ĐẶT TÊN ...

Đỗ Hàn

Phòm phớn phở bước vào nhà cụ Tén.
Cụ đang ngồi thư thái thưởng trà. Phòm cất giọng:-“ Thưa cụ, con thay mặt dân làng cảm tạ cụ đã hiến trên 1000 mét vuông đất để dân làng làm sân sau của nhà đền ạ!”Cụ Tén xua tay: Chuyện có gì đâu bác Phòm. Đấy là đất tôi chớp thời cơ mua được, còn như bác hiến cả đất hương hỏa của các cụ để làm đường dân sinh mới đáng phục.
- Dạ, cháu là ….
- Vưỡn biết bác làm cán bộ. Cán bộ làm gương thế, dân ai dám không theo!
- Thưa cụ, chúng con đang tính xin ý kiến dân làng và Ủy ban Xã, đặt tên cái cầu sau đền, chỗ đất cụ hiến , là cầu cụ Tén ạ! -Cụ giãy nảy: - “Ấy chết, bác đừng làm tôi tổn thọ!”Rồi cụ nghiêm mặt: - Bác Phòm ạ, cái tên Tén là tên cha mẹ đặt cho tôi. Tôi không muốn lúc nào cũng có người réo tên cúng cơm của tôi. Bác hiểu không!?
- Dạ! Cháu xin lỗi vì sự ngu dốt ạ!
- Đó là các bác chưa nghĩ đến thôi. Chứ bác để ý mà xem. Cuối phố huyện mình có cái cầu cô Hương. Chẳng biết từ xa xưa dân ở đó quý trọng cô như thế nào. Nhưng nghe lũ trẻ nó nói: “ Cướp trên đầu cô Hương!”, rồi “ Có đái qua đầu cầu cô Hương mà đái!!!” Rồi chúng hẹn nhau lên cầu cô Hương hôn hít sờ mó nhau, ô uế cả cầu, hổ cả tên cô.
- Thế ý cụ thì đặt tên các cầu, các phố, các đường phố thì…
- Tôi chẳng dám Gái góa bàn chuyện triều đình. Nhưng cũng thế cả thôi!
Theo tôi thì đừng nên lấy tên cúng cơm đặt tên đường, chỉ lấy công tích hay địa danh phát tích của Người đó thôi. Ví như Đường Hai bà Trưng thì tên là Mê Linh, Đường Trần Hưng Đạo thì tên là Chí Linh, Đường Nguyễn Trãi thì tên là Côn Sơn, đường Lê Lợi thì là Lam Sơn…
Phòm gật gù. Tán thưởng. Rồi bỗng dưng đứng phắt dậy: Vậy thì đường Lê Lai tên là đường Cứu chúa, đường Phạm Ngũ Lão là đường Đan sọt, đường Yết Kiêu là đường Đục thuyền, đường Trịnh Văn Bô là đường 5000 lượng vàng…
Phòm bỗng lắc đầu: - Không ổn, không ổn cụ ạ! Nếu thế thì đường La Văn Cầu tên là đường Lựu đạn, Đường Bế văn Đàn là đường Giá súng, đường Phan Đình Giót là đường Lỗ Châu mai à? Ghê quá! Ghê quá! Rồi đường Nguyễn Bính là đường Lỡ bước sang ngang, đường Chế Lan Viên là đường Điêu tàn, Đường Trần Mai Ninh là đường Nhớ Máu à…Nghe sợ!
- Thế ý bác Phòm thì nên thế nào?
- Theo cháu thì Thủ đô và các thành phố lớn, ngoài các phố cổ Hàng Nón, hàng Đào, hàng Thùng… ra thì nên lấy tên các tỉnh thành cả nước. Có đường Lạng sơn, đường Phú Thọ, đường Trà vinh, đương Cà Mau…Rồi lấy đến cấp huyện, có đường Tam Quan, đường Củ Chi, đường Phù Ninh, đường Quảng xương, đường Thuận Thành… Có những con phố mang tên Độc lập, Tự do, Hạnh Phúc, phố Tình yêu, Thân ái, Thương yêu… Rồi phố Sao Hỏa, phố Sao Kim, phố Sao Thổ… Còn các phố Hoa nữa, phố Hoa Cúc, Phố Hoa Hồng, Phố Hoa Lan…Chao ôi! Thành phố sẽ tràn ngập hoa!!! Còn ở thôn quê, cần ghi công đức ai thì lấy họ và tên đệm của người đó đặt cho công trình ạ.
Cụ Tén chưa hiểu, vẫn ờ ờ… thì Phòm nói luôn: “ – Ví như cụ họ Lê Hữu, chúng con xin đặt tên cầu là CẦU LÊ HỮU, vừa nhớ ơn cụ Lê Hữu Tén, vừa nhắc nhở cả dòng họ Lê Hữu luôn noi gương và phải làm gương như cụ ạ!
Cụ Tén cười móm mém: “ Bác giỏi, giỏi…”. Mũi Phòm cũng phập phồng theo hơi thở và tiếng cười khộc khộc cố nén trong họng!
Làm trưởng thôn phải thế đấy!