NHỮNG BỨC TRANH

Hãy đối xử với bạn bè như đối xử với những bức tranh, nghĩa là hãy đặt họ ở những góc độ có nhiều ánh sáng nhất (khuyết danh)

Những bức tranh ấy được gìn giữ bởi bộ nhớ của tôi và bất cứ lúc nào muốn, chỉ cần click vào icon hình trái tim bé bé, và với ánh sáng của nó, tôi sẽ thấy được ngay, những ảnh hình thân thiết, sinh động.

Có vẻ như cuộc sống tôi ít những buổi hội họp đông vui, vì hoàn cảnh bản thân, nhưng điều đó không có nghĩa tôi không có duyên may lọt vào một chút không khí bằng hữu chân tình, hình như đủ, để tôi hưởng niềm vui và hiểu được yên bình và tin cậy, một cái kén rất nhỏ cho tôi nương náu giữa đầy rẫy bất an.

Sáng nay trời Calif. dành mọi ưu tiên cho nắng, rực ấm góp thêm ánh nhìn của tôi vào những bức tranh khiến nó vô cùng long lanh, giục tôi vẽ lại bằng lời. Ai đó đã so sánh bạn thân như ngày nắng đẹp, nó toả sáng tận dưới bóng những tàng cây.

Từ tuổi thơ đến giờ, nhìn lại, thấy được nhiều hơn, những ngày tươi nắng. Trong một tuỳ bút viết về tuổi nhỏ, tôi đã lấy tựa đề Những Mùa Nắng Nha Trang, đầy âm vang nhịp guốc đồng hành trẻ dại của anh em bạn bè. Hoá ra tôi cũng có gặp được “tâm giác” của ai có câu ví von trên, phải không bạn tôi. Chữ bạn tôi dùng, chỉ tương đối, bởi, không chỉ là sẻ chia bạn đồng trang lứa, mà còn là chút ngọt ngào của khói sương văn chương tôi có duyên được lãng đãng theo.

Tôi nhớ những bài thơ nhật ký bạn hữu của Hoạ Sĩ Đinh Cường, chắt chiu cảm xúc, từng ngày bên những bước mùa đi, chân tình, và nên thơ. Tôi thấy được, người ấy, một mình, bên hàng cây khô, tiếng chim hót khan giọng tuyết,người vẫn đi trong chiều rất lạnh/ đèn xe choá sáng ngược về đâu/ người đứng nghỉ cột dây giày lại/ thở hơi ra ngụm khói tàn mau (Đinh Cường) Sao có nỗi một mình làm lòng người xao xuyến ấm như thế. Trầm, đều, thầm. Cũng như những dấu ấn mà tình bạn để lại trong văn thơ Nguyễn Xuân Thiệp, biết được cánh tường vi thơ mộng trôi trong vòng tròn một chén trà sớm của nhạc sĩ Lê Uyên Phương mời bạn, đường vòng tròn là con đường đi mãi…, tôi đã ngậm ngùi đóng tập thơ khi hình ảnh Âu Như Thuy ngã xuống trong u uất ly rượu, hạt lệ nguyễn xuân thiệp. Bạn bên cạnh và bạn xa vắng, có nghe được cái tâm người nói chuyện một mình ấy?

Những bức tranh của riêng tôi đang thánh thót chồi xanh, như một âm bản vừa được rửa ra bằng ánh nắng tươi mươi của hoài niệm.



1.

Chúng ta không thể gọi những con người không hề có cánh là thiên thần, nên thay vào đó, chúng ta gọi họ là những người bạn.(khuyết danh)

Tiếp những mùa nắng bạn bè ấu thơ ở Nha Trang, là những cơn mưa đùng đùng ở Sài Gòn, đang tung hoành rồi đột nhiên rút lui cho nắng lại hiên ngang. Thế mà tóm được nỗi mê say của tôi, từ tuổi học sinh đến tốt nghiệp Luật. Ai biết, mùi mưa đầy hương đất Sài Gòn? Nó quyến luyến ký ức tôi. Nào tuổi 18, lăng xăng làm báo xuân ở trường Mạc Đĩnh Chi, cái ngày mới chân ướt chân ráo bước vào lớp mười hai bị thầy kêu dò bài, luống cuống vì con zéro đầu tiên trong đời đi học, rớt cái kính cận, bạn bè lạ cười ầm lên, ấm ức muốn khóc, thì thấy từ dãy bàn phía bên kia, một bạn trai đứng lên lớn giọng, sao các bạn cười vô ý thức thế, bạn ấy mới chuyển trường vào lớp mình, thế là tiếng cười im bặt, và thầy vật lý lúc đó mới rõ tôi chưa kịp có bài để mà trả, bạn đó là trưởng khối báo chí, dáng vẻ cao gầy thư sinh, mà sau đó tôi có dịp làm việc chung trong giai phẩm xuân của trường. Kỷ niệm đẹp những ngày đầu ở lớp học mới, tôi được bênh vực bởi bạn, nhà thơ, nhạc sĩ Nguyễn Đức Cường.

Tuổi học trò nắng đổ gập ghềnh những chuyến xe lam, có cánh chim xanh nối hai đầu một giấc mơ, Hiếu, bạn ở đâu bây giờ? tôi nhớ dáng nắng bay áo lụa và đôi guốc mộc gõ nhí nhảnh trên thềm lớp…

Và em nữa, kia những cánh bướm xanh nhỏ đem nắng đi đâu? “cả một lũ kỷ niệm, bao ngày xưa thương yêu, em mong- và mong vô cùng- sẽ chẳng phải là ‘rồi cũng tan như bụi mờ’, nhé khánh, nhé khuê, khương. Tháng 12.1975.đồng hương.” nét chữ tươi phút giây này Đồng Hương ơi. Không bụi mờ như em mong, đúng không. Sẽ thêm nhiều lần nữa chị em mình ngồi trên thềm tường vi này ăn món đậu phụ vàng dưa muối kiểu Kim Thánh Thán nhe Hương.

Nắng thời gian ong ong gõ bức tranh thời sinh viên,như nhắc hoài, nhớ đi hãy nhớ, và thế là ít khi tôi bị quên, như đang rất gần, bập bênh trên từng bước hôm nay, hình ảnh Liên, Tỷ, Hoa, Xuân, Trung, Tứ, Huệ, Thọ, Thôi, Ngô Minh… cùng con đường Duy Tân cây dài bóng mát những chiếc lá dầu bay, nhớ có khi mưa Tiến cho quá giang, giang thật đấy con đường ngập mưa tầm tã như sông… Mà hình như khí hậu Sài Gòn tôi không hợp bằng Nha Trang, cứ bị đau hoài, mỗi lần đau bất ngờ ở lớp, cô bạn Liêm phải đưa về nhà bằng xích lô, thật có duyên với nhau, mà bạn thì bị vất vả há Liêm. Lại nhớ lần đau nặng phải đi Singapore mổ, Quý Loan đến tận giường bệnh, em giúp chị một ít để chữa bệnh, Mỹ Lan nữa, tôi không bao giờ quên sự giúp đỡ tiền bạc cùng cái nắm tay trấn an tinh thần tôi lúc ấy của hai bạn, dù vừa rồi gặp nhau ở Santa Ana, Mỹ Lan nói, chị khoẻ là em mừng, nhưng không được nhắc chuyện cũ nữa. Xin vâng, cô bạn nhỏ, chỉ là tôi làm con chim kết cỏ để đền đáp những tấm lòng mùa xuân.

Ôi mùa xuân Hồ Đắc Thiếu Anh, tiếng thơ Huế dịu dàng con sông thơm, một lần đến trong đời tôi, với một tượng Phật Dược Sư, chị thỉnh ở chùa, chú niệm để cầu xin cho sức khoẻ em.

Ôi những mùa xuân, Liên Anh, Liễu, Tiên, Sáng, Hà, Dạ Khê, Vân, chắt chiu bát canh, hũ ruốc… trong những ngày santa ana, nằm bệnh, xin cảm ơn duyên phước để thấy được ánh mắt long lanh của những mùa xuân ấy.

Có giấc mơ ngủ muộn trong nắng đẹp Santa Ana, ảo mơ rơi vào tranh những hạt mưa Sài Gòn gõ lời tình tự tuổi hai mươi…



2.

Cười với nắng một ngày sao chóng thế
Nay mùa đông mai mùa hạ buồn chăng (Tuệ Sỹ)

Sáng nay khi cầm ly cà phê bước ra thềm, tia mắt bị khều bởi những cành hoa màu xanh trong tranh kia, tim chao đi như con thuyền trên một gợn nhẹ con nước nhỏ bên bờ. Màu xanh ấy như giọt mật ong níu dính chân ruồi. Tôi bất động trên mảng không gian ngọt lừ. Hứng những hạt thời gian rơi. Bức tranh của một bác sĩ tài hoa. Một bình hoa xanh cạnh một ly với phin pha cà phê, trên một cái bàn, một cái ghế bỏ trống, những cái một trên nền xanh ngát buồn, như một bài thơ thiền, cho nên mới nói, bác sĩ vẽ tranh với trái tim thơ. Có lần tôi đã hỏi anh, nên gọi anh bằng nhà gì, anh bảo, em đang là bệnh nhân, thì phải gọi cho phải phép. Vợ chồng tôi lúc ấy đều là bệnh nhân của bác sĩ, nên, xin vâng, thưa bác sĩ Thân Trọng Minh. Thưa Hoạ sĩ Nhà Thơ Nhà Văn Lữ Kiều. Hình như tôi đang nói với bức tranh trên tường. Và vẳng xa tiếng nhạc dương cầm quán Du Miên. Những ai đang nói cười quanh tôi vậy. Ôi không khí của Bùa Hương. Ngày đầu tiên, tập thơ ấy được các anh chị cầm trên tay trong hương cà phê và tiếng dương cầm nắng.

Trời buổi ấy một lần đứng lại/ Về xao giấc mộng giữa hai tay...

Với tôi, buổi sáng Sài Gòn đầy nắng ấy là bức tranh thuỷ tinh. Tôi nhé, phải nâng niu.

Có tiếng cười từ chiếc miệng nhỏ xinh của chị Ngọc Bích bên cạnh người chồng tài hoa nhân hậu đến thiết tha, Bác Sĩ Đỗ Hồng Ngọc, độc giả cùng bệnh nhân tìm đọc văn thơ anh để chữa bệnh, những bài văn như nói chuyện vui đùa, vừa uyên áo vừa giản dị, đáp ứng rất đúng những khúc mắc về sức khoẻ thể chất lẫn tâm hồn, và đáng nói là, cho mọi lứa tuổi. Vừa mới đây Nhà Thơ Lữ Quỳnh của những giấc mơ (Những Giấc Mơ Tôi, Lữ Quỳnh), đem về cho tôi mấy tác phẩm của anh Đỗ Hồng Ngọc, vui mê tơi, và tôi cũng nghe lời bác sĩ nhà thơ để tập thở, làm thơ, để ru, bệnh ơi hãy ngủ cho ngoan.

Có anh Lê Ký Thương, hoạ sĩ của những đề tài gần gũi, đời thường, em bé con trâu con diều đường đất dấu chân mẹ quê con chó và cô chủ nhỏ…, thể hiện bởi những đường nét gấp, gãy, sắc nhọn kỷ hà nét nhìn sinh động thông minh mà chỉ bằng tâm hồn nhiên mới thấy ra được những góc cạnh như thế, nụ cười tiếng cười anh cũng bình dị, hoà âm cùng vẻ trầm tĩnh của chị, Cao Kim Quy, từ tốn an nhiên như văn phong của chị.

Và ở cuối bàn thì bừng lên sôi nổi giọng anh Nguyên Minh, người như đã có lời thề nguyện chung tình suốt đời với chuyện văn chương làm báo, cô bạn nhà văn Nguyễn Thị Ngọc Lan mới tối nào đây nói với tôi qua phone mình thích truyện ngắn của anh NM lắm... Anh đang khen tập thơ Bùa Hương, khen đếnnỗi muốn thu âm lại để nghe.

Cạnh nhà văn NM, là khói thuốc hoạ sĩ Lữ Kiều.

Đó buổi ra mắt Bùa Hương, chỉ 50 bản, Ý Thức Bản Thảo ấn hành, bản đặc biệt duy nhất của tôi được ấn chứng bằng những chữ ký thân tình. Buổi sáng đẫm hương bằng hữu. Nó không chỉ chấm dứt vào buổi trưa khi chia tay. Nó kéo dài cho tới bất cứ lúc nào hồi ức tôi lay động. Sau buổi trưa, anh Lữ Kiều bảo, giờ anh sẽ đưa em đến chùa Già Lam, -Thầy Tuệ Sỹ ạ?, -Ừ, mình cùng đi với Giai Hoa.

Có đoá sala rụng ở sân chùa, cầm trong tay thơm ngát. Ép vào sách, đến giờ dở ra còn nghe thơm. Thơm hương hoa khô. Thơm phút giây nhặt nó ở sân chùa, nơi có vị sư của những lời thơ, … Phút vội vã bỗng thấy mình du thủ/Thắp đèn khuya ngồi kể chuyện trăng tàn…

Đã bao trăng tàn bên chiếc lan can này nghe Sư nói chuyện một mình? Chúng tôi ngồi ở đó, trước phòng Sư, trông xuống một vườn cảnh nhỏ, gió buổi trưa hiu mát, trái tim tôi như chiếc lá bay. Họ đang bàn về chương trình buổi ra mắt tập thơ Những Điệp Khúc Cho Dương Cầm, tập thơ tôi được Sư tặng sau đó. Giai Hoa là người dạy đàn piano cho thầy. Anh Lữ Kiều nói. Rồi, chúng tôi được nghe và thấy Sư Ngồi Đàn, một Sư Nhà Thơ gõ trên phím những nốt nhạc của tâm hồn. Tôi tặng Sư tập thơ Bùa Hương, và dĩ nhiên tôi không để lỡ cơ hội có được chữ của Sư trong bản duy nhất của riêng kia. Và thủ bút của Sư, bằng chữ Hán lẫn Việt câu thơ: Ngược xuôi nhớ nửa cung đàn/Ai đem quán trọ mà ngăn nẻo về.

(Phải chi ngày xưa cứ giữ cái hiệu Tuệ Minh, thì bây giờ thấy sang bắt quàng làm họ, với cố nữ sĩ Tuệ Mai và ngọn núi vời vợi Tuệ Sỹ này rồi). chữ size nhỏ là vì tôi đang nói thầm.

Giở xem lại những chữ ký ấy lòng run như đang mở xem viên ngọc quí.



2.

Rong rêu
Đá thốt nên lời
Mưa Nguồn Giáng xuống
Bùi ngùi trần gian

Đó là cặp lục bát tôi tặng Thi Sĩ Bùi Giáng, in trên tạp chí Thời Văn, không nhớ năm nào. Hình như lúc ông bịnh nặng, hay lúc ông vừa mất (1998).

Nhớ đâu năm 1997, Trần Quang Châu đem đến tờ báo Thanh Niên Chủ Nhật, đăng bài thơ Buồn Vui của ông, trong đó có câu thơ kèm ghi chú: “(1) tơ tóc cũng buồn, tập thơ nguyễn thị khánh minh.” (Sau này có in trong tập thơ cuối của Bùi Giáng, Như Sương,1998). Chỉ vậy thôi mà lúc ấy, tôi nhận bao bao nhiêu cú điện thoại của bạn bè… thiệt là sức mạnh mũi tên bay của một cái tên, là Bùi Giáng. Cho tôi say chút ngất ngây.

Trần Quang Châu, nhà thơ, cùng làm tờ Thời Văn với nhà thơ Nguyễn Đăng Trình,(mà có một lúc tôi giữ “công tác bạn đọc”), nói với tôi, đại ca Bùi Giáng muốn gặp Khánh Minh, biểu tui đưa tới. Tôi mua một chai rượu tên Nếp Mới. Trời trưa chang chang. Đường thì thiệt xa. Tới một ngôi biệt thự, thấy ông ngồi trên chiếc võng dưới bóng mát gốc cây to, nơi góc vườn. Mầu áo nâu, khăn gì quàng cổ không biết, gầy guộc, khuôn mặt ông, nụ cười móm như trẻ con, nhưng ánh mắt cực sáng sau cặp kiếng. Đó là lần đầu tiên tôi nói chuyện với bóng cả của nền thi ca Việt Nam, dù trước đó có gặp ông đôi ba lần ở Viện Y Dược của Bác Sĩ Trương Thìn, và không quên, có lần sau khi Bùi Giáng khen thì Bác Sĩ Trương Thìn quay lại tôi cười hiền, Khánh Minh sướng nhé.

Tôi ngồi nửa quỳ bên cạnh võng đưa ông chén rượu nhỏ. Ông cầm tập thơ Tơ Tóc Cũng Buồn của tôi dứ dứ lên xuống, qua có tập thơ của cô ở một cái gánh de chai à nhen. Rồi biết thêm, mới đầu nó có một cái giá còn rẻ hơn bèo, nhưng sau đó thì bà ve chai lại cho không. Không giá, nhưng đối với tôi lúc ấy, tập thơ nhỏ của tôi lại vô giá từ lời khen của ông, Trần Quang Châu tủm tỉm, Khánh Minh đã thiệt đó, phải đền ơn tui cái bữa này nghen.

Hạnh phúc là ở đây. Tôi được ông tặng 3 tập thơ với những đề tặng, xin bạn thứ cho khi tôi nhắc lại ở đây, vì đối với tôi, nó quả là rất châu báu để tôi muốn khoe.

Trong tập Đêm Ngắm Trăng, Lần đầu tao ngộ khánh minh/ Niềm vui vô tận tâm tình lão phu, với lời bên dưới,tặng nữ sỹ khánh minh, tất cả được ông viết hoa.

Trang thứ hai của tập Mưa Nguồn thì, tặng Minh-Khánh-tưng-bừng-tuổi-trẻ. Mưa nguồn từ độ tuôn ra/ Tới bây giờ dội màu hoa minh khành, cái dấu đánh nửa huyền nửa sắc. Dưới đó là chữ ký bùi giáng với chữ g kéo thẳng về phía trái, và 1997 với số 9 có cái chân dài.

Tập Rong Rêu thì, Giáng Bùi kính tặng Khánh My. Tôi chỉ muốn ôm tập thơ vào ngực mà cười reo hạnh phúc, ngẫu nhiên mà ông lại gọi tôi là Khánh My, cái tên kỷ niệm xưa riêng tư của tôi, cái tên máu thịt thanh xuân, cái tên lãng đãng trên mấy từng gió, cái tên mộng mơ tan theo mấy chiều rủ mặt trời đi ngủ sớm (Xuân Diệu), cái tên treo trên cành trăng non lơ lửng hò hẹn sao đêm, cái tên lay động mỗi lần mưa Sài Gòn khẽ gọi, cái tên ngủ ngọt bao năm trong ký ức sông êm đềm, dòng sông ấy bây giờ đang gợn lên trong nét bút chân chất giản dị này. Cái ngẫu nhiên làm giây phút ấy rộn rịp nắng trưa. Chỉ một buổi trọn sáng, ông gọi tôi bằng 3 tên, minh khánh minh khành khánh my. Cảm ơn thi sĩ, thi sĩ xưng Lão Phu khi nói chuyện với tôi, lần sau cũng Nếp Mới cho lão phu à, -Dạ.

Tôi không có lần sau nữa. Tôi nằm bệnh hơn năm trời và cả lúc ông mất 1998. Trên Tạp Chí Thơ 2004, có bài thơ của tôi, đoạn viết tưởng nhớ đến Rong Chơi Thi Sĩ:… Đập/vào mắt là tên một tập thơ được in ra để kỷ niệm bảy mươi năm ngày sinh của một Người Làm Thơ vừa mới mất những vòng đen đậm những vòng đen nhạt những vòng xám cắt đôi chữ “Chớp Biển” sáng làm tôi bỗng nhớ mầu manh vải nhỏ ông cột trên cổ lúc lang thang…

Tháng 10 nơi đây chiều cuối thu lạnh, mơ hồ trước mắt như sương câu thơ, và bóng (em).

Đường lây lất chiều bay sương lổ đổ/ Đứng bên trời em ở lại hôm qua (Bùi Giáng)



3.

Đàn ai ngăn ngắt trời tây phương…
Xanh đoá hồn tôi xanh lá lệ (Joseph Huỳnh Văn)

Gió hanh hao từ núi thổi xuống Santa Ana, xen vào những ngày cuối thu lạnh, sáng nào cũng thấy lá khô đầy thềm, có một chiếc lá rụng từ mùa mưa nào ở Sài Gòn nằm im trong bức tranh, ánh vàng úa dào dạt tiếng guitar, mỗi lần mùa vào thu tôi lại treo bức tranh này lên, buồn nhẹ nhàng theo vết thời gian, giờ nhìn tôi không khỏi rưng lệ, người vẽ nó đã bỏ cây đàn ở lại và biến sau màu vàng chiếc lá thu kia.

Tôi nhớ căn phòng treo đầy tranh ở phòng mạch đường Nguyễn Trọng Tuyển, đó là lần cuối tôi nghe anh đàn và hát Thong Dong Ca. Cũng nơi đó tiếng cười của Thuý Vinh trong như tinh mơ và như giọng ngâm thơ của bạn. Anh em lại hát, rồi anh cho hai đứa đi Ngự Bình ăn món Huế. Nghe Thuý Vinh gọi “anh Bụt” sao thấy mềm lòng, khiến nhớ một hôm nào xưa, Đêm Hoa được tổ chức mà tôi là tác giả lại bị bất ngờ, anh biết tôi là đứa nhát đám đông, nên có nói tổ chức đêm thơ cho tôi thì chắc chắn là tôi sẽ lắc đầu, và thế là anh “bắt cóc bỏ dĩa”. Đó là một đêm tuyệt vời. Tiếng đàn guitar Trương Thìn, tiếng hát bác sĩ Lê Hùng, và cô bác sĩ hình như tên Hồng?, tiếng ngâm thơ Thuý Vinh, và giọng bắc đầy cảm xúc của nữ sĩ Đặng Nguyệt Anh trong bài nói(rất hay) về thơ Đêm Hoa, hay vì cộng thêm phong cách và âm giọng với sức hút của một thỏi nam châm. Đúng là Đêm Hoa của tôi. Đêm, lần đầu tiên tôi ôm hoa kín hết người (tôi cao thước rưỡi thôi nhen). Đẹp quá nên không nghĩ đó là đêm của mình, như thể cô Tấm đến dự một đêm hội rồi nửa khuya về nhà ngồi ngẩn ngơ tiếc chiếc áo dạ hội đã tan thành bụi đêm. Ôi đêm hoa.

Vâng. nửa đêm em sẽ về nhà/ thôi xe thôi áo em lại là tấm tâm…



Nơi phòng tranh nhạc ở Viện Y Học ấy biết bao là hình ảnh, mùi hương, mùi hoa sứ nắng hoa sứ mưa khuya, mùi cá nục kho, xôi thịt hon của Hồ Đắc Thiếu Anh, một nữ sĩ gom hết những dịu dàng của xứ Huế vào thơ và giọng nói, dáng người. Rồi cái bóng nhỏ, ánh nhìn tinh anh sáng, quét rất nhanh cảnh vật chung quanh của Bùi Giáng, rồi bóng gầy áo nâu Trụ Vũ cúi xuống trang giấy dó để từng con chữ tung lên, Đặng Nguyệt Anh nồng ấm đọc thơ, giọng ngâm lanh lảnh ánh chuông núi của Thuý Vinh, nghe sao mà mị lòng nhau quá sức.

Người nghệ sĩ đã không đàn thêm nữa, giọt âm thanh đọng lại bên thềm, thành bầy sương khóc thầm trong tối, xin đêm là đôi cánh chở tiếng nhạc về trong mỗi giấc mơ…

Vâng, chỉ là giấc mơ, một đêm cuối năm 2012, bên bờ biển phía này, trời lạnh, cái lạnh không đến từ khí trời, mà buốt khi nghe giọng Ngọc Sương sũng nước qua điện thoại, anh Thìn đi rồi, khánh minh ơi, người như bị kéo tuột vào một cõi xa, rất vắng. Con sóng đập vào bờ, nhẹ mà âm thăm thẳm sâu hút đêm, tiếng đàn guitar rớt âm buồn trong gió, viễn xứ rồi, thưa anh, Bác Sĩ Trương Thìn…

Đâu đâu cũng thấy bến bờ
Ô hay đấy bến đây bờ thong dong (Thong Dong 47- Trương Thìn)


4.

Nơi đây khoảng trời là những nốt treo
Cao cao cao âm vang đang tan theo (Nguyễn Lương Vỵ)

Theo mây đi một buổi/ Trời đất nhẹ phiêu phiêu…(Võ Chân Cửu), phiêu nắng Bolsa, gặp Võ Chân Cửu, người đã một thời còn rất trẻ tôi thích thơ, chép vào cuốn sổ tay, một con chó con một vầng trăng sáng… ôi một vầng trăng mang tiếng khóc… Âm âm tiếng núi trong sương đọng/ Mười năm mà vẫn tưởng hôm qua. Trăng khóc sương rền tiếng thời gian và con chó con Va đầu tưởng đụng núi/Chỉ đụng bóng sương chiều (Võ Chân Cửu) nên chi khuôn mặt anh khó căm và may là, bỗng, cười hiền.

Một buổi tối tháng 10, 2012, theo Nguyễn Lương Vỵ, Võ Chân CửU đến dự một đêm ra mắt sách. Đi ngay, trước hết vì đó là một tác giả luôn trong tầm ngắm tìm và đọc của tôi, sau là vì tác giả chỉ họp một ít anh em văn nghệ sĩ tại nhà một thân hữu, thế nên rất yên tâm. Vừa vào bàn ngồi thì người như trái bóng bay, trời ơi Ngọc Sương của Old Friend, bao năm rồi giờ bỗng nhiên không hẹn mà ngồi sát bên nhau, hồi còn ở nhà Ngọc Sương là chủ quán café tên Old Friend, phải đi bộ một con hẻm nhỏ ngoằn nghoèo xa như đi vào cổ tích, để đến một ngôi quán nhỏ ẩn hiện cuối đường mây, được thiết kế bởi nhà thơ Đỗ Trung Quân, quán bé như một giấc chiêm bao, nên không khí bạn hữu cũng lãng đãng, không ít lần xa gần tiếng guitar anh Thìn. Vỡ ra theo chuyện trò, quên mất nhìn nghe, ông nhà thơ hằng ngưỡng mộ, đúng là chẳng thấy ai ngoài Ngọc Sương. Mãi khi ra về, cầm mấy tập thơ được tặng trong tay, người thi sĩ từ giã tôi bằng vòng ôm rất là gió heo may, và hẹn gặp lại. Đêm đó tôi đi vào giấc ngủ, hình như là rất thổn thức, sau khi đọc những bài thơ đầy tiếng gió u hoài của Nguyễn Xuân Thiệp. Có nỗi gì nhẹ như vạt gió khăn san trong chiều thu.

Và, gặp nhau lại thật. Cũng mùa thu. Chả phải mình luôn ước, thu có bạn cùng ẩm hoàng hoa tửu đó sao. Cầu được ước thấy, một bàn tròn nâng ly cùng nhau, mùa thu Calif., rượu vang Calif.. Bức tranh đầy âm thanh và màu sắc.

Hoạ sĩ ngồi đó, một ánh xanh trôi dài như dòng sông Potomac trôi về, với nụ cười mỉm. Tôi thấy những cành cây khô và cánh chim buồn trong tranh ông như lấp lánh dưới ngọn đèn vàng sau lưng ghế ông ngồi, bên cạnh tiếng huế thỏ thẻ của old friend Ngọc Sương, thầy Đinh Cường…,

Nửa bàn phía kia, nhà văn Nguyễn Đình Toàn bên cạnh dáng mảnh khảnh của chị. Nhìn ông, ký ức lội ngược về ngày cũ thời ca khúc da vàng, nghe nhạc trong một cái máy cassette vỏ bằng gỗ, những băng hát Khánh Ly, mà sao mê nhiều hơn, giọng nói của ông…, để sát vào tai nghe cho thấm từng nhịp giọng ngừng, từng âm thổi chữ đầy cảm xúc.

Vòng tròn tiếp đến một cô bé, mà tôi đã không cho cô chào tôi bằng cô, chị đi, cho tôi hưởng chút thanh xuân của cô, nhé, Lưu Na. Có ai gặp và đọc những tuỳ bút của cô, hẳn là phải ngạc nhiên, như tôi lúc ấy, cái trẻ trung tươi măng lại ẩn dấu suy tư tre già đến thế, ra trong ánh mắt ấy có riêng cái nhìn cùng chữ, để tin cậy trao gửi thẳm sâu của tâm hồn.

Còn mái tóc bồng bềnh trắng mây kia nữa, giọng Huế, âm thấp như nốt nhạc trầm rơi xuống chiều, hoạ sĩ Nguyễn Đình Thuần, người vẽ những giấc mơ và con gái màu xanh.

Tôi ở đâu trong vòng tròn tối mùa thu ấy? Tôi ở bên tay trái hoạ sĩ Đinh Cường, cho nên tôi nghe được âm thanh của một nụ cười mỉm, bay ra từ bức tranh đêm xanh chuông nhà thờ treo lẻ loi nét trăng cong. Lưu Na cho xem tấm hình vừa chụp, tôi nghe hoạ sĩ nói, hình nào cũng thấy khánh minh tay chống cằm. Chùm đèn trên bàn ăn rớt những hạt lung linh.

Cách tôi một áng mây chiều mới tới nhà thơ gió thổi chiều xanh Nguyễn Xuân Thiệp trôi với nắng. Nên thi sĩ ngồi đó, hư ảo tiếng gió thu, buồn như khúc ca cổ, hoài niệm con đường lát gạch một thời phố cũ, đâu đó. Tôi thấy trong đáy ly vang đỏ ông đang cầm trên tay sóng sánh những thời gian.

Áng mây chiều kia là Mây Hoàng Hôn Vy Hoàng, bạn tôi, có đôi mắt đẹp như Liz Taylor, quên chưa để ý có ánh tím huyễn hoặc không. Nên lời nói phía nhà thơ của gió bay đến tai tôi đầy mây tím.

Giáp một vòng đất trời rồi đấy. Lưu Na ơi, có hình bàn tròn buổi tối ấy không xin cho một tấm… Đó là bức tranh của pha lê trong, rượu sánh đỏ tiếng cụng ly lanh canh. Trời đất như gần lại trong tiếng cười thân. Ngoài kia đêm đã ngập đầy phố. Gió thổi lộng những vòng ôm chia tay. Có hẹn gặp lại không để trên con đường tôi đi sẽ hoài nghe bàn tay vẫy gọi?

một mai về với mây ngàn
chỉ xin nhớ chút dịu dàng của nhau.(Trịnh Y Thư)



5.

tôi gởi lại
một góc phố. rực lá vàng
quán cà phê. mở cửa. dưới giàn hoa giấy
tiếng chim…

… thức trong cây và đất. đợi chờ ai… (Nguyễn Xuân Thiệp)

Có một sở thích, gần như là thói quen, không biết thành đường đi lối về của mình lúc nào, mà thích ngồi quán cà phê đến thế. Hồi sinh viên thì thường xuyên ngồi với ông anh kế, Khải Minh, lúc anh là sinh viên đại học Minh Đức, hồi anh là sinh viên sĩ quan Thủ Đức, thường là quán cóc bên đường, đặc biệt là trước một con hẻm có hoa giấy đỏ ở đường Duy Tân dẫn đến trường Luật, tiếng chim lảnh lót trong tàng cây, ồn ào trên hè đường cạnh những chiếc đẩu gỗ. Rồi đến khi đóng quân xa, mỗi lần về phép lại kéo cô em đi, có tí tiền lương lính, cho em biết thế nào là Grival, Brodard Tự Do. Khi anh ra tù thì lại châu về hợp phố quán cóc cà phê tạp, thế mà vẫn thích. Anh Khải ơi, hẹn nhau nữa nhé, mai em về, những con đường cà phê dưới phố…

Hơn mươi năm đổ lại đây thì say mê tái tê không khí của những Cõi Riêng, Khúc Ban Chiều, Thềm xưa, Cửa Sổ Ban Mai, mà không ít lần ngồi với người chị tâm hồn sầu mộng, Kim Cúc, dáng gầy mai, giọng Huế như tiếng gió thổi tia tia kiều nhuỵ, ánh mắt xa, buồn như mảnh trăng xanh cô đơn trong tranh Đinh Cường.

Tôi thích đặc biệt quán Đất, quán cà phê, và anh Lữ Kiều lại giới thiệu là mì quảng rất ngon. Đất, gần nhà, chỉ băng ngang bên kia đường Sư Vạn Hạnh nối dài, đi vào hai ba con hẻm nhỏ là đến, và tôi vẫn hay đi bộ, ngồi một mình, đọc sách hay viết với cái bàn gỗ xù xì trên căn lầu nhỏ, ngó xuống mái ngói đỏ và những tia lá trúc lay láy ngoài cửa sổ, nơi có con mèo đất đen nằm co ngủ nướng trên thành cửa. Nhớ có lần, để quên một tập thơ, hôm sau thấy nó được xếp trên cái tủ chưng đồ gốm, -Những Buổi Sáng- nằm thật yên ả. Từ đó, mỗi khi đến quán, nghe ông chủ dặn cô ngồi ở quầy, cô nhà thơ, nhớ bớt 10%..., nghe nhẹ cả người (nhẹ nhiều kiểu…), đã bao năm rồi, chưa về hỏi thăm con mèo đen bên cửa sổ…

Cho tới sang đây, dĩ nhiên cũng không thiếu dù cà phê quán kém nên thơ hơn. Có sáng Tài Bửu với anh Du Tử Lê, Nguyễn Lương Vỵ trầm lặng ba số 5, bên cạnh dáng gầy thanh tao Ngọc Hoài Phương, thi sĩ có nụ cười mím chi, nói nhiều chuyện đời xưa…, có sáng Gypsy ngồi nhìn trời đầy xanh đất đầy nắng, có chàng nhà thơ hay buồn trĩu như mây sắp mưa, Lê Giang Trần, ở đời này hưởng biết bao buồn vui nhưng vẫn là trạm để bạn quá bước thôi sao, hả. Quát tí cho bạn vui thôi, chứ sao không hiểu… nên thơ rồi cũng về bao la nào/ chỉ còn một thoáng xôn xao…(LGT), dường như là tôi chưa làm lễ bái sư dù đã xong cua layout, phải không Lê Giang Trần, thôi thì coi như, là thơ nếm nhẫn nhuỵ sen ngậm ngùi (Lê Giang Trần), cười lớn cho đã đi.

Một buổi sáng đầu đông, Vỵ gọi -khoẻ không, xin phép chồng đi, cà phê, có Trịnh Y Thư-, - đang đi cà nhắc, phải chống gậy-. Nói vậy chứ tôi lại mượn cái vai của Vỵ để bước. Và trước khi đi, nhỏ nhẻ với chồng, không biết có thiệt không, rằng, hôm nay minh không đau, minh đi nhe. Quán có cái tên, Lovers. Ba người ngồi dưới một tàng hoa giấy đỏ ối, nắng rỗ lanh chanh mặt bàn, Vỵ thì nói với điếu thuốc hơn là với bạn. Sáng đó nói chuyện được nhiều với nhà văn, nhà thơ Trịnh Y Thư mới thấy được vẻ trầm tĩnh và những nhận xét sắc nét của anh về cuộc sống cũng như văn chương nghệ thuật, hiểu thêm hơn những điều anh viết trong Chỉ Là Đồ Chơi (tập sách là một đồ chơinghiêm túc phải được để một chỗ trang trọng trong tủ sách, hoặc, một nơi có thể dễ lấy bất cứ lúc nào, để đọc) thế đấy, Chỉ Là Đồ Chơi, mà tôi có duyên layout, dự một phần trong sự ra đời, về mặt hình thức, của nó. (Cảm ơn nhiều lắm, anh Khế Iêm, với những giờ học hàm thụ CS3.) Cũng có chút gặp gỡ sở thích trong bài Ngồi Quán, ở đấy. Và chuyện chữ nghĩa thì, không phải là chuyện dã tràng đâu, nhà thơ ơi, khi nắng lên gần đỉnh trời vẫn tưởng còn là buổi sáng cà phê…

Và có tiếng chuông reo, vọng đến từ phương Bắc, giọng hoạ sĩ Hà Cẩm Tâm qua điện thoại, khánh minh ơi, cho biết tình hình sức khoẻ em… Ôi tôi chưa kịp sẻ cái bệnh thì đã được vơi rồi…Vậy thì bây giờ xin chia niềm vui với bạn để được đầy, nhe bạn ơi.



6.

Những bức tranh của tôi. Cuộc sống đã vẽ một màu sắc dịu dàng mà muôn trùng thời gian chắc vẫn còn ánh lên khắc khoải một giấc mơ… Lại còn muốn vẽ cả giấc mơ nữa sao, tôi?

Nhưng, đã có những lúc, được tô vào dòng sông thời gian mộng ảo mầu của hạnh phúc rất đơn sơ, như buổi sáng tháng giêng này, cánh chim nào đang tha về những cọng rơm nắng kết tổ mùa xuân?

Hôm nay, còn ba trăm năm mươi…ngày nữa là hết năm 2014.

Trong đọt tháng ngày vừa mơn man xanh ấy, tôi theo Vỵ đến Gypsy, anh Du Tử Lê đãi một bữa cà phê sáng trước khi Vỵ đi xa. Lúc tôi khập khiễng đang loay hoay tìm chỗ dựa để bước lên thềm thì một chị bước tới đưa bàn tay ra. Tôi vẫn luôn nghĩ, bàn tay chìa ra cho người khác nắm là bàn tay của nhân hậu. Sáng nay tôi đã nhận được điều ấy, từ một phụ nữ có khuôn mặt hiền, mắt buồn nhưng nụ cười với má lúm đồng tiền thật tươi. Và khi vừa ngồi xuống thì tôi nghe anh Du Tử Lê nói, chị Tô Thuỳ Yên đúng là một bà tiên. Lúc ấy tôi như hạt nước rơi vỡ tung toé, để thấy rằng, hôm ấy ngoài anh Du Tử Lê, Nguyễn Lương Vỵ, còn có các Thi sĩ, Ngọc Hoài Phương, Tô Thuỳ Yên và chị, vợ chồng Nhạc sĩ Đăng Khánh Phương Hoa, từ Houston đến, và anh Hiến, phu quân một nữ lưu đẹp nổi tiếng.

Thật bất ngờ để tôi được gặp một tên tuổi đã nghe mấy chục năm trước. Một khuôn mặt thơ nổi tiếng của 20 năm văn học miền Nam. So với gương mặt xương xương khó khó trên gió-o thì Tô Thuỳ Yên tôi thấy ở sáng Bolsa này như đầy đặn, thoải mái và trẻ hơn. Cứ xem như, biết đến ông từ ngày đọc thơ rải rác ngày xưa, tới bây giờ thấy ông trước mặt, một khoảng thời gian, tạm ví von bằng câu thơ của ông đọc trên gió-o

…tình ý theo người đi một đỗi./ Một đỗi, dài hơn bốn chục năm…

và rồi lại sợ, hỏi chưa ra, đã trăm năm, sững sờ…(Tô Thùy Yên), nên chi tôi hơi huyên thiên và nhất định phải đứng gần ngọn đá tảng (Tô Thùy Yên có bài thơ Đá Mộng) ấy để chụp hình.

Cả hai, thi sĩ Tô Thuỳ Yên và nhạc sĩ Đăng Khánh, chắc lây bởi cái nắng chín ấm buổi sáng Calif., nên đều tỏ tình vợ khiến tôi phải thốt lên rằng thật không gì hạnh phúc cho bằng làm vợ nhà thơ và nhạc sĩ, số là họ nói, bao giờ người đọc, người nghe đầu tiên sáng tác của họ cũng là người vợ. Nụ cười hai chị ánh hạnh phúc. Chuyện đẩy đưa thế nào mà tới giọng kể rất hay của nhạc sĩ Đăng Khánh, nói chuyện như viết văn, về cái buổi gặp gỡ của mối tình đầu, là chị Phương Hoa đang ngồi cạnh tôi đây, khi ra về tôi nói với anh chị, em sẽ kể chuyện ban đầu của anh chị đấy nghe, chị Phương Hoa cười cho bản quyền, và tôi kể lại đây theo trí nhớ, …một buổi học anh văn tối, anh nhìn qua bàn bên kia thấy một vai áo tím có đường vải rạn nhẹ, thế là để ý thêm, sát bên hông cô bé một cái cặp bằng da bò, đã sờn bạc mầu, rồi cô để trên bàn một hộp bút, là cái hộp sắt đựng thuốc lá (Craven A?) cũng rất cũ, cô lôi từ ấy ra một cái túi dài nhỏ bằng nhung rút ra một cây bút, kiểu cũng đã rất xưa. Những cái rất xưa rất cũ ấy lại thuộc về một cô gái nhỏ trẻ trung, toát ra một sức hấp dẫn lạ kỳ đối với anh. Và nên một mối tình, và thành đến bây giờ, một đôi hạnh phúc, Đăng Khánh Phương Hoa. Giờ tôi vẫn còn nhớ cây bút chì con con có một đầu tẩy mà nhạc sĩ Đăng Khánh lôi từ túi áo ra đưa cho tôi để ghi địa chỉ. Nó cũng cũ cũ. Thật lạ, một cây bút chì bên cạnh những iPhone mà bất cứ lúc nào cũng dễ mở ra để gõ vào note, khi tôi hỏi, mới biết mẩu bút chì có gôm đó là một đặc điểm riêng của sinh viên trường nhạc, của những composers…

Gần trưa chia tay thì lại thấy Tuấn Ngọc tới, người nổi tiếng, đi tới đâu cũng bị chụp hình. Anh Ngọc Hoài Phương, với iPhone, ghi lại những giây phút, mà đối với riêng tôi, có lẽ khó có lần thứ hai. Nắng bolsa đang phổ tiếng cười chúng tôi thành những hạt óng ánh rơi vào ly cà phê, soi những tia nhìn bầu bạn.

Cũng nơi góc thềm Gypsy chứa đầy nắng tươi gió trong ấy, tôi được tất niên, 27 tết, bằng cà phê sữa với chiếc bánh hình mảnh trăng khuyết thơm ngát bơ, với anh Du Tử Lê và bạn Lê Giang Trần, nghe đâu đó bên cạnh rổn rảng tiếng nói chuyện của các văn nghệ sĩ Vương Trùng Dương, Nguyễn Đình Thuần, Đặng Phú Phong.

Hình như vô thanh, tiếng cười Du Tử Lê, anh đang nhắc đến một ước mơ ngày nào đó mấy anh em giang tay đi giữa đường Tự Do hát chào đêm Sài Gòn. Dĩ nhiên là đêm, thật là khuya, vì ngày thì chẳng xe nào nhường đường cho chúng ta đâu. Và tôi thấy nắng reo trên bực thềm câu thơ như tiếng hát, hãy sống/ hãy sống về những điều chúng ta tha thiết (DTL)… Vâng, hãy sống thật gắn bó từng phút giây, vì chỉ thoáng thôi, tất cả sẽ được gọi là, kỷ niệm.

Xoa tay nhặt năm tháng cũ
Mầm tươi vừa nhú diệu kỳ (Nguyễn Lương Vỵ)

Bức tranh gần nhất bên tôi lúc này xuyến xao nắng giữa mùa đông, đã tết rồi đấy chứ, 28 tết, trên thềm gió đã thổi xuống lác đác xác cánh hoa đào, anh Quý, ông anh láng giềng, đang lui cui cùng với nhà tôi, sửa lại cho vừa tầm tôi chiếc nạng chống…

Ơi những bức tranh lộng lẫy cuộc sống của tôi. Được cất giữ nâng niu như món đồ cổ. Càng để lâu càng tăng giá trị, đúng không. Cứ mỗi lần giở ra xem, lại thấy bật ra nhiều nét lạ, và dường như thấy nó rực rỡ hơn. Cho dù, có thể là rực rỡ mong manh…

Tịch liêu chiều thế hôm nay
Sông ơi nước cuốn bay đi những gì
Trông mòn con mắt lưu ly (Nguyễn Tôn Nhan)

Vâng, thưa anh Nhan, chiều Santa Ana 28 tết, tay cầm một nhánh cỏ vàng/ thổi phù theo ánh trăng tàn cuối đông (NTN), có gì tan theo nắng đang dần xa như khói hương…



Nguyễn thị khánh minh
28.1.2014 (28 tết)