bụng ăn cho no vì ít ra đến ba giờ chiều ông mới bay đến New York. Ông vừa hóp một ngụm cà phê nóng thì Công lên tiếng nhắc nhở: - Ba đến nhà người ta nhớ mỗi khi đi toilet xong nên lấy giấy vệ sinh chùi sạch miệng bồn cầu. Đêm qua chắc Ba xỉn, đi tiểu văng tùm lum, con phải cong đít chùi rửa sáng nay đó. Hay là ba ngồi tiểu cho gọn. Anh muốn dừng lại, nhưng không hiểu sao những lời nói trong đầu anh cứ tuôn trào ra miệng, bắt chớn nói luôn chuyện trong nhà. Nói thật, ba đừng giận tụi con, nhà có con nít, nó là con của con, là cháu ngoại của ba, giữ gìn vệ sinh là tốt cho sức khoẻ cho nó và cũng tốt cho ba. Ba biết có bao nhiêu thứ vi trùng trong… Từ ngày con Britney biết đi lung tung trong nhà, ngay cả con cũng phải ngồi tiểu, kể cả tụi bạn đến nhà chơi nghỉ lại đêm, biết cách sống của gia đình con nên tụi nó cũng vậy thôi hà. Nhập gia tùy tục. Mỗi nhà có cách sống riêng, cũng có thể nhà con có cách sống hơi đặc biệt khác người ta. Nhưng đây là nhà con… Con nhắc ba là nhắc vậy, biết ba chưa quen, nhưng ba ngồi… riết rồi quen thôi. Còn nếu Ba cảm thấy không quen ngồi, ba có thể ra sau góc vườn đứng đái thoải mái. Tụi con không ngại đâu, tiểu xong rồi xịt nước dội là xong…Nhưng mà Ba coi chừng đừng để hàng xóm trông thấy. Phiền lắm! Ông Thân sượng chín người, ngồi im, hai má phệ xuống như một đứa trẻ phạm lỗi đang bị quở trách. Thằng con rể, đồng minh, hiểu ông hơn hết sao bỗng sáng nay nổi chứng, nói một tràng như trút hết nỗi bực dọc bấy lâu không nói ra. May mà lời nói, giọng điệu nghe không đến nỗi gay gắt và con gái ông đã đi làm, nên ông cũng cảm thấy không mất mặt. Ông cố tìm ra một lời nói nào đó để giải bày cho thằng con rể hiểu, nhưng chữ nghĩa trong đầu bay biến đâu mất. Và miếng bánh mì thịt nguội cũng mất ngon với ba cái chuyện tiểu tiện đem ra bàn cãi trong lúc này. Ông chống chế qua loa: “Ừ, thì lần sau ba ngồi… thử!” Trên đường ra phi trường, chàng rể và ông nhạc không nói thêm lời nào. Trong khi chờ lên máy bay, ông đi tìm phòng vệ sinh. Phòng vệ sinh sáng choang và sạch bong, có cả chục bồn tiểu bên ngoài, nhưng ông lại mở cửa nhà cầu. Vừa định ngồi xuống, ông lại đứng lên, bước ra bồn tiểu bên cạnh. Bồn tiểu để làm gì mà phải ngồi… Tạo hóa sinh ra người đàn ông vốn có cái vòi để... Chẳng thế mà từ thuở có con người sống trên trái đất này, đàn ông đứng đái là chuyện tự nhiên, ngoại trừ bệnh tật nằm liệt giường liệt chiếu không đi đứng được… Còn đang mạnh khoẻ mà bảo ngồi…, là chuyện…! Chìa tấm vé cho cô nhân viên mỉm cười đứng ngay cổng vào, chợt trong đầu ông loé lên một quyết định. Có lẽ ông phải về sớm thôi, trở về ngôi nhà nhỏ thân thuộc, nơi đó mọi thứ mới thực là của ông./.

Dân chủ trong thế kỷ XXI

Dân chủ trong thế kỷ XXI phải là dân chủ thực chất. Dân chủ chẳng những chấp nhận sự khác biệt, mà còn lấy sự khác biệt, tính đa dạng trong nhân cách để làm nền tảng cho sự phát triển.







Cội nguồn của khái niệm dân chủ bắt nguồn từ thời cổ đại ở Aten (Hy Lạp). Dân chủ theo gốc tiếng Hy Lạp là ”demokratia”, nghĩa là quyền lực thuộc về nhân dân.[1] Abraham Lincoln cũng tuyên bố dân chủ là một chính quyền của dân, do dân và vì dân (a government of the people, by the people, for the people), đối lập với chế độ độc tài.[2]

Trong xu thế toàn cầu hóa, hội nhập như hiện nay, cũng giống như nhiều vấn đề chính trị – pháp lý khác, vấn đề dân chủ cũng có nhiều thay đổi trong cách quan niệm. Nhiều nhà khoa học cho rằng trong thế kỷ XXI, chúng ta đã và sẽ chứng kiến những thay đổi quan trọng liên quan đến vấn đề dân chủ như sau:

Thừa nhận và tôn trọng sự đa dạng và lợi ích của thiểu số nhằm đạt được lợi ích đa phương

Theo dự đoán của nhiều nhà khoa học nước ngoài thì trong suốt thế kỷ thứ XXI nhân loại sẽ nếm trải những biến đổi mạnh mẽ của làn sóng thứ ba (cuộc cách mạng công nghệ thông tin và sự xuất hiện nền kinh tế tri thức) và làn sóng ấy sẽ làm biến đổi căn bản các thể chế chính trị quốc gia và quốc tế.

Khi nói về dân chủ thế kỷ XXI, tác giả Robert A. Dahl trong cuốn sách nổi tiếng “A preface to democratic theory” đã khẳng định một nguyên lý: Nền dân chủ thực chất nhất chính là nền dân chủ xuất phát từ sự bình đẳng, sự bình đẳng mà pháp luật ở quốc gia nào cũng hướng tới. Đó là sự tôn trọng tính đa dạng của các nhóm lợi ích, nhiệm vụ của dân chủ không phải là đè bẹp ý chí của những thiểu số đó mà là tìm ra trong số những nhóm lợi ích đó tiếng nói chung.[3]

Alvin Toffler – một nhà tương lai học nổi tiếng cũng cho rằng: Làn sóng chính trị sẽ không dừng lại ở cấp quốc gia. Trong những thập kỷ sắp đến, toàn bộ “bộ máy luật pháp toàn cầu” từ Liên hợp quốc đến Hội đồng thành phố, sẽ đối mặt với sự đòi hỏi không chống lại được về việc phải cấu trúc lại; mà nguyên tắc đầu tiên của chính phủ làn sóng thứ ba là quyền lực thiểu số. Không phải đa số mà là thiểu số được quan tâm đến.[4]

Alvin Toffler lập luận rằng, các nhà cai trị làn sóng thứ hai (làn sóng văn minh công nghiệp) luôn luôn tự cho là phát ngôn nhân danh đa số, vì tính hợp pháp của họ phụ thuộc vào nó, ông cũng thừa nhận rằng trong suốt kỷ nguyên nền văn minh làn sóng thứ hai, cuộc chiến đấu cho nguyên tắc đa số đã có ý nghĩa nhân đạo và giải phóng.

Ngày nay, khi xuất hiện làn sóng thứ ba, người nghèo không còn chiếm đa số và họ trở thành thiểu số, do đó nguyên tắc đa số không còn là một nguyên tắc hợp lý nữa, nó cũng không còn nhân đạo hoặc dân chủ nữa; vấn đề cần hoàn thiện là phải hiện đại hóa toàn bộ hệ thống để tăng cường vai trò của các nhóm thiểu số khác nhau nhằm cho phép họ tạo thành đa số[5].

Alvin Toffler lập luận như vậy là có căn cứ vì: thế kỷ XX trở về trước dường như nguyên tắc đa số luôn ngự trị và nó luôn có nghĩa là sự thay đổi tốt hơn cho người nghèo, nhưng suy nghĩ kĩ lại sẽ thấy dân chủ đa số thực chất là dân chủ ở cấp độ thấp, là mức độ phát triển thuần túy và sơ khai về dân chủ. Nguyên tắc 50% + 1 rõ ràng là một công cụ đơn thuần về lượng, cái gì để đảm bảo cho chất lượng quan điểm của một người?

Dân chủ trong thế kỷ XXI phải là dân chủ thực chất. Dân chủ chẳng những chấp nhận sự khác biệt, mà còn lấy sự khác biệt, tính đa dạng trong nhân cách để làm nền tảng cho sự phát triển. Mọi sự khác biệt đều có quyền tồn tại. Thế nên những khác biệt là bình đẳng với nhau và dân chủ như môi trường nuôi dưỡng và bảo tồn các bộ phận thiểu số trong xã hội, là sự khoan dung và chấp nhận lẫn nhau giữa thiểu số và đa số. Các đặc trưng sắc tộc, các luật tục địa phương, các cộng đồng thiểu số, các nền văn hóa độc đáo không lặp lại, các thổ ngữ, văn tự…đều là những giá trị cần được dân chủ tôn trọng và bảo tồn bằng những đặc lệ.

Hơn nữa, bản chất của dân chủ là chấp nhận sự đa dạng hợp lý, dân chủ không xua đuổi, không áp đặt các ý kiến, dân chủ thu nhận tất cả những khác biệt ấy. Để làm gì? Để dung hợp hoặc tìm ra tiếng nói chung, hoặc đi tới giải pháp tối ưu nhất nhằm đem lại lợi ích đa phương. Tính linh hoạt của dân chủ trong việc tìm lợi ích đa phương đó sẽ là giải pháp tối ưu, và là thách thức lớn đối với việc thực hành dân chủ.

Khả năng tự hoàn thiện và tiến bộ không ngừng của nền dân chủ chính là nhờ sự chấp nhận tính đa dạng của các ý kiến, nó sử dụng tính đa dạng ấy như cơ chế phản biện. Chính vì vậy, năng lực tự phê phán, tự so sánh đối chiếu và luôn thay mới sẽ tự làm mới vấn đề dân chủ, và có lẽ đó cũng là xu hướng của dân chủ trong thế kỷ XXI.

Phân công, phân cấp hợp lý

Yếu tố có tác động không nhỏ đến tính chất và mức độ dân chủ trong tương lai là sự phân cấp, phân công hợp lý. Phân cấp hay phân công là việc giao quyền quyết định vào đúng chỗ của nó. Một số vấn đề không thể giải quyết ở cấp địa phương, và ngược lại cũng có những vấn đề không thể giải quyết ở cấp quốc gia và có cả những vấn đề đòi hỏi sự hành động ở nhiều cấp đồng thời cùng một lúc.

Nếu mức độ phân cấp quá mức sẽ dẫn đến hiện tượng tản quyền, cát cứ. Alain Touraine, một nhà xã hội học người Pháp trong cuốn “Phê phán tính hiện đại”, đã nhận xét: “Nếu đất nước bị chia nhỏ thành những tộc người xa lạ và đối địch với nhau, hay đơn giản hơn, nếu những bất công lớn đến mức người dân không có ý thức về một lợi ích chung, thì dân chủ sẽ không có nền tảng”[6]. Nhưng nếu quá ít quyền quyết định dành cho cấp dưới là một sự nguy hại; nhu cầu cần thiết là phải có sự phân cấp lại cho hợp lý quyền quyết định nếu một hệ thống quá nặng nề về tập quyền.

Dân chủ bán trực tiếp

Nhược điểm cố hữu của dân chủ trực tiếp là ở phản ứng tình cảm, nhất thời và phụ thuộc nhiều vào vấn đề thông tin. Thiếu thông tin, nóng vội, thiếu suy nghĩ khi quyết định trực tiếp, đó cũng là sự nguy hiểm. Nhưng dân chủ trực tiếp cũng có ưu điểm của nó. Aritxtốt thừa nhận rằng: “Số đông ít hủ bại hơn số ít, chẳng khác nào nhiều nước thì độ bẩn sẽ ít hơn so với ít nước. Cá nhân dễ bị hãm trong sự nóng giận hay sự cuồng nhiệt, do đó mà phán đoán của cá nhân dễ bị thiên lệch. Đối với số đông, khó mà nghĩ rằng, trong một lúc họ đều có thể cuồng nhiệt và sai lầm hết”[7].

Nhược điểm của dân chủ gián tiếp ở chỗ khi không có sự thống nhất ý chí trong các cử tri ở khu vực bầu cử, thì đại biểu được bầu lên sẽ đại diện cho ý chí của ai? Do vậy, sự nhất trí bị phá vỡ thì cũng làm phá sản luôn khái niệm đại diện.

Tính đại diện trong tương lai cũng cần được xem lại. Đại biểu do dân bầu càng ngày càng phải giải quyết nhiều công việc, và nhìn chung các đại biểu ngày càng hiểu biết ít hơn về các việc mà họ phải quyết định. Khi năng lực của đại biểu dân cử kém, mà lại bảo thủ, đóng kín, khi đó người dân đương nhiên sẽ ít cảm thấy được đại diện đầy đủ. Người đại biểu muốn giải quyết được công việc buộc phải dựa vào sức mạnh, nguồn lực từ bên ngoài.

Hay nói cách khác, nếu muốn thực sự là đại diện cho dân, cho tiếng nói của dân thì không còn cách nào khác họ buộc phải dựa vào bộ máy giúp việc và chuyên gia cố vấn (hình thức này mới là chủ đạo trong tương lai). Như vậy, dân chủ về mặt hình thức là gián tiếp nhưng hóa ra lại có cả những yếu tố trực tiếp, từ chỗ chỉ cần người đại biểu đại diện cho nhân dân thuần túy tới việc người đại biểu phải chủ động huy động sức mạnh, trí tuệ của nhân dân, tranh thủ sự tư vấn của các nhóm chuyên gia để đại diện cho dân. Dân chủ bán trực tiếp là dân chủ không khép kín, nó sẽ bao gồm những thiết chế để đảm bảo sự giám sát có hiệu quả, lâu dài từ phía thiểu số.

Pháp luật với tính chất là hiện thân của lẽ phải, sự công bằng là công cụ, phạm vi, đảm bảo của dân chủ

Dân chủ không thể không đặt trong mối liên hệ với pháp luật. Chính pháp luật công bằng, nhân đạo, hợp lẽ phải là điều kiện, là đảm bảo để có dân chủ. Dân chủ không tự trên trời rơi xuống mà là kết quả đấu tranh lâu dài của nhân dân, là kết quả của quá trình nhận thức, là tất yếu của tiến bộ xã hội.

Muốn cho pháp luật thực sự là động lực cho dân chủ thì pháp luật phải được minh bạch hóa, phải gần dân, và quan trọng nhất pháp luật phải là hiện thân của sự công bằng. Một qui định pháp luật không rõ ràng, không minh bạch, không đúng đắn sẽ là cơ hội cho người ta vi phạm, lợi dụng dân chủ. Nếu pháp luật xây dựng trên nền tảng khép kín, chủ quan, khi thực hiện thì bưng bít, không minh bạch vô hình chung nó sẽ trở thành công cụ của thiểu số áp đặt lên đa số. Chỉ có minh bạch hóa mới có thể góp phần ngăn chặn được nguy cơ pháp luật trở thành công cụ phục vụ lợi ích của một nhóm người thiểu số nào đó.

Tóm lại, dân chủ là khát vọng, mong ước của con người bất luận con người đó là ai, ở đâu. Trong thế kỷ XXI, dân chủ không còn thuần túy hiểu theo nghĩa chỉ có đa số mới được bảo vệ, mà đó là sự thừa nhận và tôn trọng sự đa dạng và bảo vệ lợi ích của thiểu số nhằm đạt được lợi ích đa phương.

Hình thức của dân chủ cũng không còn đơn thuần là dân chủ trực tiếp hay gián tiếp, mà là giải pháp tích hợp ưu điểm và hạn chế nhược điểm của cả hai hình thức này, đó là hình thức dân chủ bán trực tiếp. Dân chủ chỉ có thể được thực thi và trở thành một giá trị phục vụ cộng đồng khi có sự phân công, phân cấp hợp lý và khi được đảm bảo bởi một hệ thống pháp luật đại diện cho những giá trị nhân văn, lẽ phải và sự công bằng.

——————————–

Chú thích:

[1] Nhiều tác giả, Từ điển Triết học, Nxb Tiến bộ Mát-xcơ-va, Bản dịch ra từ tiếng Việt có sửa chữa và bổ sung của Nxb Tiến bộ và Nxb Sự thật, tr. 86. Nhiều nước qui định nguyên tắc này ở trong Hiến Pháp. Chẳng hạn ở Đức, Điều 20 Khoản 2 Câu 1 LCB qui định: Tất cả quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân. Ở Việt Nam, Điều 2 Câu 2 Hiến pháp 1992 qui định: “Tất cả quyền lực Nhà nước thuộc về nhân dân mà nền tảng là liên minh giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và tầng lớp trí thức.”

[2]Donald (1996), Lincoln. Simon and Schuster, 1996, pp. 460–466.

[3]Robert A.Dahl. A preface to Democratic Theory, The University of Chicago Press, Chicago, 1956, tr. 34.

[4] Alvin Toffler, Làn sóng thứ ba (The third wave), Nxb Thanh niên, Hà Nội, tr. 314.

[5]Alvin Toffler, sách đã dẫn, tr. 339.

[6]Alain Touraine (2003), Phê phán tính hiện đại, Nxb Thế giới, Hà Nội, tr. 216.

[7]Amartya Sen, Phát triển là quyền tự do, CIEM (Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương) và Nxb thống kê, Hà Nội, 2002, tr. 216.

Theo Tuần Việt Nam

Che đậy

     

Nhu yếu làm đẹp lòng nhau đã khiến cho người ta ngày một cách xa hơn với sự thật. Những màn trình diễn luôn được xảy ra trong những mối quan hệ sơ giao, những lần gặp gỡ vội, khiến cho đối tượng tiếp xúc luôn có một ấn tượng tốt về mình. Tất nhiên khi ta mặc một bộ đồ tươm tất để đi gặp một nhân vật quan trọng thì đó là thái độ biết tôn trọng kẻ khác. Ta gọi đó là văn hóa.

Nhưng điều đó sẽ trở thành thứ văn hóa che đậy nếu trong ta chỉ nhắm tới mỗi mục đích để người kia đánh giá cao hay có thêm thiện cảm với ta thôi. Cái quyền lợi ích kỷ được che đậy bởi cái hình thức tử tế mà chính ta cũng tưởng lầm mình đang vì kẻ khác.Văn hóa là lối sống làm cho con người tốt hơn và đẹp hơn. Nhưng cái tốt và cái đẹp nếu không đi chung với cái chân thật, như bộ ba không thể tách rời chân-thiện-mỹ, thì cái đó chỉ làm một thứ trang sức hời hợt. Nghệ thuật “đắc nhân tâm” có thể tạo nên hương vị mặn nồng và trôi chảy giữa các mối quen hệ gần xa trong xã hội, nhưng nếu không cẩn trọng thì nó chính là cái bẫy sập để cho ta tự đánh mất chính mình.

Thói thường người ta rất dễ bị thu hút bởi những lời nói ngọt lịm, trau chuốc và đầy lễ độ. Cho nên để được thang điểm cao trong mắt người khác, ta đã không ngần ngại và có khi phải cố gắng để nặn ra những điều cho thật phù hợp với suy nghĩ hay sở thích của đối phương, trong khi lòng ta trống rỗng, vô vị hay hoàn toàn tương phản.

Bây giờ người ta còn chế ra “lời nói có cánh” để tặng nhau như một món quà thượng hạng. Đúng là ta sẽ sung sướng và ấn tượng sau cái lần gặp gỡ được người kia ban tặng cho những lời mà chỉ có trong mơ hay cõi thần tiên mới có. Người trao vì cảm xúc trào dâng không còn chủ động được lý trí để chịu hết trách nhiệm cho lời nói tựa gió bay, người nhận cũng bị lây nhiễm cảm xúc đó nên cũng không còn định thần để phân biệt lời nói ấy thật lòng hay đưa đẩy cho vui.

Chính xác là người kia muốn ta vui nên họ đã mạnh dạn nói thế, còn trong lòng họ có nghĩ như vậy không, hay họ có làm được như vậy mãi không thì không cần phải truy cứu, vì những kẻ đang bị mộng du trong tình yêu lại cần cảm xúc hơn là sự thật. Người ấy muốn ta vui để làm gì? Có thể khi thấy ta vui thì người ấy sẽ vui, nhưng cũng có thể nếu ta được vui thì ta sẽ tìm cách làm cho người ấy vui. Như vậy đâu phải là vì nhau.

Thực chất của cái ấn tượng tốt mà người ta thường muốn để lại trong các mối quan hệ chính là sự trao đổi cảm xúc, người kia cho ta một cảm xúc tốt nên ta cũng cho lại một cảm xúc tốt. Nhưng nếu một quan hệ mà chỉ trao nhau những cảm xúc tốt thôi thì nó chỉ dừng lại ở mức đối đãi, giao tế, còn muốn đi xa hơn trong sự gắn bó thân thiết thì phải cần tới cái tâm chân thật.

Khổ nỗi cảm xúc lại là thức ăn quan trọng của con người. Đôi khi ta phải bỏ hằng giờ ra nói chuyện điện thoại hay xách xe chạy hằng chục cây số để gặp người kia, mục đích là để mong tìm một lời công nhận, tán thưởng hay một lời hứa hẹn thật dịu êm. Người kia thương ta, thấy ta thật tội nghiệp vì bị đói cảm xúc nên họ đã không tiếc lời để ta có được giấc ngủ yên, nhưng khi bừng tỉnh ta mới biết đó chỉ là một lời nói xuôi.

Thật ra người nói không hẳn có mục đích dối gạt ta, cũng vì yếu lòng nên họ cố gắng chìu chuộng ta. Nhưng càng cố gắng bao nhiêu thì ta lại càng thêm nghiện bấy nhiêu và tiếp tục lang thang tìm kiếm. Và đâu phải lúc nào người kia hay ai khác cũng sẵn sàng chế biến những thức ăn ngôn ngữ siêu cấp mà ta thường dùng, cuối cùng ta đành phải đối diện với sự trống vắng tẻ nhạt trong lòng, rồi quẵng lên cuộc đời cái nhìn chua chát.

Như một vở bi hài kịch, hết cười rồi khóc trong khoảnh khắc chưa đầy một tiếng nấc. Nhìn sâu vào những màn trình diễn giả tạo như vậy thì ai cũng thấy, ai cũng biết. Nhưng cái danh dự, cái thể diện đã được xã hội bây giờ đặt để lên hàng đầu, nên phần lớn những người không có chủ quyền trong đời sống của chính mình rất dễ dàng bị cuốn trôi.

Bước ra đường khó ai có thể biết ta đang chật vật trong đời sống vật chất hay đang có những bế tắc khổ đau trong tâm hồn. Lúc nào ta cũng cười thật tươi và ra vẻ như rất hạnh phúc. Ta rất sợ người khác biết được sự thật về mình nên cứ cố gắng bưng bít, che đậy, đến nỗi ta cũng hòa lẫn vào gương mặt ngụy trang đó, không còn nhớ mình là ai.

Có những màn kịch ngoài xã hội mà ta phải diễn xuất cả ngày, có khi cả đêm, có khi dài hạn suốt nhiều năm tháng nên ta đã sống luôn trong vai diễn đó. Ta mượn những tiếng cười, lời khen, cách hành xử đầy màu sắc của người khác che lấp vào chỗ trống trãi cô đơn hay thoa dịu những vết thương đang rên xiết trong tận cùng sâu thẳm trái tim.

Tại sao ta phải làm như vậy? Tại vì đời cần vậy. Ta có thật sự vì đời không? Không, chỉ vì chính ta thôi, ta đau ta khổ đã đủ rồi, ta không muốn đời tiếp tục nhìn vào cái đau cái khổ của ta mà khinh khi, chê trách hay làm cho nó thương tổn thêm nữa. Đúng vậy, chính cái khắt khe, kỳ thị hay tranh chấp của đời đã che lấp cái thiêng liêng của tình nhân ái nên khiến cho những kẻ yếu mềm thường dễ chọn giải pháp che đậy để thoát thân.

Nhưng ta cũng hãy khoan trách đời, trách người, vì suy cho cùng chính ta mới là kẻ đã làm cho ta đau khổ nhiều nhất. Ta đã không thành thật với chính mình ngay từ những hành vi nhỏ nhất trong giao tế đời thường. Ta đã từng mơn trớn với những phần lời lãi cảm xúc trong khi đổi chác, vô tình ta đã tập cho mình một thói quen sống khác với lòng mà ta còn hãnh diện rằng mình rất khôn khéo.

Đâu phải lúc nào người kia cũng cần sự khôn khéo của ta, họ chỉ cần ta thật lòng thôi, nhưng ta làm không được. Ta không chấp nhận để cho người khác biết quá rõ về mình, vì nội tâm của mình quá sơ xài và yếu kém, để cho họ biết hết rồi thì làm sao họ còn dám quý mến hay thương yêu. Có khi đã là vợ chồng nhiều năm mà bên kia vẫn chưa hiểu được bộ mặt thật của mình như thế nào nữa, vì mình rất có tài che đậy.

Nhưng rồi ngày mai khi mặt trời mọc thì người kia cũng phát hiện ra, vì đâu phải lúc nào ta cũng đủ sức để ngụy trang mãi được. Không phải vì hoàn cảnh trái nghịch, mà chính ta đã không còn đủ năng lượng để tiếp tục diễn xuất. Ta đã mệt mỏi và cần sống thật với chính con người mình. Điều tồi tệ luôn xảy ra sau những lần thoát vai là không những người kia bị sụp đổ mà chính ta cũng không tìm thấy được con người thật của mình nữa.

Đó là một bi kịch. Ta đã làm một cuộc hành hương quá xa nên khi trở lại căn nhà năm xưa ta không tìm được chiếc chìa khóa để mở cách cửa bước vào. Ta lống ngống đứng trước căn nhà thân và tâm của mình mà như một kẻ xa lạ từ phương nào mới tới. Ta không biết mình đã từng nói gì, đã từng làm gì, đã từng suy tư cái gì mà có được một đời sống bình yên, thảnh thơi và hạnh phúc như những ngày xưa…

Đâu phải có ít kẻ trong nhân gian này đã khóc ngậm ngùi khi không tìm thấy con người chân thật của mình. Cái giá quá đắt phải trả cho những lần đổi chác mạnh tay với cuộc đời mà không ai được thần linh dự báo. Có khi loanh quanh cả trăm năm trong trời đất mà họ cũng không tìm ra cái tinh khôi của mình đã lạc mất trong một trận giông bão cuồng điên của thời thiếu niên. Không có cái tinh khôi hồn phách thì làm sao có thể sống, có thể yêu thương. Thật thê thảm!

Dù ta có muốn tiếp tục những vai diễn cuộc đời cho quên hết những sự thật đang phơi bày giữa cõi lòng thì ta cũng không thể nào trốn tránh mãi được, đêm đêm ta vẫn phải một mình đối diện với nó. Rượu, thuốc hay bao cuộc vui rồi cũng sẽ tan; người đến rồi cũng trở về với chính họ thôi. Lúc ấy ta mới thấy mình đáng thương tội nghiệp tới dường nào. Thương cho cái nhận thức sai lầm, tưởng rằng sự vay mượn giả tạo có thể che đậy được những bế tắc khổ đau hay những ước vọng sâu thẳm cả đời.

Rồi cuối cùng ta cũng phải hồi hương, rồi ta cũng phải trở về với chính ta. Đừng đợi đến khi nằm trên giường bệnh, không còn vùng vẫy được nữa, ta mới ăn năn hối tiếc vì phải đối mặt với bóng tối quá lớn của chính ta thì hãi hùng lắm. Ta sẽ bàng hoàng trước khả năng lừng lẫy của dòng cảm xúc, sẽ bất ngờ với những tính nết độc hại hay những ý niệm điên cuồng đang hiệu hữu trong ta. Ta giờ như căn nhà hoang tàn đổ nát, nhìn đâu cũng trống quơ, dù không cam tâm cũng đành chịu, chứ không còn dám dựa dẫm vào đâu nữa!

Ta hãy ý thức lại đời sống của mình trong thời gian qua và kiểm tra lại mình vẫn còn đang là chính mình hay vẫn miệt mài trên con đường tha hóa. Ta vẫn còn kịp. Mỗi ngày hãy tự soi mình trong gương thật lâu để ta còn cơ hội nhìn lại con người hiện tại của mình. Sau lớp phấn son ấy, sau bộ đồ chỉnh chu ấy, sau bộ mặt nghiêm nghị thần thái ấy, ta là ai? Hãy hỏi như vậy nhiều lần và tìm cho ra câu trả lời từ sâu thẳm trái tim. Và hãy nở nụ cười thật tươi nếu ta vẫn còn tiếp xúc được chính mình.

Ta cũng nên có vài phút trong ngày để ngồi nghĩ lại mình, nhìn lại từng hành vi cử chỉ của mình trong từng quan hệ dù thân mật nhất, để thấy được trong sự thật của chúng có bóng dáng của sự trá hình không? Nếu phát hiện đã có trong những trường hợp bất khả kháng hay chưa chủ động nhớ ra thì ta cũng nên tự hối với lòng, hứa lần sau sẽ vượt qua mà không để thất bại như lần đó nữa.

Nhiều lần tự thanh lọc chính mình như vậy sẽ tập cho ta thói quen mới, sống thật. Tại vì chỉ có sống thật mới có thể đem lại cho ta một đời sống bình an, hạnh phúc và tự do chân thật. Chỉ có sống thật mới có thể nuôi dưỡng cho những liên hệ tồn tại vững bền. Mọi sự vay mượn hay giả tạo đều sẽ tan biến trong một sớm một chiều như sương như khói.

Và chỉ khi nào ta thấy được sự sống chỉ có ở vùng trời chân thật thì ta mới đủ sức để làm quyết định quay về, bởi dòng đời luôn giăng đầy cạm bẫy và cuốn hút mãnh liệt. Quay về là một công trình luyện tập, chứ không phải muốn là làm được ngay. Ta phải chấp nhận có những cái chạm trán bất ngờ hay những vấp váp trong buổi luyện tập ban đầu, khi ta đứng trước sự chọn lựa giữa cái mới và cái cũ, giữa sống thật hay che đậy.

Tất nhiên là vì nhu yếu cân bằng xã hội ta cũng đừng nên lập dị mà thiếu tôn trọng người khác, cố tình làm thất nhân tâm. Điều quan trọng là ta phải tỉnh thức để nhận diện và quan sát từng dòng cảm xúc và tư tưởng của mình. Ta sẽ phát hiện ra những ẩn ý sâu kín sau những câu nói và hành động của mình. Nếu phát hiện có một sự giả dối trong đó thì ta nên tìm cách ngưng ngay, cương quyết không để tiếp tục đánh mất chính mình chỉ vì vài phút giây làm vừa lòng cơn cảm xúc.

Ta hãy can đảm đối diện với sự thật, sống với sự thật. Có thể ta vẫn chưa quen và thậm chí nhiều người trong xã hội cũng không quen. Hãy nhân danh sự hiểu biết và thương yêu mà ta kiên trì bám lấy đời sống thật để nhắc nhở mọi người cùng làm theo. Hãy trả lại cho cõi đời đáng yêu này sự thật đúng y như bản chất của nó, có như thế thì ta mới còn niềm tin vào hạnh phúc và tình thương không phải là ảo ảnh. Hãy giúp cho thế hệ tương lai một con đường xán lạn, nơi ấy không còn bóng dáng của những âm u…

“Xin cảm ơn đất trời
Cho tôi được về tôi
Bao năm làm lữ khách
Thấm thía nổi đau đời… “

Tâm lý này ai cũng mắc phải nhưng vô hình chung mọi người đều chấp nhận nó, thậm chí còn tôn vinh nó nữa…. Trước kia tôi chỉ thấy được những loại mặt nạ thô kệch, giờ đọc xong bài này thì những điều hết sức tế nhị cũng bị dính vào tâm lí đáng sợ này, vậy mỗi ngày sống với nó không biết bao nhiêu mà kể… làm sao điều chỉnh và bỏ bớt? Soi gương và nhìn lại liệu có giúp được không? Hay phải thiền? Bốn câu thơ này thật đơn giản mà sao nhức nhói tới xương, phải… rất thấm thía nỗi đau bị đời giày xéo…

Hãy là chính mình! Đó từng là quan điểm, là nguyên tắc sống mà tôi luôn khắt khe với chính mình! Tôi luôn tự nhủ tôi sẽ làm được điều đó trong bất cứ hoàn cảnh nào. Nhưng cuộc sống… có lẽ đã không dễ dàng… Đọc bài cảm nhận, tôi và cũng như bao bạn đọc khác sẽ tìm thấy “một chút của mình trong đó”! nhất là khi yêu… ai cũng cố tỏ ra mình thật hoàn hảo và “có giá” trong mắt đối tượng! Thế là bỗng dưng ta không còn là ta nữa… Ta trở thành một người lớn thực sự, thậm chí là một người mẹ “dịu dàng và chu đáo nhất” trong mắt người ta yêu… Lúc nào và ở đâu, ta cũng giữ cho mình một nụ cười thật tươi, một ánh mắt thật ấp áp… hình như ta già đi trước tuổi, hình như ta không phải chỉ thế này…

Để làm gì? chỉ để chứng tỏ rằng ta đã có thể làm một người bạn tâm giao đáng tin cậy, một người vợ thật lý tưởng của “ngưòi ta”!và một người mẹ thật tốt trong tương lai Và ta đã làm được điều đó mà không hề giả tạo! bởi đó cũng chính là một phần của chính ta! Nhưng rồi ta mệt mỏi, cứ cố mãi mà vui ít buồn nhiều, thêm một số chuyện ta không chấp nhận được, và rồi… Ta chọn con đường đi ngắn nhất, đó là tự giải thoát cho ta! mối tình đầu của ta kết thúc trong nhẹ nhàng, không một lời oán trách….!

Vài năm sau, ta đã “già” hơn một chút. Cuộc sống khó khăn đã dạy cho ta nhiều kinh nghiệm, cho ta biết thật giả lẫn lộn thế nào và phải sử sự ra sao! Gần 30 tuổi đầu, ta cũng đã không ít lần “nếm mùi thương đau” trong cuộc sống. Ta khóc, ta than, ta tưởng như mình ngã gục.. nhưng không! Ta tự tin vì vẫn là ta… Và rồi, hình như ta thấy tim mình rung động, đập những nhịp đập mạnh mẽ hơn khi nó tìm thấy “một trái tim côi” khác! Hình như ta đã yêu… Một lần vấp ngã là một lần kinh nghiệm, ta không còn mơ mộng nhiều với tình cảm hiện tại, cũng không muốn phải “cố hoàn hảo” trong mắt đối phương. Cuộc sống nhẹ nhàng khi ta chính là ta. Cứ nói những gì mình nghĩ mà không cần phải bận tâm xem xét “sẽ được gì và coi có gì sai không?”, làm những gì mình thích mà không bận tâm rằng điều đó người ta có thích không? .

Ta cứ làm một người bình thường như bao con người khác. Có lúc, ta là một đứa con gái bướng bỉnh, vô tư, tinh nghịch… có lúc ta yếu đuối, bi quan, …có lúc ta lại là một người chị, người em, người con đầy trách nhiệm, là điểm tựa tinh thần của gia đình… có lúc ta lại là một người thầy nghiêm khắc và “zữ zằn” cùa mấy đứa học trò.. tất nhiên cũng có lúc ta dở hơi, hay khùng khùng gì đó…Ta cảm thấy tất cả những mặt cảm xúc của mình là hết sức tự nhiên, ta chấp nhận là chính mình và an lòng với những gì thuộc về ta. Với mối tình hiện tại, có thể sẽ tan vỡ ngay ngày mai, vì trong mắt đối phương ta không “hoàn hảo”, không có gì nổi bật vì ta chỉ là ta. Nhưng ta chấp nhận nó, buồn không? sao lại không! nhưng biết thế nào?! Ta không tự vẽ màu cho mình được! ta sợ mưa đến và màu sẽ trôi đi, lúc đó có lẽ ta thảm hại biết bao! nên thôi… xấu tốt gì ta cứ là ta! Ai đó đã nói, hạnh phúc là biết cho đi. và ta nghĩ, được hi sinh cho người ta yêu đó cũng là hạnh phúc, dù có thể người được yêu không phải là ta!

♥Minh Niệm