Thứ Hai, 21 tháng 11, 2016

Nước như nước mắt









Nguyễn Ngọc Tư





Đừng sợ hãi, dù vì nó mà người ta sống, chết… (*)

1

Chồng Sáo chết vì mấy lá ngò gai.

2

Nhà chức trách nói rằng họ đang tìm sự thật nhưng có thể chồng Sáo đã lẻn lên bè rẫy Đại Thanh trộm tài sản của họ, lúc người ta bắt gặp đã xảy ra xô xát nhỏ, anh lao xuống sông định trốn, chết nước là chuyện rủi ro không ai ngờ… “Những người đầu tiên trông thấy xác chồng cô đều chứng kiến trên tay anh ta còn cầm một sợi dây chuyền vàng đã đứt”, nhà chức trách bảo vậy. Sáo nói không phải đâu, anh Thi chồng tôi chỉ muốn lén hái vài lá ngò. Nhà chức trách hơi xẵng giọng, chúng tôi dựa trên nhiều bằng chứng quan trọng. Sáo cãi không phải đâu, chồng tôi cần có chút ngò gai thôi. Họ kiên nhẫn kêu vài nhân chứng tới nói mấy câu chuyện ngập ngừng.


Sáo cãi phăng đi. Ngay khi Sáo ôm xiết chồng đang nằm thõng thượt trên cái bàn dài đặt giữa văn phòng nhà chức trách, ngay khi nó vùi mặt mình vào cơ thể lạnh lẽo chi chít những chỗ tím bầm, ràn rụa tìm kiếm hơi thở của anh núp trốn đâu đó, trong rún, trong mắt hay ở bên sườn. Khi lướt qua đôi môi dập nát nó nghe phảng phất mùi ngò gai. Trời đất ơi, chồng nó đã nhấm nháp thưởng thức mùi vị chúng ngay khi vừa hái được. Anh vẫn chưa nuốt trôi khỏi cổ, ý nghĩ đó làm nó nghẹt thở. Người ta đang nhâm nhi ngò gai thì không ngó ngàng tới vàng bạc đâu, Sáo nói và xốc ôm chồng tha về ghe.


Dưới sạp ghe hai con cá Bạc Đầu đã chết. Cặp cá này sáu tiếng đồng hồ trước vợ chồng Sáo giăng lưới bắt được. Cá bị nước đuổi ốm tong teo nhưng chồng Sáo sướng quên trời đất, và như con nít, anh đứng múa may quay cuồng ở đầu ghe, kêu hết sẩy hết sẩy, nói phước đức ông bà để lại. Chưa bao giờ Sáo thấy anh hạnh phúc, hân hoan đến vậy, đến nỗi nó đã chạnh lòng ngay lúc đó, anh đâu có từng tỏ ra quý mình như quý cặp cá này.


Cá Bạc Đầu luôn đi thành đôi, là loại cá rất hiếm hoi. Sục sạo như chồng Sáo cũng chỉ một lần thấy chúng. Má chồng Sáo hồi còn sống thường thắt thẻo nói vợ chồng nào hiếm muộn con cái nuốt mật cặp cá Bạc Đầu thể nào cũng cấn thai. Bà hay ngồi ở cửa trước hóng coi trẻ con bên xóm đang chạy giỡn, tiếng thở dài của bà lửng thửng bay về phía Sáo nhoi nhói. Chồng Sáo cà rỡn, “bắt được cá Bạc Đầu rồi vợ con sanh một lần bảy đứa, cho má giữ mệt nghỉ…”. Má chồng không chờ được, lúc bà chết bên vách vẫn còn giắt mớ vỏ tỏi - thứ đàn bà đẻ dùng để xông da thịt cho thơm. Chồng Sáo vẫn phấn khích quăng chài xuống sông Sắc nuôi hy vọng, không hoàn toàn vì khao khát trẻ con. Chồng Sáo đã được ăn cá một lần hồi mười lăm tuổi mà mỗi khi anh nhắc lại nồi canh cá nấu mẳn, Sáo lại thấy nước miếng rỉ ra rưng rưng bên mép anh. Người Châu Thổ hay nói, bắt tao tả đau bụng đẻ ra làm sao chẳng khác nào kêu tả mùi vị con cá Bạc Đầu, tức là chẳng thể chia sẻ cảm giác với người khác nếu họ không tự mình trải qua. Sách “Bi ký” chép lại, năm 813 đã có một làng chài lưới bị tàn sát vì giữ lại cá Bạc Đầu mà không cống nộp cho vua. Một trăm ba mươi bốn người trong làng đã chết. Ba chồng Sáo quý cuốn sách đó như một gia tài nhưng nhà nó đã làm mất vào một bữa nước đột ngột dâng.


Giờ con cá của những đồn đãi, con cá huyền thoại, con cá vì nó mà người ta sống, chết đang nằm trong ghe nhà Sáo, đuôi màu xám đậm rồi phai dần cho đến phần đầu thì trắng muốt tựa bông lau chín. Cái chết cận kề không làm cho chúng thôi quấn quýt. Chúng chạm râu vào nhau khẽ khàng, như âu yếm như đờ đẫn, như dịu dàng lại như kiệt sức. Phải, nước đuổi đã quá hai tháng rồi, đến con người cũng phờ phạc bạc đi.



3


Mùa nước đuổi bắt đầu từ giữa tháng Giêng. Ngó nước bắt đầu linh đinh bờ bãi, người ở xóm Rẫy thở dài ứ hự, chắc năm sau ăn Tết trên ghe.


Cứ mỗi năm nước đuổi lại tới sớm hơn, mùa mỗi năm mỗi dài hơn. Tết chưa tàn vợ chồng Sáo đã lụi hụi dọn đồ đạc lên ghe, bông vạn thọ trồng trong cái khạp lủng để trước hàng ba còn chưa bung nở hết. Chồng Sáo cứ tiếc là ghe chật quá, không rinh cái khạp đó đem theo được.


Anh còn muốn bứng cả cây cỏ quanh nhà theo, nếu có thể. Nên trên ghe lủ khủ những bụi hành hẹ, sả, vài cây ớt, ít hẹ, ngò om… Mấy thứ cỏn con này hay làm chồng Sáo bận lòng, ăn cá chốt nấu cơm mẻ mà thiếu sả ớt, cá trê nướng mà không gừng… là anh băn khoăn lắm. Anh nói thà không ăn, chứ ăn vầy không đúng điệu.


Chồng Sáo ưa nói hai từ đúng điệu. Coi kìa, đêm nay trời trong nhưng trăng tròn quá nhìn không đúng điệu, phải khuyết chút ngó hay hơn. Nắng vầy mà có bóng cây để treo võng nằm chơi là đúng điệu. Con lá lóc này phải có rơm khô chất lên đốt nướng trui mới đúng điệu. Sống giữa trời nước bao la vầy mà không có nước để tắm cho đúng điệu, nghĩ mà tức.


Sáo nhớ chồng nó nói câu đó khi đang ngồi ểnh ra, se miết mấy ngón tay da cổ làm đất rụng xuống lả tả. Gọi là tắm khô, kỳ cọ bằng mồ hôi xong sẽ tắm ướt bằng hai gàu nước. Nhưng có bữa chồng Sáo tắm cả xô, tắm đúng điệu. Chữ đúng điệu nhiều lúc làm Sáo sợ. Nhất là khi nghe bảo “em nằm day lại tui gãi cho đúng điệu cái coi”. Đêm nào trước lúc ăn nằm với nhau bao giờ chồng cũng gãi lưng Sáo, trong một trình tự lớp lang đúng điệu, bắt đầu từ lúc những ngón chân cọ vào bắp chân Sáo, sau đó này sau đó kia, anh nhẩn nha đến nỗi nó thiu thiu ngủ luôn bỗng nghe cái gì đó xộc tới chới với. Nó không thích vậy nhưng không dám nói, biết đâu vì cái khoảnh khắc chới với đó mà trẻ con không chịu ra đời.


Sáo còn hồ nghi vì hai chữ đúng điệu mà nhà nó nghèo. Gieo mấy giồng cải, chồng Sáo nói lá cải chưa mướt mà nhổ bán là không đúng điệu, nhưng chờ tới lứa cào cào ở đâu bay lại ăn đám rau rách nát. Có năm trồng dưa hấu, thấy dưa lớn trái lại đang được giá Sáo đòi bán cho thương lái. Chồng bảo chờ cho dưa chín thêm ít nữa, cho da trái dưa căng bóng mới đúng điệu. Ai ngờ trời trở mưa một trận, không kịp cắt dây dưa nổ lụp bụp như pháo, nứt vỏ hết. Trắng tay.


Mùa đó là mùa dưa cuối cùng trên đất nhà Sáo. Năm sau nước đuổi tới nơi, cứ nghĩ nước tràn quanh quẩn những vùng gần biển thôi, nhưng nước theo sông ngày càng vào sâu hơn, tràn bờ bãi, ngấm vào chân ruộng. Người ta kéo nhau đi đào đất đắp bờ, nhưng đắp tới đâu nước theo tới đó, cơi nhà tới đâu nước ngập tới đó, không lẽ ở trên mái nhà, thôi kéo nhau lên ghe ở cho rồi. Cây trái tàn rụi, chỉ còn cỏ Đuôi Mèo là sống được, đem bán rẻ mạt cho những người chăn nuôi bò ở bên kia biên giới, chẳng được bao nhiêu tiền.


Chồng Sáo không lấy chuyện đó làm phiền, cả khi ôm cái lư hương cha mẹ rút lên ghe chờ qua mùa nước đuổi, anh vẫn làm mặt tỉnh queo. Cả xứ này bỏ đất mà đi chớ đâu phải chỉ nhà mình, chồng Sáo nói vậy. Chỉ một lần duy nhất chợt thèm ớt giữa bữa cơm, mà cây ớt đem theo đã chết queo, anh mới dựng đũa kêu trời.


Trời im ắng ở trên cao, trong ngằn ngặt, trong như nước mắt. Nắng quay quắt như vắt như vo con người thành những hòn đá khô khốc có thể lăn cọc cạch. Vợ chồng Sáo neo ghe ngay trên đất vườn mình, cạnh mái nhà mình, lây lất sống nhờ chài lưới những con cá nước đục còn sót lại ốm ròm trên mình đầy ghẻ lở… sau đó thì tới đám cá nước trong len lỏi vào sâu trong đất liền, hai đứa kiếm được chút đỉnh tiền gạo và không đến nỗi cực ăn. Nhưng có bữa chỉ bắt được cá Sầu Ngư, đành ăn cơm với muối hột.


Sầu Ngư bình thường vẩy màu xám bạc chỉ nhẩn nha ăn bèo rong trôi dạt, đến nước đuổi thân cá trở nên đỏ thẫm. Chúng có thể sống tỉnh queo nhờ rỉa xác súc vật chết trôi, trong đó có cả xác người. Chồng Sáo vừa ghét vừa ghê sợ chúng, anh xỉa xói, “Cái thứ ham sống tới nỗi bất chấp tội lỗi…”. Sáo mắc cười quá, mắng cá mà như mắng người.

Sáo đâu có ngờ có ngày mình phải bảo vệ chồng khỏi miệng cá Sầu Ngư.



4


Chồng Sáo ốm teo, nằm gọn đeo trong cái hòm được ghép tạm bằng mấy tấm ván ngựa xóm giềng giúp mò lấy từ dưới nhà lên. Lúc lau rửa cho chồng, men tay theo từng tấc thịt da dường như đang tan chảy Sáo thấy buồn quá. Không thể chôn xuống đất, người ta bày cách dìm hòm xuống nước, lấy dây buộc níu vô cột nhà, chờ nước rút mới đem âm thổ. Vị mặn của nước ngấm vào sẽ làm chồng Sáo lâu tàn rữa, họ nói vậy.


Xóm giềng lặng lẽ tiễn chồng Sáo. Cũng mệt mỏi và đuối sức như những con cá nước đục khắc khoải sống với cái vị mặn mòi xa xót của biển, họ chới với khi bị bứng lìa khỏi đất, khỏi cái màu xanh rười rượi của cỏ cây. Cả cái chết cũng không phải xa lạ, nó diễn ra mỗi ngày, người ta chết đuối, chết vì khát, vì thèm tắm, vì nhớ vị của trái ổi chát, vì giành nhau cành củi trôi sông…


Riêng chồng Sáo thì chết vì thèm rau. Hàng xóm bảo, không phải, nó chết vì nghèo đó chớ. Vì nghèo nên không đi ra khỏi cái xứ trần ai này được. Vì nghèo nên phải bỏ mạng vì gặp phải bọn cậy giàu coi sinh mệnh người như cỏ rác. Bứt mấy cọng ngò thôi mà, có phải thù oán gì cho lắm đâu mà nhẫn tâm quá thể ? Sáo cũng muốn đi hỏi người của bè rau Đại Thanh câu đó. Sao vậy, tại sao, vì sao ?


- Thời thế loạn rồi, đất không còn thì có thứ gì còn.


Ông bán xôi dạo thở hắt ứ hự. Ông nói bữa trước đi ngang bè rau nghe có tiếng kêu cứu, nghe trên đó rầy sao mầy không chết đi, sống làm chi mà làm khổ người ta. Không biết “người ta” là ai, mắc mớ gì tới cái bọn sống sung sướng trên cái bè rau đó.


Sáo nghe xong tưởng trong lồng ngực có thứ gì vừa đứt phựt, nó hức lên, anh ơi sao anh tới chỗ đó mà chết. Ủa, vậy chồng mình chết chỗ khác thì mình đỡ đau lòng hơn sao ? Sáo giật mình nghĩ vậy khi vừa khóc dứt. Trong nỗi ân hận Sáo ngồi dựa vách ghe, mong xóm giềng cứ ngồi chơi, nếu không muốn nhắc tới chồng nó thì cứ nói chuyện bâng quơ, chuyện những vùng đất cao cẳng xa xôi nước biển không bao giờ đuổi tới, chuyện ở đâu đó con chó đẻ ra con dê, cây dừa có chín đọt… Hoặc họ không nói gì cũng được, ca hát cũng được… Nhưng họ phải về, phải sống. Cuối buổi sáng là nhà chức trách xả nước ngọt ở các máy nước công cộng, không kịp chèo ghe đi lấy sẽ không có nước nấu cơm, tắm giặt…


Sáo chỉ còn một mình.


Một mình.


Sáo lết đi bắc xoong cơm lên bếp lửa. Cảm thấy tay áo giở lên còn không nổi. Bụng không đói miệng thì đắng nhưng Sáo phải ăn, để chờ người ta trả lời tại sao chồng nó chết. Đợi chán Sáo lại chèo ghe tới chỗ nhà chức trách thăm chừng, khi thì thấy vài anh say sưa chơi cờ, khi thì thấy một anh ngủ gục bên bàn làm việc kệ ruồi o e trên mép. Hỏi thì họ chưng hửng nói cô còn đợi sự thật nào ? Như thể có rất nhiều sự thật nằm nhấp nhổm trong ngăn kéo, và họ đang chọn một cái sự thật hợp với tướng tá xơ rơ, túi áo lép kẹp của Sáo.


Hơi thất vọng, Sáo chèo trong chảo nắng mặn trở về, bỗng nín thở nhìn thấy cái lưng dài nhằng của chồng mình trên mái nhà. Em chồng Sáo mang nó về, cả đôi chân mày rậm. Nó thảng thốt hỏi chị Hai làm gì vậy. Sáo nói chị đâu có làm gì. Trời ơi chị xởn tóc chị xơ cờ kìa.


Em chồng nhìn Sáo như thể kêu Sáo nín đi, như thể Sáo xởn tóc là một cách khóc. Sáo chỉ gượng cười rồi luýnh quýnh đi nấu cơm cho em chồng ăn, bận bịu làm sự sống quay trở lại trong nó. Sáo đã quen sống và làm lụng vì ai đó. Như bà nội Sáo vì thương chồng mà bơi xuồng đi cưới hai bà vợ bé cho chồng, như má Sáo vì chuộc chồng khỏi núi nợ ở trường gà mà phải bán hết đất lên ghe sống lênh đênh. Năm mười chín tuổi, nghe má ao ước “lúc chết được nằm trên đất của mình”, Sáo lấy chồng. Lấy người má nó chọn, lý do “thằng đó có tới chục ngoài công đất”. Sáo nhìn thấy chồng lần đầu khi anh đang ôm con gà tre đi trên đường, miệng ngậm vung vinh cọng cỏ mần trầu, nó tự hỏi đây sẽ là chồng mình sao ? Lễ ăn trầu uống rượu rồi, chồng vỗ mông Sáo, nó lại hỏi đây là chồng mình sao ? Hôm cưới nghe chồng phả hơi rượu nóng rực vô vành tai, vẫn hỏi chồng mình đó sao ? Nhưng lúc Sáo cài khuy áo lại, ngó cái người đang lật ra ngủ queo đó, nó nghĩ đây là chồng mình. Nghẹn căng ứ mũi.


Má Sáo vui lắm, gói gém mấy lễ, bà mua hai công đất dành để chôn. Nhờ con gái hiếu thảo mà thím đổi đời rồi, má giả đò vu vơ khoe với một khách thương hồ quen, không lâu sau, anh ta cũng lấy con gái nhà giàu dưới chợ.


Nước đuổi vào sâu Châu Thổ, đất – thứ mà vì nó mà Sáo lấy chồng – trở nên vô nghĩa, như cái tên xóm Rẫy mà còn cái rẫy nào đâu.


Giờ đến cả chồng, Sáo cũng làm mất.


Em chồng rút trong túi xách ra bộ đồ tây mới cáu đặt cạnh đôi dép da mà nó đã mua cho chồng Sáo từ năm trước. Món quà còn nguyên niêm mạc, chồng Sáo chưa đi lần nào, anh nói chờ kiếm có quần áo đẹp mặc cho đúng điệu. Có lần đi chợ gặp em chồng, Sáo kể, nó buột miệng chửi thề, “Má, thằng cha cầu kỳ quá, con nhà lính tính nhà quan…”. Giờ thì em chồng im lìm ngồi vuốt mớ đồ của anh nó. Bao giờ chồng nhập thổ, Sáo sẽ chôn chúng theo.


Ngó cái cảnh đợi công lý của Sáo, thằng em chồng cười khào, con dao bấm trên tay cứ lè lưỡi ra tanh tách, sáng quắc. Nó nói “công lý ở trong tay mình mà, chị Hai…”


Em chồng đi giang hồ từ nhỏ, lưng em giờ đã hai mươi hai cái thẹo, đó là những lần em thực thi công lý hay bị công lý của nhóm giang hồ khác thực thi lên. Không thẹo người ta không biết mình dân giang hồ, em khoe vậy, giống như ở chợ hay gắn chữ văn hóa cho người ta biết là có văn hóa vậy. Em chồng cũng thường khoe công lý của em nhanh hơn, luật của em công bằng, sòng phẳng hơn. Không tin không được, nhiều lần nó tìm lại những món đồ nhà Sáo bị trộm lấy đi, dù chúng đã bị thay hình đổi dạng, bị tháo rã ra bán đầu một nơi mình một nẻo. Nó còn dẫn thằng ăn trộm về biểu, "xin lỗi anh chị Hai tao, mầy !", và thằng kia cun cút cúi đầu.


Nhưng đó chỉ là thằng trộm nhỏ thó hom hem, giờ em chồng Sáo sẽ đối đầu với một bè rau đông người lắm của. Em chồng đi rồi Sáo nóng ruột bồn chồn quá, như thể chỉ cần vo gạo rồi ôm cái nồi vào bụng, gạo sẽ sôi thành cơm. Mấy bữa sau nghe ở mấy máy nước công cộng người ta hể hả bàn tán, nói xe hơi của nhà Đại Thanh dưới chợ bị đập phá, tụi giang hồ còn đánh thuốc chết mấy con chó, tưới xăng định đốt biệt thự may mà nhà chức trách tiếp cứu kịp.


Bữa sau nữa, người ta rủ Sáo đi coi một bảo vệ của bè rau bị dìm chết. Sáo không đi, nó không chắc mình sẽ hả hê khi nhìn thi thể đó. Sáo sợ cái bàn lạnh ngắt giữa căn phòng lạnh ngắt, nơi hơi thở một con người bỗng dưng biến mất. Ở đó, biết đâu cũng có con đàn bà gột rửa da thịt chồng bằng nước mắt, mong gọi những hơi thở trở về.


Nhưng buổi tối hôm đó Sáo đã phải xuôi ghe tới văn phòng của nhà chức trách, vì em chồng Sáo. May phước, em chồng không nằm trên bàn mà bị trói gô, khiến cái lưng dài thượt gần như cuốn tròn lại. Sáo thở phào nhẹ nhỏm dù hoàn cảnh của thằng em hiện giờ rất cay đắng. Vậy mấy bữa qua Sáo đã bồn chồn lo lắng cho ai ? Nó tự hỏi, người mướt mồ hôi lạnh. Ngó vẻ mặt đờ đẫn của Sáo, em chồng cố an ủi mà giọng nói cứ nghiến sít sìn sịt :


- Chị buồn con c. gì, tụi nó bắt tui như bắt cóc bỏ dĩa. Chỉ uổng là tui chưa kịp bẻ cổ thằng Giang.


Câu nói làm Sáo rúm ró. Sáo biết người đàn ông tên Giang đó, lầm lì ít nói, da ngăm đen mắt sâu, hai bàn tay đều chai. Và tóc gội sương gió cứng đến nỗi nếu ai đó để anh ta gối đầu lên đùi, họ sẽ nghe vừa nhột ran vừa đau nhoi nhói. Người đó đã từng hiền lắm, ngập ngừng mãi mới dám nắm bàn tay con gái, nhưng theo lời em chồng Sáo thì giờ anh ta đã đổi thay quay quắt như con cá Sầu Ngư. Sáo muốn đi tìm coi anh ta nhuốm đỏ tới mức nào.


Sáo sẽ đi. Nó quyết định vậy khi nhìn theo em chồng bị người ta đưa đi mất. Nhanh đến nỗi Sáo nhận ra công lý thật ra đâu có già nua hay chậm chạp hay đui mù. Sáo thấy mình vừa mất hết, cả người thân cuối cùng và chút niềm tin cuối cùng. Nhưng cái cảm giác đó thật sự rõ ràng khi nước bắt đầu rút, Sáo đào xuống năm lớp dá, rồi kéo cái thứ đất ngâm lâu bủng beo trong nước đó, đắp lên cho chồng.


Chờ những mầm cỏ Đuôi Mèo lún phún lên xanh, Sáo chèo ghe đến bè rau Đại Thanh. Nhắm mắt thì nó cũng chèo được tới cái chuỗi xanh ngằn ngặt ở ngã ba sông Sắc, chỗ sông Mê cắt qua.



5


Bè đang tuyển người làm. Những nhân công cũ sợ giang hồ đòi công lý nên xin nghỉ quá nửa. Sáo bị xua đuổi ngay khi trờ tới, họ nhận ra vợ của thằng oan gia bứt ngò. Nhưng vì người ta biết Sáo nên nó vẫn cắp cái nón trong nách nấn ná chờ. Hồi lâu có người kêu, cô kia tên gì để tôi ghi hồ sơ ? Ông ta hỏi mà vẻ mặt thảng thốt như không hiểu cái câu vừa rồi sao lại tuôn ra khỏi miệng, như thể đang nghĩ mướn con này chẳng khác nào rước giặc vô nhà, sao ông chủ mình ngu vậy ?


Cũng ngơ ngác, Sáo nói tên mình. Ngay lập tức trên danh nghĩa nó trở thành người của bè rau. Dù Sáo chỉ muốn tới hỏi người đàn ông tên Giang đó có thật đã muốn chồng nó chết không. Sáo nghĩ người đó sẽ im lặng hoặc nói không, vậy đỡ quá. Chối bỏ nghĩa là còn biết sợ hãi. Nhưng con rể của nhà giàu Đại Thanh, người quản lý bè rau mênh mông này, anh ta nói có. Anh ta nhìn thẳng vào Sáo, nói có, nó – đáng – chết…". Anh ta vẫn rám nắng chắc chắn vạm vỡ như năm bảy năm trước, mắt vẫn rười rượi sâu. Mặt anh ta phẳng lặng, giọng cũng đều đặn thản nhiên, mà buốt nhức :


- Em sẽ làm gì tôi ?


Sáo chết trân. Nó không biết. Nó đinh ninh là anh ta sẽ chối bay chối biến và nó cắp nón ra về, an ủi mình đã tìm được sự thật giống như sự thật. Nhưng anh ta thừa nhận, trâng tráo như Sáo không thể làm gì được. Sáo sẽ chạy tới nhờ nhà chức trách đang ngủ gục hay sẽ đòi công lý bằng dao bấm giống như em chồng?


Ngơ ngác, Sáo bỏ đi. Vài ba bận chèo ghe trở lại, cũng chừng ấy lần lủi thủi quay về, Sáo nghi chắc tại phải chèo xa mệt mỏi nên sự căm thù hao hụt. Nó quyết định ở lại làm công cho bè rau. Ở đây nó sẽ tích tụ được những cơn giận dữ, đến khi chúng căng chật, nổ tung thì đường đến căn phòng của tên gian ác cũng gần.


Và nơi này làm cho Sáo không bao giờ nguôi oán giận. Sáo gánh nước tưới những giồng ngò gai và tưởng tượng cái tối chồng mình khoái chí nhấm nháp chúng, chắc anh không kịp rửa, chắc trong cái vị cay nồng có lẫn oi oi mùi rơm mục. Sáo ngồi bó rau bồ ngót ở sàn nước và nghe gan bàn chân tê tái bởi ý nghĩ chồng mình đã bị người ta đánh đập, lăn lộn đau đớn ở đây (dựa theo sự thật của ông bán củi). Trầm mình dưới khúc sông bên hông bè để ủ rơm tươi, Sáo đánh dấu lên dòng nước chỗ người ta đã dìm chồng nó xuống (vịn vào sự thật của thím bán bánh dừa).


Có lần lửa bùng lên tới mặt, Sáo đã chạy tới căn phòng đó, khi xô cửa bỗng bàn tay Sáo chui tọt vào vạt áo. Một đứa trẻ đang ngồi trong lòng người đàn ông, nó đang vùng vằng cằn nhằn cha không biết chải tóc làm đầu nó đau lắm luôn. Anh ta nhác thấy Sáo liền nói, “cô để lần sau…”. Ừ, Sáo không muốn khi xiên con dao trong túi nó qua ngực người đàn ông đó lại có đàn bà và trẻ con trông thấy. Đi men theo những giồng gừng về dãy nhà ngang nơi dành cho những người làm công ngủ, tiếng con nít thỏ thẻ vướng chân làm Sáo trợt chân té sấp. Nó gượng bò dậy khỏi những vũng nước săm sắp, nghĩ phải chi mà vợ chồng nó cũng có đứa con như vậy, chắc bọn nó sẽ có nhiều chuyện để nói với nhau, sẽ không phải tìm kiếm mỗi đêm dù nó mệt đến rã rời, chỉ muốn ngủ thôi. Và đứa con sẽ làm Sáo thôi nhớ tháng ngày trôi nổi.


Trưa thứ bảy ca nô đưa trẻ con ra bè, chiều chủ nhật trẻ con vào trong chợ. Vợ của người đàn ông, tức bà chủ của Sáo thì tới bè mỗi buổi chiều, lúc các máy nước công cộng đã khóa chặt và những người không lấy nước kịp sẽ ghé qua chỗ chị ta mua nước với giá cao. Cuối chiều cho tới nửa đêm, thương lái nườm nượp tới để giành giật nhau từng bó rau, chị ta đứng bán rồi sáng hôm sau cũng biến mất sau con đê kiên cố sừng sững như tường thành bọc quanh thành phố. Nó cao tới mức những người lam lũ như Sáo cảm giác bị bỏ rơi, bị rời ra, thấy mình nhỏ nhoi như kiến, cỏ. Nó nhắc nhớ nắm xương của ba Sáo đã lạc mất bên dưới tầng tầng lớp lớp nhà cao. Nó nhắc nhớ ba mươi sáu bậc thang mà Sáo đã dò dẫm từ mặt đê xuống ghe cùng với xác chồng.


Nên nhìn thấy bà chủ là Sáo nghe giận. Chị ta cứ lai vảng hoài nên mỗi tuần Sáo chỉ còn lại chừng bốn mươi tiếng đồng hồ để tiếp cận kẻ thù, mà không phải lúc nào kẻ thù cũng ở một mình, bởi người làm công cứ dập dìu qua lại. Trắc trở nhiều khi đến từ trong Sáo, bởi đôi lúc đứng nhìn một vạt cải con xanh non, đôi lúc đi ngang giồng quế đang trổ bông, hay bước chân giẫm lên một lá gừng già… mùi thơm nồng nàn làm người Sáo lỏng lơi ra, nhẹ bỗng. Vậy đâu có được. Nó ở đây để đòi công lý cho chồng, sao lại quên chỉ vì mùi hương của những thứ cỏ cây này.


Nhưng trước những đọt ổi non, những giồng rau húng lủi, đống rơm mới…Sáo vẫn không cầm lòng nổi. Sáo đã nhớ chúng biết bao nhiêu, từ khi nước đuổi lấp ló phía chân trời.



6


Sáo sống gần như đơn độc trên bè. Thui thủi. Bạn làm công dè dặt, đám bảo vệ canh chừng, và Sáo biết mình đi đâu làm gì cũng có người ngó theo, khi da diết khi mãnh liệt, khi hờn mát khi chua chát. Có cảm giác người ta rọng nó ở lại bè rau chỉ để Sáo quẩn quanh trong tầm mắt, nó không phải thả ghe chơi vơi chài lưới chật vật kiếm sống trong mùa nước đuổi.


Sáo hơi tuyệt vọng, nó vẫn chưa trả được thù chồng. Người xóm Rẫy ghé qua bè mua rau đổi nước cắt Sáo bằng ánh mắt căm ghét đến rát mặt, ý nói "thứ người gì tệ bạc, đi làm tôi mọi cho giặc...". Sáo càng nôn nóng, sợ năm dài tháng rộng mớ màu xanh ngằn ngặt trên bè sẽ loang hết mảng tím bầm trong lòng nó. Vậy đâu có được. Nhưng kết thúc bằng cách xiên một mũi dao thì quá dễ cho anh ta. Cái cảm giác sống mà mất hết, nhìn thấy mọi thứ chung quanh tàn rữa mới ghê. Nhưng những thứ mà kẻ thù yêu quý Sáo đều không thể chạm vào. Trẻ con, đàn bà, và cả những giồng rau trái thênh thang trên bè - thứ mà mùa nước đuổi trắng xóa những chân trời, chúng là vàng. Có thể anh ta còn thứ quý giá hơn, Sáo đang tìm kiếm. Nó tới gần anh ta hơn, tới mức có thể nghe giữa những cơn nín thở là tiếng nuốt nước bọt lục cục trong cổ họng. Có lần vô tình cùng khiêng chung một cái lu, Sáo bỗng thấy cảnh này sao giống đôi vợ chồng đang chuẩn bị đón mưa đầu mùa, ý nghĩ làm nó giật mình buông tay làm lu rớt xuống mấy ngón chân anh ta tươm máu. Sáo đau, đến nỗi nó tin rằng nếu lưỡi dao thấu qua ngực anh ta chắc nó là người gục xuống.


Phát hiện đó làm Sáo về luẩn quẩn gần mộ chồng ân hận cả ngày. Oán đong đầy lại. Sáo bắt đầu ráo riết tìm kiếm, bằng cách nhìn rười rượi vào mắt anh ta mỗi khi chạm nhau giữa mấy luống cà chua, dưa chuột. Bằng cách vu vơ hát lên một câu hát cũ, hoặc ra ngồi nhìn trời nước chỗ cây quao. Trời ơi, khi mà mỗi tấc đất trên bè này đều là một tấc vàng, thì người ta bứng trồng lên đó một cây quao, chẳng làm gì cả, trái không ăn được lá lại hôi rình.


Anh ta không thèm giải thích. Con người kỳ cục đó hùng hục làm giàu, nhưng có khi Sáo thấy anh ta đứng ngó bạn hàng vây quanh vợ mình, ngó những xấp tiền xập xòe bằng cái nhìn trống rỗng, tựa như chúng vô nghĩa. Dù nhiều tiền thì gì cũng có, có cả nhà chức trách hồ hởi ghé chơi. Bạn làm công lâu năm vui miệng kể hồi lập bè anh ta cũng chỉ nói với vợ một câu, “tôi ra sông làm rẫy, em ưng thì theo…” Bè dứt khoát phải đặt ở ngã ba sông Sắc, người xóm Rẫy đi chợ đằng nào cũng phải ngang qua. Vợ anh ta nghĩ chắc chồng nhớ sông, nhớ quãng đời lênh đênh nên quyết ra bè sống. Sau này nước đuổi, rau trái quý như vàng, bên nhà vợ khen con rễ biết nhìn xa trông rộng. Sáo nghe chuyện nghĩ, thì anh ta hại chồng nó chết mà có giải thích gì đâu.


Mỗi khi nhìn những bông quao trắng muốt, Sáo nghiến ngầm trong bụng, thằng gian ác thằng gian ác, mình căm thù mình căm thù mình căm thù. Như thể không đinh ninh vậy thì Sáo sẽ coi anh ta như người yêu cũ mất. Vậy đâu có được.


Một bữa người ta cho phun thuốc khắp nơi trên bè. Mọi bán mua vốn đang tấp nập bỗng dưng ngưng bặt. Bà chủ của Sáo cũng không trèo đê ra với chồng. Tắm đêm giữa chừng Sáo để nguyên quần áo ướt xông vào căn phòng người đàn ông đó. Anh ta nằm im lìm như mặt ao ngày không gió, cả khi bọc tay nó trong bàn tay chai cứng vì từng chèo chống sông hồ.


- Em đi với tôi nghen…


Sáo muốn khóc. Câu nói này Sáo đã nghe lần đầu dễ chừng bảy năm trước, hồi chưa lấy chồng. Sáo đùng đưa chân khỏa nước trên sông, nói má em bệnh không ai lo. Lần thứ hai ngồi dưới chòm quao lập lòe đom đóm, nó nói má em nhận lễ của người ta rồi. Lần thứ ba là vào một mùa mưa, bữa đó đi chợ, đứng đụt mưa ở hiên nhà người ta, gió tạt làm hai ống quần sũng nước, Sáo bỗng nghe ai đó nói “em đi với tôi nghen…”, như tha thiết như thương hại, xót xa… Nó đi hết chặng đò rồi, về tới nhà vẫn còn nghe. Chục bữa sau vẫn nghe. Sáo không đi chợ nữa, cần gì thì chồng đi hoặc nhờ hàng xóm tiện thể mua giùm.


Nhưng Sáo có cài bao nhiêu cửa, có ngồi miết trong buồng thì vẫn nghe “hãy đi với tôi…”. Bằng thứ âm thanh chỉ mình nó biết, nó nói đâu có được, tui mắc nấu cơm cho chồng tui, người khác không biết ý ổng nấu ăn sẽ ấm ức lắm. Như bữa ở chợ Sáo nói mắc đi mua chỉ về cho chồng vá chài. Sáo luôn phải bận bịu, vướng víu vì ai đó, dù đôi lúc giữa đêm Sáo mặc lại áo, nó nghĩ nếu đi với Câu Nói thì giờ chắc mình được ngủ rồi.


Lần cuối cùng Sáo nghĩ tới chuyện nắm tay Câu Nói ra đi, là khi chồng Sáo nhảy lên chiếc xuồng câu bơi đi hái trộm ngò gai nêm canh cá Bạc Đầu. Nhìn theo anh rẽ lân tinh lấp lánh như con tôm mon men vào ven đó, Sáo nghĩ, nếu con cá, cọng ngò có thể làm anh vui vẻ tới vậy, thì không nó cũng không sao. Nó muốn có một đứa con được tạo thành bởi tình yêu chớ không phải bởi phép màu của cá. Đang nghĩ bùi ngùi bỗng có người tới gọi, chồng bây bị người ta đánh té xuống nước chết queo rồi. Sáo chôn cất cuộc đi, vì mắc tang tế, đòi công lý cho chồng, cúng quảy người nhà chồng. Chớ ai.


Hôm đó, Sáo chôn cất luôn những ý nghĩ chạy trốn vẩn vơ. Giờ người đàn ông này lại bảo, “Em đi với tôi nghen – Cũng câu nói hôm xưa, giờ nhuốm màu vô vọng – Chồng em có còn đâu…”. Sự vô vọng của năm chữ đằng sau phả hơi lạnh tới cả cái gật đầu của Sáo, ừ thì đi.



7


Cả hai không xếp hành lý, thậm chí không lấy ghe, cứ ào xuống nước bơi về phía bờ mà ai cũng biết là đã không còn bờ từ nước đuổi. Sau lưng, bè rau càng lúc càng rực rỡ. Ngọn đèn chong Sáo kê sát vách mùng giờ chắc đã bén lửa lan vào tận những đụn rơm phía ngoài. Người đàn ông bơi cạnh Sáo không một lần ngoái lại. Sáng hôm qua khi tiễn con gái nhỏ trở vô trong chợ, anh ta đã xiết nó đến nỗi nó kêu đau. Như không có lần sau. Giây phút đó Sáo nhận ra thứ anh ta quý nhất, đến nỗi sẵn sàng từ bỏ tất cả để có được. Là Sáo.


Nó rớt nước mắt. Đi cùng nó có gì vui đâu mà người này cứ đòi phải đi cho được, bảy năm trời không chịu thôi. Ừ vậy thì đi. Hai đứa bơi mãi trong ánh lân tinh réo rắt dìu dặt. Nước tràm trụa trên mặt, nước mặn xót mấy cái chân răng. Bơi đến kiệt sức, đến trống rỗng, đến mức có thể chìm trôi, có thể quên hết quá khứ. Chớ Sáo biết đi đâu với người đã vô tình làm chồng nó chết, bởi một cơn nóng giận, bởi một lầm lẫn, tưởng đạp rào là sẽ được bước qua.


Quanh hai con người đau đớn, cá Sầu Ngư đang nhơ nhởn họp bầy.


… Đoạn, có người hỏi rồi hai đứa đó ra sao. Tôi không biết, tôi đâu có lội theo chi. Thấy đi thì biết đã đi, vậy thôi.




(*) Từ Bi Ký

MC PHAN ANH TRÊN BÀN CỜ CHÍNH TRỊ PHE NHÓM





Vì sao truyền hình VTC lại chủ động dàn xếp bằng chứng giả về vụ cá chết? Vì sao sau phát súng mở màn của VTC, phe chống Cộng Việt Nam và hầu hết các tờ báo chính thống bỗng phối hợp một cách nhuần nhuyễn tới không thể tin nổi trong việc thổi phồng tin tức về vụ cá chết, rồi cố dùng nó làm cái cớ cho một cuộc cách mạng đường phố để lật đổ chế độ hiện tại ở Việt Nam? Vì sao vụ thanh trừng Mai Phan Lợi, vụ cá chết, và phong trào phản đối công an đánh nhà báo lại diễn ra liên tiếp như một chuỗi sự kiện không hề tình cờ?

Trong thực tế, giữa hai nhóm lợi ích kiểm soát công an và báo chí ở Việt Nam đang diễn ra một cuộc tranh chấp quyền lực. Dù 18 000 dân Công giáo miền Trung có nổ to tới đâu, họ cũng chỉ là những con tốt thí mà cha Hợp tung ra cho ván cờ giữa hai phe trong cái chính quyền mà họ ghét.

Trong cuộc cờ này, hiện nổi lên một gương mặt đáng lưu ý, đó là MC Phan Anh. Khi Phan Anh đề cập đến vụ cá chết trong chương trình “60 phút mở”, không thể nói rằng anh ta lỡ mồm. Thứ nhất, không ai lỡ mồm trong ngành giải trí. Thứ hai, nếu Phan Anh không có sự nâng đỡ và chuẩn bị thì anh ta đã bị đuổi việc chứ không có chuyện ngày càng nổi tiếng hơn.

Vậy, việc Phan Anh vồn vã đốt những 500 triệu để làm thiện nguyện sau đợt xả lũ ở miền Trung liệu có phải là tình cờ? Tất nhiên cũng không có chuyện đó. Chỉ trẻ con mới tin rằng người trong ngành giải trí thật tâm làm từ thiện. Mặt khác, nếu Phan Anh thật tâm muốn làm từ thiện thì sao anh ta không làm từ trước bằng từng khoản chi nhỏ nhưng đều đặn mà buộc phải đốt một lượng tiền gây shock vào đúng thời điểm dễ tạo sóng truyền thông? Sao anh ta không dành tiền cho những khoản đầu tư mang lại lợi ích lâu dài cho dân chúng như xây trường học hoặc bệnh viện, mà thay vào đó chỉ đổ tiền vào một vụ cấp cứu nhất thời? Và không kém phần quan trọng là 500 triệu đó ở đâu ra, khiến cho Phan Anh vung tiền mà không hề thấy tiếc?

Mọi bằng chứng đều cho thấy trong vài tháng trở lại đây, từng đường đi nước bước của Phan Anh đều có tính toán. Tính toán này hiển nhiên do chỉ đạo và nâng đỡ mà có chứ không phải từ chính anh ta. Phải có người nâng đỡ Phan Anh khi anh ta dùng chương trình “60 phút mở” để làm chính trị, trả tiền cho anh ta làm từ thiện và chọn thời điểm cùng sự hậu thuẫn truyền thông hoàn hảo để anh ta tung ra những hành động này. Nước cờ mới nhất của Phan Anh thể hiện rõ sự tính toán khi Phan Anh tuyên bố sẽ chia sẻ 9 tỉ đồng quyên góp được cho những hội đoàn dân sự và nhân vật công chúng khác để làm từ thiện. Hiển nhiên anh ta đang nắm quyền quyết định xem tổ chức nào được cùng anh ta đóng vai anh hùng cứu lũ để vừa có tiếng, vừa có miếng, còn tổ chức nào thì không. Chỉ bằng một nước này thôi, một phần lớn của xã hội dân sự Việt Nam đã dễ dàng bị phe phái của Phan Anh thao túng.

Trong câu chuyện này còn có thêm một chi tiết bí ẩn. Thật linh dị khi cả vụ cá chết lẫn vụ xả lũ đều diễn ra ở hai tỉnh Nghệ - Tĩnh miền Trung. Điều linh dị hơn nữa là cả hai vụ việc đều phát sinh từ chuỗi quyết định ngu đến không thể tin nổi của chính quyền địa phương. Nếu không phải sự ngu xuẩn và điên rồ của cả nước đang đổ dồn hết vào hai tỉnh này thì hẳn hai tỉnh này phải là trọng tâm của những nước cờ thông minh nhằm tái sinh bi kịch Xô Viết Nghệ Tĩnh.

Trở lại với MC Phan Anh, tôi có hai nhận định:

Thứ nhất, anh ta xuất phát từ một diễn viên dở, chỉ chuyên đóng quảng cáo và các bộ phim rẻ tiền hạng hai. Trong làng giải trí, phải nói rằng Phan Anh là một nhân vật bất tài, tên tuổi có được hoàn toàn nhờ truyền thông đánh bóng chứ không phải nhờ công sức lao động.

Thứ hai, anh ta là người thiếu trung thực, bất chấp sự thực để đạt được lợi ích truyền thông. Khi trả lời phỏng vấn về phát ngôn mang tính quy chụp, thiếu bằng chứng trong chương trình “60 phút mở”, Phan Anh đã thể hiện rõ đặc điểm này. Phan Anh nói rằng khi phát ngôn trên mạng xã hội, người ta không nhất thiết phải truy tìm sự thật hay tìm hiểu, nghiên cứu đầy đủ bằng chứng. Theo Phan Anh, nếu làm vậy, người ta sẽ tự hạn chế khả năng biểu đạt ý kiến của mình. Tuy nhiên, dù Phan Anh có ngụy biện thế nào, thì ý kiến của những kẻ không tìm hiểu bằng chứng đầy đủ cũng chỉ là thứ tin đồn bậy bạ, thứ thông tin rác rưởi làm bẩn não chúng ta. Chính kiến không dựa trên sự thực, thậm chí bất chấp sự thực thì chỉ là một lời nói dối.

Cần lưu ý khi Phan Anh tuyên bố rằng người ta nên phát ngôn mà bất chấp sự thực và không cần tìm hiểu bằng chứng cụ thể, anh ta đã phản bội những nguyên tắc đạo đức và nguyên tắc nghiệp vụ căn bản của người làm truyền thông. Phan Anh là đại diện tiêu biểu của môi trường truyền thông và chính trị Việt Nam – một thứ truyền thông và chính trị dựa trên đấu đá phe phái, kích động đám đông cùng những mĩ từ hào nhoáng để che đậy sự dối trá. Những người như Phan Anh và phe phái của anh ta không thể tạo ra thay đổi cho dân tộc. Họ chỉ khiến dân tộc lún sâu hơn vào vũng lầy sẵn có mà thôi.

Trong trận chiến lớn này, khi nhiều nhân vật và sứ quân đua nhau lòi mặt chuột, chúng ta sẽ còn có thêm nhiều cơ hội để thu thập thông tin và phân định chính tà. Ai theo phe nào, vì mục đích gì, và sẵn sàng bóp méo sự thật tới đâu? Tất cả đều sẽ lộ rõ.


Những Nhà Dân Chủ Độc Tài

Chủ Nhật, 20 tháng 11, 2016

AI LÀ THẦY?





Chào các bạn,

Hôm nay 20/11 là Ngày Nhà Giáo Việt Nam, hay Ngày Hiến Chương Nhà Giáo Việt Nam, hay Ngày Tôn Sư Trọng Đạo. Tôn sư trọng đạo là tôn kính thầy cô, tôn trọng đạo làm người.

Đạo đây không phải là tôn giáo, mà là “đường” – đường làm người, cách sống làm người.

Điều này ngày nay đúng hơn bao giờ hết. Ngày nay, hoặc nếu bạn còn lỗi thời thì chỉ một chút nữa, mọi người đều có thể học làm toán, tiếng Anh, viết văn, lịch sử, địa lý… bằng computer. Thực sự chẳng cần thầy cho các môn này. Duy chỉ có học làm người là cần thầy.

Vì sao?

Vì học làm người là học hành động. Học trò có thể học lý thuyết, nhưng hành động thì phải có người mẫu để mình làm theo. Sống hiều hậu là sống thế nào? Đi đứng nằm ngồi ra sao? Nói chuyện ra sao? Ai chửi mình thì phản ứng thế nào? Thành thật là thế nào? Nói thành thật là nói ra sao? Chuyện gì nói được chuyện gì nói không được? Khi phải nói mà không nói thật được thì sao? Nói một nửa, không nói một nửa là nói thật không? Không chấp là gì? Ăn có là chấp không? Khi nào ăn thì chấp, khi nào ăn thì không chấp?…

Đại khái là học sống thì phải học với người sống. Nhìn thầy làm và mình làm theo, cho đến lúc mình trưởng thành trong tư duy và có cách hành động của riêng mình. Học đạo sống là học như thế.

Và đạo sống là gì? Nếu bạn còn phải hỏi câu này thì bạn không có thuốc chữa. Mẹ đã dạy ta từ lúc lên 3, lên 5 rồi.

Điều quan trọng mà mình muốn nói với các bạn là: Ai là thầy?

Chúng ta có thói quen xem thầy cô là những người đang đứng lớp trong trường, hay đứng lớp trong nhà chùa, nhà thờ. Và ta quy trách nhiệm “giáo dục” cho thầy cô, coi như ta chẳng dự phần gì trong giáo dục.

Đó là sai lầm lớn của mỗi cá nhân chúng ta và mỗi xã hội.

Các bạn, mỗi bạn, có khi nào nhìn lại thế giới quanh mình để thấy rõ mình là thầy không?

Trong nhà mình, cha mẹ là thầy của các con, anh chị là thầy của các em, vì mình làm gì thì các con, các em của mình học làm theo điều đó. Trong xóm, mình là thầy của các em nhỏ trong xóm. Trong sở làm mình là thầy của các nhân viên dưới quyền mình. Trong các hội đoàn, mình là thầy của các đoàn viên dưới mình. Trong trường, mình là thầy của các em học lớp thấp hơn.

Tại sao mình là thầy? Vì mình làm gì thì những người thấp hơn mình thường học theo mình và làm theo điều đó, dù mình có muốn họ học mình hay không, dù mình có biết họ học mình hay không, và dù mình bảo họ: “Nghe lời tôi nói, đừng làm theo điều tôi làm.”

Con người học bằng cách bắt chước nhau, đặc biệt là bắt chước những người lớn hơn, hay cấp cao hơn mình.

Thầy ở trường là việc tự chọn – vào học trường sư phạm và ra làm thầy. Nhưng thầy ở đời là thầy phải làm, dù ta có chọn hay không, đó là một thiên chức đi theo việc làm người. Bạn làm người là bạn làm thầy, dù bạn muốn hay không muốn.

Trong một xã hội, trên nguyên tắc, mọi người đều là thầy. Nhưng nếu ta không chấp nhận thiên chức đó, và luôn chỉ ngón tay vào thầy cô, tức là số người chưa đến 1% dân số, thì chính ta đã làm nền giáo dục quốc gia giảm hiệu năng tới 99%. Thế thì giáo dục không tồi sao được?

Bây giờ để mình nói đến nguyên tắc pháp lý một chút. Clean-hand doctrine, học thuyết bàn tay sạch.

Ngày xưa trong hệ thống luật Anh Mỹ có hai loại tòa án. Tòa án luật (courts of law) là tòa của vua, tòa án công bình (courts of equity) là tòa của giáo hội. Tòa án công bình để dân chạy đến xin xử khi luật của vua áp dụng bất công. Tòa công bình được xem là có công lý hơn là sự lạm quyền của vua quan làm luật ép dân, và có thế lực hơn tòa của vua vào thời giáo hội có quyền lực tối thượng.

Trong tòa công bình có học thuyết bàn tay sạch. Tức là, nếu bạn có bàn tay bẩn – có phạm tội trong vụ việc liên quan – thì đừng vào tòa công bình đòi xử. Ví dụ: Bạn đánh người ta gãy tay, người ta đánh lại cho gãy cả hai chân. Thì bạn không có clean hand để xin tòa công bình phán xử vụ đánh nhau này.

Nghĩa là, trước khi bạn muốn phê phán thầy cô và hệ thống giáo dục, bạn hãy có bàn tay sạch trước. Hãy làm đúng nhiệm vụ thầy cô của mình, trước khi bạn có quyền phàn nàn các thầy cô khác.

Chúc các bạn luôn sạch tay.

Mến,

Hoành


Trần Đình Hoành

Thứ Bảy, 19 tháng 11, 2016

Bài ca tiền ở trường học




NGUYỄN CAO


CÁC KHOẢN TIỀN CỨ ĐẾN HẸN LẠI LÊN

(Thơ châm)

Đầu năm học, lại rộn ràng các báo…
Kê khai lên bao khoản phải đóng tiền
Phụ huynh sợ, giáo viên thì ngán ngẫm
Bài ca tiền, khúc hát vượt thời gian.

Buổi họp đầu năm chủ nhiệm đứng giữa phòng
Truyền thông điệp nhà trường luôn thiếu thốn
Trong xu hướng nhà trường đang hội nhập…
Cần sắm thêm các phương tiện đắt tiền.

Rồi cô giáo phát mỗi người mỗi phiếu
Những cái phải sắm mua phục vụ cháu, con mình
Các anh chị xem và tùy tâm ủng hộ
Đừng để cháu, con ta phải thua thiệt quá nhiều…

Không khí buổi họp thật vô cùng “dân chủ”
Đợi cho phụ huynh xem xong, suy nghĩ kĩ càng
Cô mới nói: “Bây giờ ai đồng ý
Các khoản thu thì biểu quyết, giơ tay”.

Cô vừa nói, tiếng thì thào tranh luận…
Mọi cánh tay đều đồng loạt giơ lên
Ghi biên bản: phụ huynh đều nhất trí
Cuộc họp xong cô giáo thở cái phào.

Và cứ thế, lớp này như lớp khác
Buổi họp đầu năm tốt đẹp đến vô cùng
Và chủ nhiệm bắt đầu thu và nộp
Các khoản tiền “cứ đến hẹn lại lên”

ĐƠN XIN THÔI LÀM CHIẾN BINH

Tác giả bức thư là anh Nguyễn Tuấn Hải – người sáng lập trường Eton Grammar School, từng tốt nghiệp ĐH Princeton (Mỹ) và có 20 năm gắn bó với các hoạt động giáo dục.
Bức thư “xin thôi làm chiến binh” của anh như một lời nói thay nhiều học sinh.
“Sau mười hai năm ngồi trên ghế nhà trường, con đã đến tuổi trưởng thành và con đã có thể tự đặt cho mình câu hỏi : "Mình là ai và mình muốn gì? " nhưng con đều bất lực trước chúng, thưa thầy và thưa cô!” – anh viết.
Theo anh, học trò ngày nay đang cùng nhau đi qua “chiếc cối xay” và “tất cả đều trở thành những chiếc xúc xích như nhau”. Cha mẹ, thầy cô đã biến các em thành “những cỗ máy” để sản xuất ra “giải thưởng”.
“Chúng con rất sợ mình sẽ đánh mất đi xúc cảm khi bị bắt làm cái máy sản xuất điểm và sản xuất giải”. Bức thư với mong muốn các thầy cô để các con được là chính mình, được làm trẻ con, không phải sống cuộc đời của những chiến binh.
Dưới đây là nguyên văn nội dung bức thư nói thay lời của “một học sinh bình thường”.

ĐƠN XIN THÔI LÀM CHIẾN BINH

Kính gửi các thầy cô giáo nhân dịp 20.11
Con là một học sinh bình thường nhất trong các học sinh bình thường ở Việt Nam.
Con viết thư này gởi các thầy cô, ngoài ý muốn được chúc mừng các thầy cô nhân dịp này con còn có ước mong được gửi tới thầy cô những mong muốn giản dị của con, của chúng con nữa.
Thưa các thầy cô,
Sau mười hai năm ngồi trên ghế nhà trường, con đã đến tuổi trưởng thành và con đã có thể tự đặt cho mình câu hỏi : " MÌNH LÀ AI VÀ MÌNH MUỐN GÌ ? " nhưng con đều bất lực trước chúng, thưa thầy và thưa cô!
Con thực sự không biết mình là ai nữa. Con đã học giỏi, đã ngoan ngoãn, nghe lời cha mẹ và thầy cô. Trong cuộc đời học sinh của mình, con chưa một lần chống lại ý muốn của cha mẹ và thầy cô. Con được dán một cái mác : CON NGOAN TRÒ GIỎI, một cái mác hay là một cái danh gì đó mà con thấy nhiều vô số và nó cần phải được dán lên người của tất cả tụi con. Đứa nào cũng phải có và phải giống nhau.
Con thấy các bạn xung quanh con cũng vậy. Chúng nó giống con và con thì giống tụi nó. Chúng con không biết mình khác nhau ở điểm nào cả. Đi qua một cái CỐI XAY của 12 năm phổ thông và đại học, chúng con tất cả đều trở thành những chiếc XÚC XÍCH như nhau : trông ngon đấy nhưng mà chán phát ớn.
Con và nhiều bạn khác chỉ là những đứa trẻ thông thường và con tin rằng số này mới đông và cần được quan tâm hơn hết so với một số ít các bạn thật sự giỏi giang, mà nhiều lúc con không có dám bén mảng làm quen với các bạn í vì các bạn í tuy dễ thương nhưng mà các bạn í bận hơn chúng con rất nhiều nên không thể có thời gian mà quan tâm tới việc kết bạn giao lưu nữa. Và có một số bạn thì con biết là các bạn í không thèm để ý tới mấy đứa bình thường như tụi con đâu...
Con đôi khi cũng thế. Chỉ vì cái mà chúng con thiếu nhất trong cuộc đời học sinh của mình là THỜI GIAN. Chúng con phải học như điên dại dưới rất nhiều áp lực của cha mẹ và sau đó là của các thầy cô, những người mong chúng con NÊN NGƯỜI nhưng lại không để chúng con LÀM NGƯỜI, mà lại biến chúng con thành những cỗ MÁY : từ học như máy, làm như máy, nghĩ như máy và ăn cũng như máy...
Con còn nhớ như in những chiều tan học, đợi ngoài cổng trường học kia không phải là bố mẹ thì là bác xe ôm chờ sẵn với bánh mỳ và sữa, không phải đưa con về nhà mà là chở con tới lớp học thêm, qua trùng trùng lớp lớp giao thông xe cộ ở trên đường.

Có đôi khi phải băng qua làn mưa và cả những con phố đã thành sông nữa. Có đứa bạn con tuy lớn mà vẫn ngồi trên xe máy để được bố mẹ dắt qua con phố ngập nước mà chả biết phải làm gì cả. Nhưng không phải tụi con không có suy nghĩ mà là con không biết phải làm gì cả!!!
Chúng con đã không được dạy cách đối mặt với thực tế cuộc sống mà chỉ được dạy làm những chiếc máy vô cảm có một nhiệm vụ duy nhất là sản xuất điểm mà thôi.
Con thấy mình đã rất tệ rồi nhưng con còn thấy các bạn học sinh giỏi hơn con, là các bạn học sinh xuất sắc í, còn khổ và đáng thương hơn chúng con rất nhiều. Tuy rằng các bạn í được quan tâm và được các thầy cô và cha mẹ tập trung toàn bộ nguồn lực cho. Nhưng mà cũng để làm cỗ máy, đương nhiên rồi, để sản xuất cái gì các thầy cô có biết không?
Để sản xuất ra GIẢI THƯỞNG ạ.
Chúng con phải đi học cả ngày và buổi tối nhưng các bạn í còn phải học tới khuya, tới đêm. Suốt trong năm học và nhất là những đợt tập trung đội tuyển kéo dài nhiều tháng. Học để thi đấu với nhau chứ không phải là để kiếm tìm niềm vui qua tri thức, qua khám phá và thỏa mãn sự tò mò tự nhiên mà tất cả bọn nhóc chúng con đều được sinh ra đã là như thế.
Khi con lớn lên như bây giờ, con mới hiểu được ý nghĩa của sự phấn đấu để đạt được một thành tích nào đó. Con bây giờ mới biết đó là sự vượt qua chính mình được ghi nhận bởi người khác xung quanh con với sự cổ vũ và tôn trọng. Con học được điều này từ cuộc sống mà con đã trải qua sau khi ra trường chứ không phải là ở trong nhà trường. Sự nhạy cảm và ý thức về giá trị cá nhân đã may mắn được cuộc sống tươi đẹp ngoài kia dạy và bù đắp cho con sau rất nhiều năm tháng hoài phí của con ở trên ghế nhà trường.
Các thầy cô có hiểu cho chúng con không?
Đó là sự HOÀI PHÍ.
Chúng con rất sợ mình sẽ đánh mất đi xúc cảm khi bị bắt làm cái máy sản xuất điểm và sản xuất giải. Chúng con cũng thương tụi con và cả các bạn học sinh xuất sắc không được là chính mình trong khi nếu được là chính mình thì mấy đứa bình thường như tụi con và cả các bạn í đã rất hạnh phúc để không phải sống cuộc đời của những chiến binh.
Để được làm trẻ con thật sự.
Thưa các thầy cô,
Thư con viết đã dài, con chỉ muốn được chia sẻ chứ không có ý chỉ trích các thầy cô.
Kính mong các thầy cô hiểu tấm lòng và cả suy nghĩ, cảm xúc của tụi con ạ.
Con cảm ơn.
Một học sinh bình thường.
Nguyễn Thảo

PHAN ANH TỪ THIỆN ?


Lâm Ngân Mai đã chia sẻ bài viết của Nguyen Anh.
10 giờ ·





Nguyen AnhTheo dõi
17 giờ ·



Sau khi anh Phan Anh post cái đống giấy tờ lên fb tôi có vào chất vấn 2 vấn đề sau:

1. Cái đống giấy đó chỉ chụp cho nó có, chứ ko thấy tổng thu, tổng chi là bao nhiêu cả.


2. Ai cho phép Phan Anh tự ý chuyển tiền cho Minh Đỗ, sao 21 tỉ đó ko đem từ thiện cho bà con vùng lũ đi ?

Chỉ 2 câu như vậy anh Phan Anh đã block tôi. Khổng Tử nói rất đúng :"Danh bất chính thì ngôn bất thuận, ngôn bất thuận thì sự bất thành".

Block ng khác là hành vi chứng tỏ anh như loài dơi chói mắt vì ánh sáng và sự thật mà thôi. Anh Phan Anh có thể bịt miệng tôi, làm sao bịt miệng dc thiên hạ và sự thật ?

Nếu anh Phan Anh post bài với danh nghĩa cá nhân thì block ai đó là quyền của anh, tuy đó là ko hành động ko đẹp nhưng dù sao đó cũng là quyền cá nhân. Còn đằng này anh post bài mang danh nghĩa cộng đồng tức ng đã cầm 21 tỉ của thiên hạ để làm từ thiện. Vậy mà anh block ng khác khi họ chất vấn về tính minh bạch, thì đó có thể coi là hành động của 1 thằng lừa đảo mạt hạng và đê tiện.

Mọi ng hãy chung tay cùng Chuối share để vạch mặt thằng lừa đảo này

https://web.facebook.com/lamnganmai?fref=nf&pnref=story


---------------------------------

Bao Nguyen đã chia sẻ bài viết của anh ấy — cùng với Hoa Chau5 người khác.
19 giờ ·




Bao Nguyen đã thêm 4 ảnh mới — cùng với Lê Trung Khôi4 người khác.
17 Tháng 11 lúc 21:34 ·



PHAN ANH TỪ THIỆN TẠI TÂM HAY TẠI THAM?
(TẬP HAI - VÁN BÀI LẬT NGỮA 21 TỶ FROZEN)

BẮT THANG LÊN HỎI ÔNG TRỜI
CÓ TIỀN TỪ THIỆN CÓ ĐÒI ĐƯỢC KHÔNG?
ÔNG TRỜI LIỀN BẢO LÀ KHÔNG,
TAO ĐÒI KHÔNG ĐƯỢC, HUỐNG CHI LÀ MÀY!


Phan Anh con người "đạo đức" thật hay giả? Hay cũng như bạn hàng tôm, hàng cá! Bán cá xong rồi không cần biết Cá ương hay Cá thúi, sự thật bao giờ cũng phủ phàng. Bạn có cần biết tiền cứu trợ hảo tâm của mình có nhận được và tới tận tay đồng bào bị lũ lụt hay không? Muốn biết xin mời xem và bình luận! Hiện tại số tiền còn lại 21 tỷ để cứu trợ khẩn cấp cho bà con vùng lũ đã bị chuyển qua cho Đỗ Minh, là một nhân vật khó có thể tin cậy, vì trong quá khứ Cha của Đỗ Minh là Đỗ Tất Ngọc đã bị bắt vì tham nhũng ở Agribank với số tiền thất thoát lên tới 500 tỷ đồng, tài sản bị tịch thu và hiện tại còn nợ vay nóng nhiều nơi với số tiền lên cả trăm tỷ, không có khả năng trả nợ. Vậy với số tiền 21 tỷ từ thiện này mà Phan Anh giao cho Đỗ Minh quản lý thì coi như giao trứng cho ác! Coi như là mất trắng, các bạn hãy chờ xem, màn kịch màn hai cảnh hai, bảo đảm sẽ còn nhiều điều hấp dẫn!
Liên quan đến những sai phạm trong vụ án này, các cơ quan tố tụng xác định có trách nhiệm của lãnh đạo Agribank gồm các ông Đỗ Tất Ngọc (khi đó là chủ tịch HĐQT), ông Nguyễn Hữu Lương (khi đó là trưởng ban kiểm soát HĐQT Agribank)...
Đây là link về tiểu sử của gia đình Đỗ Minh:
http://m.doisongphapluat.com/…/vi-sao-nguyen-chu-tich-agrib…

Thứ Sáu, 18 tháng 11, 2016

SỐNG TÙY DUYÊN THUẬN PHÁP


Tác giả: Viên Minh



Hòa Thượng Viên Minh

Thiền không phải là phương pháp vay mượn bên ngoài đem về áp dụngcho riêng mình để mưu cầu một thành quả hay đạt được một lý tưởng ước mơ. Thiền chỉ là thấy ra hiện trạng sự tương giao giữa thân tâm và môi trường sống để ngay đó thấy ra sự thật. Thấy sự thật thì mới biết tùy hoàn cảnh mà tự điều chỉnh nhận thức và hành vi cho đúng pháp. Ai đến học Thiền với Thầy cũng mong được truyền một phương pháp thật quy mô bài bản, thật logic, rồi cứ thế mang về mà áp dụng là xong. Nhưng với Thầy, Thiền là thấy ra thực tại, mà thực tại mỗi lúc mỗi mới, chứ không phải cố nhớ lại ngày hôm qua đã áp dụng phương pháp thế nào mà hành có kết quả tốt quá, nên hôm nay cố gắng sao cho đạt được như vậy hoặc tốt hơn. Nếu như thế thì thiền chỉ là lặp lại cái đã qua và mong cầu cái chưa đến!

Các pháp luôn luôn đổi mới, nên nhận thức cũng phải luôn mới mẻ. Bình minh ngày hôm qua khác bình minh ngày hôm nay, cái cây ngày hôm qua cũng khác cái cây ngày hôm nay. Dòng nước chảy qua phút giây trước khác phút giây sau mất rồi.

Tất cả mọi thứ xung quanh chúng ta và trong cơ thể chúng ta đều đang sống và luôn biến đổi trong từng sát-na - đơn vị nhỏ nhất của tiến trình sinh-diệt. Mọi thứ đều sống động vô cùng. Không có cái gì dừng lại để mình có thể định dạng theo một công thức hay một khuôn mẫu nào được cả.

Thân - Thọ - Tâm - Pháp luôn biến động vô cùng vi tế, sự vận hành của thân tâm nơi sát-na này không còn đúng với sát-na ngay sau đó. Muốn hành thiền bằng cách áp dụng một công thức y khuôn nào đó chẳng khác nào bắt sự sống phải dừng lại để mình cân đo khám xét, như vậy thì có khác gì tự hủy hoại mình!

Thực ra không có cái gọi là thiền như chúng ta nghĩ, hoặc là chỉ có đời sống đang diễn ra theo nguyên lývận hành của chính nó, hoặc là theo ý đồ của cái Ta ảo tưởng mà thôi. Do đó đức Phật dạy chỉ có hai đường, hoặc là sống tùy duyên thuận pháp hoặc là tùy thuận theo vô minh ái dục của bản ngã.

Sự sống bên trong và xung quanh chúng ta đều luôn trôi chảy và đổi mới. Sông Đồng Nai, sáng khác, chiều khác, thủy triều lúc trăng lên, trăng tròn, trăng lặn đều khác. Cho dù cục đá có bất động thì bản thân nó vẫn phụ thuộc vào các duyên sinh của môi trường xung quanh nó.

Thí dụ buổi sáng ngồi buông xả với tâm rỗng lặng trong sáng, chợt nghe tiếng chim hót vang lên rồi mất hút, tiếng ai nói cất lên rồi chìm mất thì đó là tùy duyên mà thấy biết. Tất cả mọi thứ xảy ra đều luôn mới mẻ. Còn khi nghe chim hót hay quá, lắng nghe thêm xem nó còn hót nữa không. Sao lắng nghe hoài không thấy nó hót lại gì cả? Thế là bản ngã tham muốn đã xen vào, muốn tìm kiếm, muốn giữ lại hay sợ mất đi... đã là cái ý lăng xăng tạo tác mất rồi.

Tại sao tâm hồn của chúng ta không đủ mới mẻ để thấy mọi thứ mới mẻ đến rồi đi? Bởi vì chúng tamuốn lập trình, bắt nó phải thế này, phải thế kia, theo công thức này hay khuôn mẫu khác. Pháp thì luônbiến đổi một cách tự nhiên, còn mình muốn thay đổi là vì có chủ ý theo tư kiến tư dục rồi, sao còn tự nhiên được nữa, mà không tự nhiên sao có thể thấy được thực tánh pháp vốn là tự nhiên?

Hãy thử tự quan sát xem khi thuận theo tự nhiên thì hành động thân-khẩu-ý ra làm sao, còn khi hành động theo ý chủ quan thì nó như thế nào. Trong cuộc sống, hoàn cảnh sống xung quanh là hoàn toàn tự nhiên, mặt trời tự nó vẫn mọc và lặn, bốn mùa vẫn thay đổi liên tục theo trình tự như vậy bất kể mình có muốn hay không.

Con người nhỏ bé đang sống trong vũ trụ bao la luôn vận hành theo quy luật tự nhiên lại đòi thay đổi vũ trụ này theo ý mình hoặc muốn nó trở thành của mình. Đó phải chăng là tham vọng quá lớn? Lẽ ra mình nên xem cho kỹ mọi biến đổi của nó như thế nào để tùy theo đó mà sống cho thích hợp, thì mình lại muốn thiên nhiên làm theo ý mình. Lẽ ra cuộc đời giúp chúng ta thay đổi, thì chúng ta lại muốn tự ý thay đổi cuộc đời, nên hậu quả là chỉ chuốc lấy khổ đau.

Bây giờ đang là buổi sáng thì mình muốn phải chi là buổi chiều, đang là bình mình thì lại trông chờhoàng hôn đến, và thế là suốt từ bây giờ cho đến khi hoàng hôn buông xuống, mình chờ đợi trong phiền muộn và đau khổ. Tại sao mình lại không thấy vẻ đẹp của ánh nắng ban mai? Vẻ đẹp của ánh nắng mặt trời đã lên cao, của mặt trời đứng bóng...? Tại sao mình không thấy được những vẻ đẹp khác nhau ấy mà cứ phải chờ hoàng hôn tới mới cam lòng. Hoàng hôn trước sau gì cũng tới, mà tới rồi thì lại đi, tại sao mình phải chờ đợi làm chi cho mệt?

Mình muốn thiên nhiên theo ý mình, vô tình giữa mình và hoàn cảnh sống xung quanh đã xuất hiện mâu thuẫn tâm lý. Mình đã rơi vào cách sống nhị nguyên, tức là chọn ra một cái mình thích, những cái còn lại bỏ hết. Mình không biết rằng sự thực đời sống là sự tương giao toàn diện, mình chỉ chọn lựa một vài cái và cố gắng để đạt được, có biết đâu tất cả những cái mình lựa chọn để theo đuổi đều là ảo tưởng.

Thiền không phải là áp dụng công thức để đạt được bất kỳ điều gì, mà trở về quan sát hoạt động của thân - tâm trong mối tương giao với hoàn cảnh xung quanh để nhận ra đâu là sự vận hành của pháp (tự nhiên) và đâu là sự tạo tác của bản ngã. Thiền là thấy ra sự thật đang diễn ra nơi chính đời sống mỗi người. Trở về quan sát thân - tâm trong những hoạt động thật sự tự nhiên của nó sẽ nhận ra rằng nếu không có ý đồ can thiệp của bản ngã thì cái thân-tâm này cùng với vũ trụ sẽ tự vận hành một cách hoàn toàn tự nhiên và hoàn hảo nhất.

Đa phần những cái chúng ta cố gắng để đạt tới đều là ảo vọng, dù có gán cho nó là Niết-bàn đi nữa. Trong khi đó nếu bây giờ là ban mai thì mình cứ trọn vẹn với ban mai, bây giờ là xế chiều thì mình cứtrọn vẹn với xế chiều thì cả cuộc đời này lúc nào cũng đẹp.

Sự tương giao và mối quan hệ

Chữ Dhamma (pháp) cũng có nghĩa là tự nhiên, hay sự thật hiển nhiên. Đó không phải là quy định docon người đặt ra. Trong tự nhiên chỉ có sự tương giao, trong xã hội mới có mối quan hệ. Mối quan hệ giữa con người do cộng đồng đặt ra tuỳ theo hoàn cảnh, phong tục tập quán ở mỗi địa phương. Vì vậychúng chỉ là qui ước tương đối, nhưng trong cuộc sống nhiều khi chúng ta quá đặt nặng mối quan hệ, coi chúng là bất di bất dịch khiến chúng ta bị trói buộc vào đó.

Sự tương giao luôn mang tính tự nhiên, mình có thể tương giao với vũ trụ bên ngoài qua mắt, tai, mũi, lưỡi, thân, ý. Thí dụ bỗng nhiên tai nghe được tiếng chim hót, mắt thấy ánh bình minh. Nhưng rồi bản ngã phát sinh lên, người này chọn bông hoa này, người kia chọn bông hoa kia nên bất đồng ý kiến với nhau. Vì bất đồng ý kiến, muốn sống chung thì phải thoả thuận với nhau, từ đó xuất hiện mối quan hệ. Mối quan hệ càng chằng chịt chừng nào thì chúng ta càng quên mất sự tương giao chừng ấy. Thực rachúng ta luôn sống trong sự tương giao mà vô tình không cảm nhận được, ngược lại chỉ bận tâm đến mối quan hệ hữu ý, hữu hạn mà thôi.

Các mối quan hệ chỉ là quy ước tạm thời và chúng luôn thay đổi theo vị trí và thời gian. Mối quan hệ vợ - chồng ở thế kỷ 19 khác với mối quan hệ vợ - chồng ở thế kỷ 20, mối quan hệ cha - con ở phương Tây khác với mối quan hệ cha - con ở phương Đông. Còn sự tương giao thì bất kỳ ở đâu cũng giống nhau.

Trong sự tương giao, chúng ta thấy được sự vận chuyển bên trong và bên ngoài hoàn toàn tương ứngvới nhau vô cùng chặt chẽ và không có giới hạn nào cả. Còn ở trong mối quan hệ thì con người lại bị cô lập. Khi thiết lập mối quan hệ, con người kỳ vọng sẽ kết nối được nhiều thứ hơn, nhưng thật ra sự kết hợp nào cũng tiềm ẩn sự đối nghịch. Đối nghịch về mặt cảm giác, cảm xúc, đối nghịch về sở tri, sở đắc, đối nghịch về quyền lợi v.v… Sự đối nghịch này khiến mỗi người trong mối quan hệ dần dần bị cô lập. Lúc đó sống với nhau chỉ dựa trên hợp đồng của mối quan hệ chứ không còn là sự tương giao tự nhiênvô điều kiện nữa. Rõ ràng chỉ có các cá nhân cô lập đang sống ràng buộc với nhau.

Càng thiết lập nhiều mối quan hệ chừng nào, càng cô lập chính mình chừng đó. Phát hiện này nói ra có vẻ lạ lùng và phi lý nhưng sự thực xảy ra đúng như vậy. Đơn giản vì mối quan hệ nào cũng được thiết lập dựa trên một số điều kiện, mà càng đưa ra điều kiện nhiều chừng nào thì càng tự cô lập mình trong chính điều kiện đó chừng nấy, điều này là đương nhiên. Ngược lại quá trình tương giao tự nhiên của sự sống là vô điều kiện.

Ví như nước nóng quá thì tự bốc hơi, hơi nóng tự bay lên cao, gặp lạnh thì tự đông lại thành nước rồi rơi xuống. Nước không muốn phải thế này hay thế kia, không cố ép mình phải nhất định là nước chứ không chịu bốc hơi. Sự tương giao giúp sự sống chuyển vận một cách hài hoà, giao thoa với nhau. Đoá hoa đẹp nở vào mùa xuân chính là nhờ sự trưởng thành và kết tụ lại từ mùa hạ, mùa thu rồi mùa đông từng chút một. Nếu chỉ thích chọn mùa xuân mà loại ba mùa kia đi thì đã tự cô lập chính mình rồi!

Đi trong rừng mà chỉ muốn tìm nghe tiếng chim hót thôi, thì không còn nhận ra được vẻ đẹp của bông hoa ven đường, của cành cây non mới lớn. Vì mải tìm kiếm, mình không biết mình đang bước đi như thế nào, thì có vấp ngã hay đạp nhằm gai là điều đương nhiên thôi. Vì quá muốn thiết lập mối quan hệ, vô tình đã làm mất sự hài hoà tự nhiên vốn có của sự sống.

Vào một ngày nào đó, bản ngã với những ý đồ lăng xăng của nó bỗng nhiên dừng lại, tâm hoàn toànrỗng lặng trong sáng, ngay đó cảm nhận được sự tương giao kỳ lạ của cuộc sống. Khoảnh khắc đó được gọi là "ngộ", khi cái trung tâm bản ngã biến mất, chỉ còn hoà nhập trong sự tương giao vô cùng củavạn pháp.

Trong sự tương giao thì tất cả đều là bạn bè, từ con chó, cái cây, đám mây bay qua trên bầu trời,… Còn khi tôi muốn kết bạn với anh thì ngay đó sự cô lập bắt đầu. Không có mối quan hệ nào thực sự đưa đến hài hoà cả, vì ngay trong mối quan hệ đã tiềm ẩn sự phân cách mất rồi. Đó là quá trình rất rõ ràng mà mỗi người có thể chiêm nghiệm. Vì vậy mình không cần thiền mà chỉ lắng nghe, trải nghiệm, chiêm nghiệm để nhận ra sự tương giao của vạn pháp chứ không phải đi tìm các mối quan hệ mới.

Chúng ta sinh ra cùng sự tương giao với vạn pháp. Em bé mới sinh bắt đầu tiếp xúc với không khí xung quanh, bắt đầu thấy được, nghe được... Trong quá trình mắt thấy, tai nghe ấy bắt đầu nảy sinh ý thíchâm thanh này, ghét âm thanh kia, thích màu sắc này, không thích màu sắc nọ. Từ đó bắt đầu nảy sinh sự cố chấp: “tôi chỉ thích cái này thôi, tôi nhất định phải có được cái này”. Rồi thêm một bước nữa là loại bỏnhững gì mình không thích, lấy về những gì mình thích. Chính chúng ta đã cắt vụn cuộc đời ra thành những mảnh nhỏ. Bây giờ cuộc đời không còn là sự tương giao nữa, chỉ còn sự phân chia manh mún.

Cuộc đời luôn có 2 mặt. Thật kỳ lạ nếu chúng ta lựa chọn cái mình thích thì phải lấy luôn cái mình không thích. Nếu chúng ta loại bỏ cái mình không thích thì cũng phải bỏ luôn cái mình thích. Cuộc đời này vốn không dừng lại ở một chỗ nào cả, nhưng chúng ta lại muốn nó dừng lại ở những cái mình thích. Chúng ta muốn ngăn chặn nó lại để được yên tĩnh, để được hạnh phúc. Có biết đâu những ý đồ ấy vô tình chỉ khiến mình ngày càng bị cô lập giữa cuộc đời mà chuốc lấy khổ đau.

Khi chúng ta muốn được hoàn toàn yên tĩnh liền tự giam mình vào trong phòng kín. Có biết đâu chúng takhông thể cách ly với cuộc đời bằng cách che chắn bên ngoài, vì cuộc đời đã để lại dấu ấn sâu trongtâm trí mình rồi. Những gì mình ghét, những gì mình thích đã chôn sâu vào tiềm thức. Có ngồi một mìnhtrong phòng kín thì tâm vẫn lăng xăng, ồn ào vậy thôi. Sự yên tĩnh thực sự của tâm hồn không phải cố dừng lại mà có, cũng không phải lấy yên tĩnh đối nghịch với sự ồn ào. Đó là sự yên tĩnh tự nhiên xuất hiện khi tâm không còn nắm giữ, cũng không chống lại những gì đang xảy ra, vì nó tương giao trọn vẹnvới tất cả.

Thiền không phải để tìm tòi và đạt được một trạng thái mình ưa thích mà là thái độ có thể định tĩnh sáng suốt trong bất kỳ trạng huống nào. Nếu cố giữ tâm chỉ ở trong trạng thái ưa thích thì nó sẽ chống đối những trạng thái còn lại. Cuộc sống luôn ở trong sự tương giao hài hoà tự nhiên bao gồm cả thân-tâm-cảnh, nó không hề có ý định chống đối chúng ta. Chỉ có cái Ta (ngã) luôn muốn lựa chọn cái nó thíchđồng thời muốn loại bỏ những cái nó không thích, tạo ra thế mâu thuẫn đối kháng giữa hai ý muốn của chính nó mà thành ra đau khổ.

Những mục đích chúng ta theo đuổi chỉ là ảo tưởng do mình đưa ra. Nếu hạnh phúc là sự thoả mãn khi mình đạt được mục đích thì hạnh phúc này thật mong manh. Vì khi thoả mãn hết rồi thì chỉ còn lại bất mãn và mục đích khác lại xuất hiện. Nếu đạt được mục đích là hạnh phúc thì mình đang ở nơi đau khổ, do tâm không hài lòng với những gì đang diễn ra mà không ngừng theo đuổi những mục đích chưa tới.

Chúng ta quá đặt nặng mục đích để đạt đến mà quên mất cái mục đích hiện thực đang có mặt ngay đây và bây giờ. Chúng ta không thể xây ngôi nhà hạnh phúc bằng những viên gạch đau khổ. Ngôi nhà hạnh phúc chỉ có thể xây từ những viên gạch hạnh phúc mà thôi.

Hỏi: Mình cứ sống thuận với những gì đang xảy ra mà không cố gắng cải thiện làm cho nó tốt đẹphơn sao?

Trả lời: Chính những người luôn muốn cải thiện cho mọi thứ tốt hơn là người đau khổ nhất trên đời. Điều này nói ra dường như không hợp lý nhưng đó là sự thật.

Cuộc đời này luôn luôn có hai mặt: thành thì có bại, được thì có mất, hơn thì có thua, vui thì có khổ. Trong lòng Thái Cực thì cũng phải có cả âm lẫn dương, bây giờ chúng ta cứ đòi chỉ có dương hoặc chỉ có âm không thôi thì làm sao được. Dù chọn được cái gì đó mà mình cho là hạnh phúc nhất thì chính là mình đang tự cô lập trong cái tự chọn đó rồi.

Có câu chuyện người thợ đục đá, đang ngồi đục đá đổ mồ hôi, thì anh ta thấy ông vua đi qua được người hầu kẻ hạ sung sướng quá, anh ước, “giá như mình được làm vua thì hay biết bao”. Vừa ước xong ông ta liền được làm vua, đi đâu cũng được người nâng kẻ đỡ thật thoả mãn vô cùng.

Một hôm ông ta đi đường gặp trời nắng quá, người hầu quạt hết sức mà vẫn nóng không chịu nổi, ông ta tự nhủ: “Hoá ra làm vua còn thua làm mặt trời. Giá như mình làm mặt trời thì tốt biết bao”, liền ngay đó ông được làm mặt trời, thoải mái chiếu sáng khắp nơi. Bỗng nhiên mây ở đâu kéo đến che mất ánh sángmặt trời, ông ta lại nghĩ: “Hoá ra mặt trời vẫn còn thua mây”. Thế là ông ta được làm mây, ung dung bay khắp nơi che hết bầu trời. Chợt có cơn gió thổi qua làm mây tan mất, ông lại nghĩ: “Vậy gió mới là mạnh nhất”. Rồi ông ta được làm gió, lấy hết công lực thổi bay tất cả mọi thứ, nhưng khi thổi tới dãy núi đá thì đành chịu thua. Ông ta liền chuyển sang làm núi đá, tự nhủ làm núi đá thì chắc chắn nhất, không còn ai làm gì mình được nữa rồi. Nhưng ngó lại dưới chân núi có anh thợ đục đá đang đục trên thân thể mình. Anh ta lại ước được làm thợ đục đá, thế là anh trở lại làm thợ đục đá như xưa!

Cho nên Đức Phật mới dạy sống không nương tựa, không bám víu bất cứ điều gì ở đời. Còn nương tựa, còn bám víu chính là còn thiết lập mối quan hệ. Một người đã giác ngộ ra sự tương giao thì dù có mối quan hệ cũng không sao. Nhưng một người vì thiết lập mối quan hệ mà quên đi sự tương giao giữa muôn loài vạn vật thì đó là sai lầm rất lớn.

Lục Tổ Huệ Năng đã giác ngộ khi nghe được lời kinh: “Ưng vô sở trụ nhi sinh kỳ tâm”. Tâm vô trụ ấy nghĩa là mắt không bám víu vào sắc, tai không bám víu vào âm thanh, mũi không bám víu vào mùi, lưỡi không bám víu vào vị, thân không bám víu vào xúc chạm, ý không bám víu vào pháp. Bên thiền tông gọi đó là căn không dính trần là vậy.

Và thực ra quá khứ không đạt được, tương lai không đạt được, hiện tại cũng không đạt được bời vì tất cả đều là dòng chảy vô thường thay đổi liên tục trong từng sát-na. Không thể bám víu vào chỗ nào, vìbám víu vào bất cứ đâu cũng trở thành ao tù, bị cô lập mà rơi vào khổ đau. Niết-bàn là không bám víuchứ không phải bám víu vào Niết-bàn.

Vậy thiền là để sống trọn vẹn với sự vận hành của pháp hay là để cô lập mình vào điều kiện được cho làtốt đẹp nhất? Đó là câu hỏi mỗi người cần phải tự trả lời cho mình.




Thế nào là sống tuỳ duyên thuận pháp?



Cuộc sống luôn thay đổi. Môi trường tự nhiên mỗi lúc một khác: Sáng - trưa - chiều - tối, mặt trăng mọc -mặt trời lặn. Mỗi năm có bốn mùa biến dịch: Xuân - Hạ - Thu - Đông. Trong mỗi tình huống, mỗi trạng thái của cuộc sống lúc nào cũng có 2 mặt đối lập: thành - bại, được - mất, hơn - thua, vui - khổ, cao - thấp, sang - hèn, v.v… nghĩa là trong họa có phúc, trong âm có dương. Tất cả những hoàn cảnh ấy đều là điều kiện hỗ tương cho sự sống gọi là DUYÊN. Có nhiều loại duyên nhưng chung quy có ba loại chính:



Thứ nhất là duyên tương giao tự nhiên: Duyên dễ thấy nhất là hoàn cảnh, môi trường thiên nhiênhoặc nhân tạo sẵn có xung quanh chúng ta. Từ thời tiết tự nhiên bốn mùa thay đổi, mặt trời, mặt trăng, mưa nắng... cho đến những gì đã có sẵn như ngôi nhà chúng ta đang ở, văn phòng chúng ta đang làm việc, con đường chúng ta đang đi v.v… đều là duyên ảnh hưởng từ bên ngoài.



Thứ hai là duyên do nghiệp quả: Những hậu quả do chính chúng ta tạo ra trong quá khứ đang trở nên những điều kiện tất nhiên trong đời sống hiện tại. Như tình trạng đau bụng là do buổi sáng ăn phải đồ bị hư hỏng. Cũng thế, máu đang chảy trong huyết quản với áp suất như vậy, tim đang đập với tốc độ như vậy, mắt thấy, tai nghe trong tình trạng như vậy, v.v… có vẻ như tự nhiên nhưng thực ra đều có liên quan đến quá trình gieo nhân gặt quả trong đời sống của mỗi người.



Thứ ba là duyên trong mối quan hệ: Khi sống trong cùng một tập thể hoặc cộng đồng xã hội, như gia đình, học đường, công ty, làng xóm v.v... chúng ta luôn có mối quan hệ thân hay sơ với những người khác. Những cuộc gặp gỡ tưởng chừng như tình cờ, kiểu như, “Người ơi gặp gỡ làm chi, trăm năm biết có duyên gì hay không” thì trong ý đã muốn thiết lập mối quan hệ rồi. Tuy gặp người thế này, người thế khác, khi thuận, khi nghịch, không ai giống ai, nhưng đều có duyên có nợ với nhau. Người Ấn khẳng định rằng bất kỳ người nào mình gặp trong đời đều là người đáng gặp, thậm chí có người đột nhiên tiếp xúc được với những người trong cõi vô hình – cùng là cư dân trên trái đất – thì đều có duyên với nhaucả.



Chúng ta đang sống trong điều kiện môi trường tự nhiên nào, hoàn cảnh xã hội nào, đang gặp tình huống nào, thân - tâm đang ở trong trạng thái nào, dù tốt hay xấu, thuận hay nghịch, đó đều gọi là duyên. Vậy tùy duyên là gì?



Tùy duyên là tùy vào điều kiện hoàn cảnh đã có sẵn, thí dụ như khi chúng ta đang ở buổi sáng thì tùy duyên buổi sáng, khi ở trong mùa thu thì tuỳ duyên mùa thu, khi đang bệnh thì tuỳ duyên bệnh, khi đang khổ thì tuỳ duyên khổ, khi đang vui thì tùy duyên vui. Tức là gặp hoàn cảnh nào thì tuỳ hoàn cảnh đó mà ứng xử thích hợp, gặp môi trường nào thì tuỳ môi trường đó mà ứng biến thích nghi, ở trong trạng tháinào thì tuỳ vào trạng thái đó mà sống sao cho phù hợp và đúng tốt. Đó gọi là tuỳ duyên.



Còn thuận pháp là sao? Thuận pháp thuộc về nhân, khi một người chê mình, mình nổi sân thì đã khởi lên nhân sân, khi một người khen mình, mình thích tức là khởi lên nhân tham. Khi gặp duyên mình khởi lên một phản ứng chủ quan thì đó là nhân. Nhân có hai loại: thuận pháp và không thuận pháp.



Thuận pháp tức là nhận thức duyên một cách đúng đắn đồng thời có thái độ ứng xử (phản ứng) trong duyên đó một cách tốt đẹp. Nghĩa là khi gặp duyên gì đến thì tùy vào duyên đó mà có nhận thức đúng vàhành vi tốt.



Có người không chịu sống tuỳ duyên mà luôn cố tạo ra điều kiện cho hợp ý mình. Đạo Phật không khuyến khích như vậy, mà dạy nên sống thích ứng với duyên đến tự nhiên hơn là thay đổi hoặc tạo tác thêm duyên tự tạo khác. Duyên chỉ là phụ thuộc bên ngoài, nhân mới là chính yếu bên trong, chỉ thay đổitình trạng duyên mà không biết điều chỉnh thái độ nhân thì chỉ tạo rắc rối thêm thôi. Như hành thiền thì lấy duyên ngay nơi đời sống tại đây và bây giờ mà tu, mà điều chỉnh thái độ nội tâm, vì dù ở trong duyên nào mình cũng phải có thái độ nhận thức đúng mới biểu hiện được hành vi ứng xử tốt. Thay vì phải tìm cho ra trường thiền nào có điều kiện tốt nhất, phải chọn cho được thiền sư và pháp môn nào thích hợpnhất, tức là tìm duyên bên ngoài cho vừa ý mình, thì người thực sự biết tu cứ ngay nơi thực tại thân-tâm-cảnh mà thấy, dù là đang đi ngoài chợ hay đang ở trong chùa, duyên đâu thì cũng tu đúng pháp là được. Vì vậy, ở trong điều kiện nào không quan trọng mà có thái độ nào mới đáng quan tâm.



Nếu cứ muốn tìm duyên cho vừa ý mình thì sẽ mãi mãi lăng xăng không bao giờ tự an được, mà cho dù có tìm được cái an trong điều kiện thì cũng tự cô lập mình trong chính duyên đó, để rồi quên mất sự toàn diện của pháp tự nhiên. Duyên pháp tự nhiên đến đi không theo ý mình, mà theo sự vận hành của nhân quả nghiệp báo. Đúng là: “Đã mang chữ nghiệp vào thân, cũng đừng trách lẫn trời gần trời xa”. Đã tạo nghiệp trong quá khứ thì bây giờ phải gánh chịu hậu quả để học ra bài học đáng giá đó chứ sao lại cứ cố tình lẩn tránh. Cuộc sống là vô thường, ai muốn duyên phải thường theo ý mình thì càng đau khổ hơn. Đã học dở thì phải nhận điểm thấp để ngay đó còn học ra cách điều chỉnh việc học hành chứ mong điểm cao thế nào được. Vì vậy, nên sống tuỳ duyên mà ứng chứ không nên mong chờ hay tạo tác thêm duyên để rồi rơi vào vòng lẩn quẩn của nghiệp.



Sống tuỳ duyên tức là pháp đến thế nào thì thấy nó là như vậy, không buông xuôi theo nó mà cũng không đối nghịch lại nó. Người sống được như thế là người có sức mạnh lớn nhất. Vì thành công không làm họ phấn khích, thất bại không làm họ chán nản, hoàn cảnh khó khăn hay dễ dàng cũng không làm họ dao động, gặp khổ không lo sợ, gặp vui không chìm đắm. Cuộc đời dường như được trình hiện để mỗi người có thể nhận diện cả hai mặt của cuộc sống mà học ra bài học của mình. Người nào chỉ chọn lựa mặt này và loại bỏ mặt kia tức là đang trốn tránh học ra sự thật, đang tự cô lập hay tự đào thải mình khỏi cuộc đời.



Sống tuỳ duyên thuận pháp là đối với bất kỳ duyên nào cũng sống thuận pháp. Sống tuỳ duyên thuận pháp cần có hai yếu tố cơ bản: trật tự và nhẫn nại.



1. Trật tự



Sống vô trật tự gây ra bất an, bất an gây ra đau khổ. Một pháp đang hiện hữu trong sự vận hành được xác định bởi 3 yếu tố: thời (thời gian) - vị (không gian) - tính (tính chất của pháp ngay trong thời - vị đó). Vào thời điểm này (thời), mình đang ngồi ở giảng đường đây (vị) và đang thấy dễ chịu thoải mái (tính). Thời (thời gian) luôn luôn trôi chảy, vị (vị trí) cũng luôn luôn chuyển động vì mình đâu có ngồi hoàn toànyên một chỗ, tính chất cũng luôn thay đổi, ngồi lúc đầu thì dễ chịu, nhưng sau một lúc lại thấy mỏi chân, v.v… Vậy cả 3 yếu tố này luôn thay đổi một cách trôi chảy, nhưng dù có biến đổi cách nào thì luôn luôn có thời - vị - tính trong từng sát-na. Đi trật cái thời - vị - tính đó gọi là mất trật tự. Mất trật tự cũng có 3yếu tố:



Mất trật tự về thời



Đang sống trong hiện tại mà lại tiếc nuối về quá khứ tức là mất trật tự vì bị quá khứ chi phối, hoặc mơ ước đến tương lai tức là mất trật tự vì bị tương lai chi phối. Thiền là trở về trọn vẹn trong sáng với sát-nahiện tại nghĩa là sống đúng với chữ thời trong Dịch lý - dù chỉ là một sát-na nhưng vẫn có đầy đủ tínhbiến dịch sinh-trụ-diệt. Một ngày 24 giờ được tính bằng sáu ngàn bốn trăm tỷ, chín vạn, chín ngàn, chín trăm tám mươi sát-na. [1]



Nhưng khi không sống trọn vẹn với từng sát-na hiện tại thì chúng ta đã đánh mất rất nhiều thời gian thực sự sống, mà chỉ là sống trong mộng ảo của quá khứ và tương lai.



Mất trật tự về vị



Khi mất trật tự về thời thì cũng mất trật tự về vị. Khi bị quá khứ hay tương lai chi phối thì đồng thời cũng quên mất vị trí thân-tâm đang ở đây.



Mặt khác, khi chúng ta bị thu hút sự chú ý vào đối tượng bên ngoài thì cũng quên mất vị trí thực của mình, thí dụ quí vị đang nghe thầy nói mà quên cả mình luôn, đầu óc cứ suy nghĩ xem thầy nói có đúng không, sao chưa thấy sách nào nói như vậy v.v... Như vậy là nghe mà không nghe điều thầy muốn nói, vì thầy đang chỉ ra thực tại nơi mỗi người thì lẽ ra nghe thầy tức thấy ra chính mình mới đúng, mới không quên vị trí thực tại thân-tâm-cảnh đang là.



Một thí dụ khác là khi đang đi nhưng tâm không trọn vẹn với từng bước đi, mà lại chỉ nghĩ về đích tới, hoặc bị những việc xảy ra bên ngoài chi phối, chú mục xem một cách quán tính mà quên mất chính mình đang đi.



Trong thiền định (chỉ), khi gắn tâm vào một đối tượng (cảnh) thì cũng dễ dàng quên mất vị trí của thực tạithân tâm đang là. Đối tượng của định là do tưởng sinh: sắc tưởng và vô sắc tưởng. Vì vậy cần phải hết sức cẩn thận với loại tứ thiền bát định này. Chánh định là tâm tĩnh tại ở khắp mọi nơi, tức là luôn luôntrọn vẹn với thực tại thời - vị - tính, thì đó mới là đại định của Phật giáo. Còn nếu thiền định chỉ là quên đi tất cả mọi chuyện và ép tâm an trú trong một trạng thái khả lạc hay bất động nào đó thì chỉ là định thế gian, vẫn còn là kiết sử - sắc ái, vô sắc ái – vẫn còn tự cô lập mình khỏi bản chất đời sống vốn vô cùnguyển chuyển và vi diệu này. Nhầm lẫn giữa tứ thiền bát định thế gian với chánh định quả là một sai lầmto lớn.



Đại định hay chánh định của Phật giáo là trong mọi trường hợp, tình huống hay hoàn cảnh (duyên) tâm đều tĩnh tại, tự tại tức là an, an là không mất trật tự, tức là không đánh mất vị trí của thực tại hiện tiền - như nó đang là. Định này mới đi đôi với trí tuệ, vì đối tượng của trí tuệ chính là thực tánh pháp, mà thực tánh pháp chỉ hiện diện duy nhất trong vị trí đang là của nó mà thôi. Thực tánh tức là “pháp trụ pháp vị” có nghĩa là pháp đúng với vị trí đích thực của nó, chứ không phải là hình ảnh ảo qua tướng do tưởng sinh của thiền định.



Mất trật tự về tính



- Về phương diện trạng thái thì tính hay thực tính pháp là bản nguyên của sự vật như nó là, thực tính của một pháp chính là trạng thái nguyên vẹn, hay tình trạng hiện hữu của pháp đó, chứ không phải cái ngoài nó hay khái niệm về nó, vì đó chỉ là tưởng tượng: Thí dụ khi đang ở trong trạng thái bực bội (cảm thọưu), thay vì cảm nhận trọn vẹn tính chất của cảm xúc đó, thì lại cho nó là không tốt, phải dẹp nó đi hoặcmong ước nó sẽ trở thành tốt đẹp hơn... Ngược lại nếu lúc đó là trạng thái thích thú (cảm thọ hỷ), thay vì cảm nhận trọn vẹn tính chất của cảm xúc này thì lại cho đó là tốt, phải giữ nó lại hoặc mong muốn nó tồn tại lâu dài. Vì vậy chúng ta không ngừng cho là... phải là... sẽ là... hơn thấy trung thực sự vật như nó là. Do đó chỉ thấy được vọng tưởng của mình chứ không thể nào thấy thực tính pháp. Khi ở trong trạng tháicủa một pháp mình không trọn vẹn thấy ra tính bản nguyên của nó mà luôn tự phân chia thành hai, một bên là trạng thái khổ thực đang có, một bên là trạng thái lạc ảo chưa có. Lẽ ra mình phải trở về trọn vẹntrong sáng với cái khổ thực đang có để thấy rõ nó trong từng sát-na sinh diệt thì lại mong cầu một trạng thái lạc ảo ở tương lai. Thế là mất trật tự về tính trong thời-vị-tính của thực tại đang là.



- Về phương diện thái độ thì tính biết nơi mỗi người vốn thanh tịnh, trong sáng và luôn có thể trọn vẹnvới pháp tính tự nhiên trong từng sát-na. Tính biết có khả năng thấy biết tất cả pháp với đầy đủ thể tướng dụng, nhưng cái ngã không nhận ra khả năng sẵn có này mà khởi lên ảo tưởng cho là “ta biết” và đôi khi còn coi tính biết là “tự ngã của ta”. Chính cái “Ta” này mới có phản ứng, chọn lựa lấy hoặc bỏ cái này cái kia theo tư kiến, tư dục hay tà kiến, tham ái của mình.



Thực tính của pháp vốn vô ngã - thuộc chân đế - còn bản ngã chỉ là khái niệm ảo thuộc tục đế. Vì quen sống trong khái niệm tục đế nên quên đi thực tính chân đế của pháp. Khi không trọn vẹn với thực tínhchân đế ngay đó của các pháp mà khởi lên khái niệm ảo về chúng, đồng thời khởi lên cái “Ta” giải quyết, xử lý pháp theo ý đồ của bản ngã. Vậy là vô tình đã quên mất tự tính (sabhāva) chân như (yathābhūtā) mà rơi vào ảo tưởng (saññā vipallāsa).



Cho nên Đức Phật mới dạy tinh tấn - chính niệm - tỉnh giác, tức là trở về trọn vẹn trong sáng với thời-vị-tính đang là nơi thân-thọ-tâm-pháp. Thiền tức là trả lại trật tự tự nhiên của thời-vị-tính nơi tâm và pháp, theo Dịch lý thì gọi đó là "Thời vị trung chính". Thời là ngay bây giờ (trung), vị là ngay tại đây (chính) thì lúc đó tính mới là thực (chân). Vậy đang đứng chỉ có đứng, đang nằm chỉ có nằm, đang nghe chỉ có nghe, đang thấy chỉ có thấy… Đó là lúc thực sự trở về trọn vẹn trong sáng với thực tại.



Trở về trọn vẹn trong sáng với thực tại đang là tức là sống tùy duyên thuận pháp. Nói theo Tứ Niệm Xứthì khi đang đi trọn vẹn với đi là tùy duyên, trong sáng với đi là thuận pháp. Nói cụ thể dễ hiểu hơn là khi đang đi mà thận trọng - chú tâm - quan sát mọi diễn biến của động tác đi, chứ không bị phân tâm ở chỗ khác là tùy duyên thuận pháp. Hoặc khi đi tâm hoàn toàn sáng suốt - định tĩnh - trong lành là đang tùy duyên thuận pháp. Cũng có thể nói theo kinh điển thì đó chính là đang đi với đầy đủ Giới - Định - Tuệ hay trọn vẹn Bát Chính Đạo đều giống nhau. Thực ra nguyên lý vẫn là trở về trọn vẹn trong sáng với cái thời - vị - tính tại đây và bây giờ. Nếu duyên thuận đến thì sống thuận pháp là dễ, còn khi duyên nghịch đến thì sống thuận pháp có vẻ khó hơn, do đó muốn chấp nhận nghịch duyên thì phải nhẫn nại.



2. Nhẫn nại



Nhẫn nại ở đây là nhẫn nại với tất cả phiền não như tham, sân, dao động, thụ động, buông lung, phóng dật, ngã mạn v.v... Có câu nói khó hiểu nhưng rất chí lý là "Phiền não tức Bồ Đề". Bồ Đề chính là tính giác rỗng lặng trong sáng sẵn có nơi mỗi người. Vậy sao lại nói phiền não tức Bồ Đề?



Đơn giản là vì phiền não khởi lên để xem tính giác có thấy ra được hay không. Có thể nói phiền não làphương tiện để đánh thức sự sáng suốt và nhạy bén vốn có của tính giác. Tính giác phát hiện được nhiều phiền não chừng nào thì trí tuệ càng thông sáng chừng đó. Nếu bất cứ phiền não nào khởi lên cũng đều được tính giác phát hiện thì đó chính là giác ngộ hoàn toàn. Và có thể nói nếu không có phiền não thì không thể biết được hoạt dụng của Bồ-đề thực chất ra sao. Cho nên không sợ phiền não khởi mà chỉ sợ không giác được đúng thời-vị-tính của nó. Người tu thường gặp phải sai lầm khi tự tạo ra cái mình cho là đúng, thật ra cái mình cho là đúng phần lớn chỉ là ảo tưởng. Người tu chỉ cần phát hiện cái sai, cái ảo tưởng để đừng bị nó sai sử thôi, còn cái đúng chính là pháp thực tánh chân đế tự nhiênkhông ai tạo được. Khi không còn ảo tưởng thì tất cả pháp tự tánh đều trở về nguyên vị của nó. Chínhtinh tấn - chánh niệm - tỉnh giác mới giúp mình kịp thời phát hiện được phiền não mà không bị bỏ sót.



Vậy gặp thuận duyên thì cứ thuận mà không tham đắm là được, gặp nghịch duyên không loại trừ mà nên nhẫn chịu thì tốt hơn. Nhiều người nghĩ rằng để mau giải thoát cần phải khổ hạnh chứ không nên ở trong điều kiện thuận lợi, vì sợ đắm chìm. Tuy nhiên bản chất cuộc sống luôn có hai mặt thuận và nghịch, bỏ mặt này lấy mặt kia là thái độ lệch lạc. Cái gì đến thì đến, cái gì đi thì đi là tốt nhất. Thực ragặp thuận cảnh hay nghịch cảnh đều cần nhẫn nại. Gặp thuận cảnh thì nhẫn nại để không bị đắm chìm. Gặp nghịch cảnh cần nhẫn nại để không sinh đối kháng. Tính nhẫn nại không thể rèn luyện nhờ bất kỳ một phương pháp nào, mà phải ngay khi gặp nghịch cảnh hay thuận cảnh mà nhẫn nại điều chỉnh thái độ nhận thức và hành vi của mình cho thích hợp.



Lúc đầu khi gặp nghịch cảnh thì bản ngã đối kháng liền phản ứng – cương quyết dẹp bỏ nó đi theo thói quen quán tính - nên không tự biết mình. Nhưng khi thường tinh tấn - chánh niệm - tỉnh giác nghiêm túc hơn, tức là luôn trở về trọn vẹn trong sáng với thực tại mà quan sát những gì xảy ra nơi mình trong yên lặng thì mới dễ dàng phát hiện ra những phản ứng lăng xăng này. Rồi bắt đầu nhận diện sự sinh khởicủa các phiền não ngày càng sớm hơn, và dễ dàng chấp nhận nghịch cảnh hơn. Thì ra chính nghịch cảnh khơi dậy tính nhẫn nại và những phẩm chất cao quí khác vốn đang tiềm ẩn nơi mình.



Nhờ nghịch cảnh giúp mình thấy ra được bản chất vô thường, khổ, vô ngã của vạn pháp mà giữ được cân bằng, không bị chìm đắm. Đến một lúc nào đó khi nhận thức đã chín chắn mình mới thật sự biết tri ân nghịch cảnh. Đồng thời nhận ra sai lầm của mình trước đây đã quá vội vàng dẹp bỏ nó đi một cáchchủ quan.



Rồi cuối cùng khi đã thông suốt mới giác ngộ được rằng thuận hay nghịch đều do cái ngã ảo tưởngdựng ra. Cho nó là thuận thì nó thuận, cho nó là nghịch thì nó nghịch, thực ra chỉ có pháp đến đi ngàn đời vẫn vậy, còn thuận hay nghịch là cái nhãn do mình dán lên. Khi thấy rõ điều này thì mới có thể hoàn toàn sống tùy duyên thuận pháp được.



Người sống hoàn toàn tùy duyên thuận pháp thì cũng sống vô ngã vị tha, vì chỉ còn tính giác hòa đồng trong pháp giới tính mà thôi. Vị Thánh đầu tiên là Tu-đà-hoàn còn gọi là Nhập Lưu tức là bắt đầu sốngthuận theo dòng pháp tính tự nhiên. Vị Tu-đà-hoàn đã giác ngộ ra được thế nào là sống tùy duyên thuận pháp và bắt đầu sống đúng theo cái thấy ấy. Thực ra khi đã hòa vào dòng pháp tính tự nhiên thì đâu còn ai đắc mà có quả vị này, quả vị kia hiểu theo ngôn ngữ tục đế. Tất cả các quả vị chỉ là tên gọi quy ước, Phật nói ra để mọi người có thể thấy trình độ tùy duyên thuận pháp của mình tới đâu thôi.



Có người nói rằng Phật cứu độ chúng sinh, nhưng Phật đã nhập Niết-bàn rồi, không còn ai cứu độ nênchúng sinh vẫn khổ. Thật ra đức Phật không cứu độ mà Ngài chỉ khai thị cho chúng sinh thấy bản chấtthật của cuộc đời là như vậy, nó luôn có hai mặt, không thể chọn mặt này bỏ mặt kia. Nếu cứ loay hoay đi tìm cái mình cho là hạnh phúc thì chỉ gặp toàn là khổ đau. Nhưng chính nhờ những khổ đau ấy mới giúp mình thấy ra bản chất hai mặt của cuộc sống và hoàn toàn chấp nhận sự thật ấy mà giác ngộ giải thoát.



Sống tuỳ duyên thuận pháp như vậy Đức Phật gọi đó là Không, Vô Tướng, Vô Tác, Vô Cầu. Lúc nào cũng sống trọn vẹn với pháp, không khởi lên tà kiến tham ái nên gọi là Không; tâm luôn rỗng lặng trong sáng nên không cần chấp giữ một pháp tướng nào, tướng tự đến đi vô ngại nên gọi là Vô Tướng. Tâmhoàn toàn rộng mở, trọn vẹn với pháp tính tự nhiên, nên không cần phải làm gì để trở thành nữa, đó làVô Tác, Vô Cầu.



Ảo tưởng về bản ngã tạo ra rất nhiều trói buộc. Đức Phật có nói:"Này các tỳ kheo, có cái không sinh,không hữu, không tác, không thành bởi vì nếu không có cái không sinh, không hữu, không tác, không thành thì không thể thực hiện được sự thoát ly khỏi cái sinh, hữu, tác, thành".



Ngay thực tại thân - tâm - cảnh nơi mỗi người luôn có cả hai thứ: một là Không Sinh - Không Hữu - Không Tác - Không Thành và hai là Sinh - Hữu - Tác - Thành. Thiền chính là phát hiện ra khi nào làkhông sinh - không hữu - không tác - không thành, còn khi nào là sinh - hữu - tác - thành.



Thí dụ ngay khi tâm đang rối loạn, mình lại khởi lên ý đồ phải định tâm, đó là sinh, ý niệm này làm xuất hiện ham muốn đạt được (trở thành) định tâm đó là hữu, ham muốn liền khiến mình nỗ lực hành động bằng mọi cách để đưa tới định tâm đó là tác, cuối cùng mình đạt được trạng thái định do mình tạo ra đó là thành. Dù mình có đạt định đi nữa thì tiến trình này vẫn là luân hồi sinh tử vì định này có được từ Sinh - Hữu - Tác - Thành. Ngược lại nếu tâm đang rối loạn mà mình trở về trọn vẹn trong sáng với ngay trạng thái đang rối loạn ấy thì đó chính là Không Sinh - Không Hữu - Không Tác - Không Thành. Đó chính làĐại Định, Đại Tuệ vượt thoát luân hồi sinh tử mà Đức Phật truyền dạy.



Hỏi: Sao tâm con cứ lăng xăng hoài không an. Nó làm con rất phiền não. Làm sao cho tâm được an hả Thầy?



Trả lời: Chính ý muốn làm cho tâm an là "đổ dầu vào lửa", càng làm kéo dài trạng thái bất an của tâm.



Đó là câu chuyện về Huệ Khả và Tổ Đạt Ma. Khi tham kiến Tổ Đạt Ma, Huệ Khả trình:



- Xin ngài an cái tâm cho con

Tổ bảo:

- Đưa cái tâm đây ta an cho

Huệ Khả nhìn lại mình một lúc rồi nói:

- Con không tìm thấy tâm bất an đâu cả.

Tổ liền chỉ thẳng:

- Ta đã an cái tâm của ngươi rồi đó.



Mình cố gắng an cái tâm thì không bao giờ tâm an được cả. Cho dù mình có đạt được trạng thái định thìtrạng thái định ấy chỉ là sự bất an đã bị đóng đinh. Vì vậy cái định này còn khổ hơn sự bất an. Thật ra khibất an mà nhìn thấy rõ được sự bất an ấy với đầy đủ tánh - tướng - thể - dụng của nó thì cả Đại Trí lẫnĐại Định đều xuất hiện. Vì thế mới có câu "phiền não tức Bồ Đề". Nếu mình đè nén sự rối loạn đó đi thì sự bất an chỉ chìm vào trong vô thức, còn mình thì tự "đóng đinh" mình trong một trạng thái bất độngnhất thời nào đó mà mình ưa thích. Cái bất an đã chìm vào vô thức ấy trở thành nghiệp quả mà mình phải gánh chịu, sau này nó sẽ khởi lên còn dữ dội hơn nữa.



Vậy khi tâm mình rối loạn, hãy buông cái ý đồ chống đối nó đi, để nó diễn ra trong yên lặng mà thấy cho rõ, hoàn toàn không xen ý chí kiểm duyệt vào thì cái tâm bất an ấy sẽ lăng xăng một hồi rồi tĩnh lặng trở lại một cách kỳ lạ. Nếu mình không xem cái bất an là kẻ thù, không còn chống đối lại nó, thì nó sẽ giúp tính biết hoàn thành tuệ giác.



Bản thân pháp vốn nhất thể, giống như bàn tay có 2 mặt nhưng cùng một thực thể, chỉ có cái ngã lý trímuốn tách mặt này ra khỏi mặt kia theo tư kiến tư dục của mình. Ngay trong sự đồng nhất và tịch tịnhcủa pháp đang là, cái ngã lý trí khởi lên “tự chẻ đầu chính nó” (Pháp cú 72) rồi tự than là phiền não bất an, chứ chẳng có pháp tính nào bất an cả.



Tâm bất an, rối loạn, cũng có lý do của nó, giống như rối loạn tiêu hóa là do ăn uống bừa bãi vậy. Nếu tâm lúc nào cũng lăng xăng tính toán việc này việc kia, ý tưởng này ý tưởng nọ mà thiếu sự trầm tĩnhtrong sáng thì làm sao mà muốn nó an ngay được. Nhưng nếu ngay khi đang ở trong trạng thái bất anmà tâm vẫn trầm tĩnh sáng suốt biết rõ trạng thái bất an đó, không cố gắng lăng xăng xử lý theo ý mình thì thái độ thấy biết vẫn an. Khi thấy biết an thì trạng thái bất an sẽ tự chấm dứt hoặc chuyển hóa thànhtrạng thái an tĩnh theo luật chuyển hóa tự nhiên của pháp.



Có hai loại bất an: Một là những niệm tưởng lăng xăng có nguồn gốc từ những xung động vô thức (tập khí), những gì mình đã chứa nhóm hay dồn nén vào tiềm thức trong quá khứ bây giờ nó tìm cách khởi lên. Hai là những ý đồ tạo tác hữu thức đang ứng xử trong hiện tại.



Đối với những xung động vô thức liên quan đến những gì đã làm trong quá khứ thì cần có sự nhẫn nại để chúng sinh khởi tự nhiên và lặng lẽ quan sát chúng thì chúng sẽ tự diệt, đồng thời nhờ chúng mà mình mới biết được nhân quá khứ mình đã tạo là gì. Làm như vậy chính là giúp hữu thức hóa những tập khí vô thức ấy hầu giải thoát chúng ra khỏi tình trạng bị dồn nén. Còn đối với những thái độ tạo tác hiện tại thì chỉ cần đủ chánh niệm tỉnh giác để thấy được sự sinh khởi của chúng thì chúng không còn gây tạo nghiệp được nữa.



Hỏi: Thưa thầy, khi mình lập kế hoạch để làm việc này việc nọ chính là mình cố tạo duyên đúng không ạ? Lúc đó làm sao để mình sống tuỳ duyên được ạ?



Trả lời: Kế hoạch lập ra biểu hiện trình độ nhận thức và hành vi của mỗi người, vậy mỗi người có quyền lập kế hoạch gì thì cứ lập. Nhưng quan trọng không phải kế hoạch gì mà trong khi thực hiện kế hoạch đó có khả năng biết mình để tùy cơ ứng biến hay không. Việc luôn quan sát và chiêm nghiệm để học ra được bài học về quá trình diễn biến trong công việc hiện tại và sẵn sàng điều chỉnh lại nhận thức vàhành vi của mình cho thích hợp mới là vấn đề đáng lưu ý.



Lập kế hoạch tức là muốn lập trình công việc của mình trong tương lai. Nếu đó là việc sắp xếp trình tự đương nhiên theo diễn biến công việc thì đó chính là tùy duyên mà sắp xếp. Nhưng nếu người không thấy rõ chính mình trong quá khứ và hiện tại thì làm sao lập được kế hoạch cho tương lai, vì tương lai tùy thuộc vào quá khứ và hiện tại. Và nếu họ có lập kế hoạch thì cũng chỉ dự đoán điều mình chưa biết chắc ở tương lai để tự trấn an mà thôi. Nếu người có khả năng thấy mình trong quá khứ, hiện tại rõ ràng thì đối với họ tương lai dù thế nào họ cũng sẽ biết rõ để tùy cơ ứng biến kịp thời và đúng chỗ. Khả năng tùy duyên ứng biến tốt hơn là lập kế hoạch trước để rồi không ứng phó kịp thời với mọi biến đổi vô thường.



Người có tầm nhìn càng rộng chừng nào thì lập trình càng ít chừng đó, họ có cái nhìn bao quát quá khứ,hiện tại, tương lai và vạn pháp, nên họ chỉ cần sống tuỳ duyên thuận pháp là đủ. Người như vậy thì “tùy cảm nhi ứng, tùy ngộ nhi an” nên đụng đâu ứng đó mà lúc nào cũng hoàn toàn chính xác.



Cái sát-na thời - vị - tính tại đây và bây giờ tuy vô cùng nhỏ bé - gần như không có - nhưng lại hội tụ tất cả yếu tính của hiện tại, quá khứ và tương lai. Nếu không thể trở về tiếp xúc với cái điểm nhỏ bé ấy mà cứ lập trình với thời gian - không gian giả định bề ngoài thì bao giờ mình cũng chỉ là nông cạn. Nhưng chỉ cần sống trọn vẹn được với sát-na thời - vị - tính tại đây và bây giờ thì toàn bộ yếu tính của sự sống đã nằm sẵn trong đó. Lập trình làm cho tâm đi theo một lối mòn định sẵn, không còn hồn nhiên trong sángđể đón nhận mọi sự đến đi đầy ngạc nhiên, mới mẻ và sáng tạo.



Nguyên lý đơn giản là luôn biết trải nghiệm, chiêm nghiệm, học hỏi sự thật mới mẻ và sẵn sàng tùy cơ ứng biến để điều chỉnh nhận thức và hành vi cho đúng với thời - vị - tính của pháp. Khi làm một việc, quan trọng không phải kết quả của công việc mà là có thấy ra chính mình trong quá trình mình làm việc đó không. Để có kết quả như ý nhiều khi chỉ cần bỏ tiền ra là mua được. Nhưng thành quả cao quý nhất trong cuộc đời chính là học ra bài học chân lý trong từng sát-na thực tại.

Đừng Sống Trong Ảo Tưởng - Nghe Vậy Mà Không Phải Vậy !





Đức Nguyễn




Tôi thành thật khuyên quý vị nên dùng thời gian nghỉ hưu để vui chơi với gia đình con cháu hoặc đi du lịch, nhất là thời gian ít ỏi còn lại nên về VN thăm thú tất cả những danh lam thắng cảnh của đất nước và thưởng thức những món ăn đặc sản của quê hương vì thời trước còn chiến tranh và đất nước bị phân chia nên chúng ta không thể đi hết được. (ĐN)



Ở hải ngoại nghe những lời tuyên truyền rỉ tai bằng tin tức, hình ảnh, video về tình hình VN hiện nay, quý vị cứ tưởng đâu là:

- Toàn dân trong nước đang sục sôi lòng bất mãn, căm thù nhà cầm quyền trong nước và đang hừng hực chực chờ dịp để nổi dậy lật đổ NNVN!

- Còn chính quyền VN là một lũ tàn ác, một đảng Maifia hung dữ, sát khí đằng đằng lúc nào cũng xem nhân dân là kẻ thù cần phải đàn áp và bốc lột họ tận xương tuỷ.

- Bắt buộc toàn dân phải học lý thuyết CS Mac,Lenin và phải noi theo gương đạo đức Bác Hồ như bên Bắc Hàn, Cuba.

- Công an không bảo vệ dân, không bài trừ tệ nạn xã hội, không gìn giữ an ninh trật tự, chỉ chuyên a tòng với bọn găng đảng, xã hội đen để bốc lột, đàn áp nhân nhân.

- Nhà nước thì chỉ lo tham nhũng, cướp nhà cướp đất của nhân dân làm của riêng, không xây dựng những công trình lợi ích gì cho dân chúng cả, để cho dân chúng VN phải nghèo khổ, đói khát, bệnh tật nằm ngồi la liệt khắp nơi.

- Bọn Tàu phù ra vaò tràn lan đất nứơc VN, không coi NNVN và nhân nhân VN ra gì, có những hành động ngang ngược mà không ai dám làm gì chúng. Cho là NNCS hèn với giặc ác với dân.

- Công an, chính quyền chỉ chuyên lo bắt bớ, đánh đập, bỏ tù những người dân vô tội hiền lành như ma soeur.

- Việt Nam ngày nay, theo như quý vị chống Cộng mô tả, không khác gì nơi chốn địa ngục không bằng.



Nếu những ai không thường xuyên về VN thì nghe mấy ông CCCD tuyên truyền và đồn thổi như thế thì chúng ta tin như đinh đóng cột.

Đã 41 năm rồi, tin tức xấu, tiêu cực bên VN mỗi ngày, mỗi tháng, mỗi năm càng gia tăng chồng chất nhiều hơn, lớp sau chồng lên lớp trước không bao giờ thấy giảm. Thế mà cụôc sống cuả ngừơi dân và đất nứơc VN vẫn an ninh, phát triển đều đều, nhiều công ty, hảng xưởng ngoại quốc vào VN đầu tư mỗi ngày mỗi đông và khách du lịch ngoại quốc ra vào VN tấp nập. Người VN đi du lịch nước ngoài cũng nhiều.

Nhà cửa, đường xá, cầu cống, chung cư, khách sạn, nhà hàng, bệnh viện , trường học... mọc lên như nấm suốt chiều dài, dọc ngang khắp đất nước.

Không tin quý vị cứ về VN du lịch tham quan một lần đi, coi có đúng như lời mấy ông Chống Cộng hải ngoại tuyên truyền không? Hay như lời tôi nói.

Một người dân sống bình thường, tôn trọng pháp luật, lo làm ăn sinh sống lương thiện thì không có Công an nào, chính quyền nào gây khó dễ để bắt bớ, đánh đập bỏ tù mình Cả!

Quý vị cứ về VN sẽ thấy cụôc sống cuả người dân trong nước ngày nay có thua gì ngày xưa trước 1975 không? Tôi cam đoan với quý vị là họ tự do, thoải mái, sung sướng và hạnh phúc gấp trăm ngàn lần ngày xưa vì họ được thụ hưỡng đủ mọi thứ văn minh hiện đại tiện ích và nhất là được sống trong bầu không khí an ninh, hoà bình không chiến tranh, khũng bố chết chóc.

Tôi bảo đảm với quý vị là họ không bao giờ nhờ quý vị tranh đấu chống cộng dùm cho họ và họ cũng không bao giờ nghe lời kêu gọi của quý vị để đứng lên làm cuộc cách mạng để lật đỗ NNVN đâu! Quý vị đứng phí công vô ích! Và quý vị cũng đừng sống trong ảo tưởng và mê ngủ nữa!

Tôi không là CS, tôi cũng chả bênh CS, tôi cũng chẳng thiên Cộng, tôi cũng không hề bị CS mua chuộc, quý vị đừng chụp mũ tôi vô ích.

Tôi từng về VN thừơng xuyên, thừơng sống lăn chai, chung đụng, giao thiệp, trò chuyện với đủ hạng ngừơi bên VN, từng trải nghiệm qua cuộc sống ở VN. Tôi hiểu rõ tình hình bên VN. Tôi từng đến tận nơi nghe tận tai, xem tận mắt những nơi ở VN mà quý vị chống Cộng hải ngoại từng đồn thổi như :

- Phố Tàu ở Bình Dương được NNVN nhượng đất cho Tàu, người Việt không được léo hánh tới, chỉ dành cho riêng người Tàu, chỉ dùng nhân dân tệ không dùng tiền VN. Tôi đến tận nơi quan sát chẳng đúng theo lời tuyên truyền đồn thổi, mà nơi đó các nhà đầu tư xây cất để bán lại cho người Hoa ở Bình Dương để họ làm nơi trú ngụ và buôn bán như Phố Đại Hàn ở quận Tân Bình, phố Nhật ở Lê Thánh Tôn Quận 1, phố Tây ở đường Phạm Ngũ Lão, phố Tàu ở Chợ lớn thế thôi. Ai muốn đến đó ăn uống mua sắm thì cứ đến có sao đâu.

- Rồi nào là VC xây bia căm thù ở trước cổng toà lãnh sự Mỹ đường Lê Duẩn (trước là toà Đại Sứ Mỹ). Tôi đến tận nơi xem thì chả thấy cái bia căm thù nào cả mà chỉ thấy cái bia ghi công các anh hùng liệt sĩ của VC đã hy sinh trong cuộc tiến công vào toà Đại Sứ Mỹ dịp Tết Mậu Thân.

- Rồi nào là nếu Việt kiều vào Nghĩa Trang Quân Đội thăm viếng mộ những anh hùng tữ sĩ VNCH thì sẽ bị Công an làm khó dễ khi trở về. Tôi cũng vào đến tận nơi Nghĩa trang để thăm viếng và xây lại mồ mả cho các tử sỉ, có Công an nào theo dõi làm khó dễ gì tôi đâu !

- Rồi nào là ai đi đến gần Chùa Liên Trì thì bị Công An theo dõi bắt bớ, tôi đến nơi đó thấy trước cửa chùa Liên Trì người ta sắp đày bàn ghế để bán cà phê, rượu và các món cho thực khách ngồi nhậu và hóng mát có thấy công an nào đuôỉ xô hay bắt bớ khách ăn nhậu đâu.

- Rồi nào là có anh thanh niên tên Dũng vì mặc quân phục VNCH bị Công An bắt. Tôi thấy thanh niên học sinh nam nử ăn mặc quân phục rằn ri cuả TQLC VNCH đi đầy đường ở Saigon mà có ai bị bắt đâu, tôi liền chụp một số hình ảnh của các em để làm bằng.



Phố Tàu Bình Dương (BBC) - Bia tưởng niệm các chiến sĩ trước Tòa Đại Sứ cũ

Nói tóm lại đa số dân chúng ở VN thường hay than phiền là cán bộ đảng viên tham nhũng, hay làm khó dễ dân. Cảnh sát giao thông tìm cách phạt để đòi tiền mãi lộ.

Nhưng thật ra hai bên dân chúng và nhân viên công quyền đều muốn giải quyết mọi sự việc dưới gầm bàn cho nhanh và lẹ nên cả hai đều đồng thuận chung chi vui vẻ cả làng !

Thét rồi thành thói quen và là một nét văn hoá chung chi không thể nào bỏ được. Tôi nhờ anh làm giùm tôi công việc này xin anh cố gắng giúp tôi, tôi xin đền ơn anh, thế rồi bao thơ trao tay. Công ty nước ngoài vào đầu tư thì nếu chịu chi gọi là tiền huê hồng hay bôi trơn thì trôi qua trót lọt.

Dân chúng VN tuy kêu ca nhưng đụng chuyện thì họ cũng áp dụng phương pháp này, vậy mà rất hiệu nghiệm và nhanh chóng không ngờ!

Câu chuyện này giống như chuyện nhân dân tự vệ hay làm affair thời VNCH kể hoài cũng không hết. (SH - thời đó dân chúng có câu nói còn lưu truyền đến nay: "Chuyện dài nhân dân tự vệ")

Tệ nạn này bất cứ nước nào cũng có, kín đáo hay hở hang, nhiều hoặc ít mà thôi ! Nhất là những nước còn nghèo lương bổng nhân viên công quyền quá kém đây là một sự thật không thể chối cải. Chúng ta phải có cái nhìn khách quan.

Làm cán bộ, công nhân viên chức ít lương, tại sao người ta lại chạy tiền để xin vào. Xin thưa vì lương thì ít mà bổng thì nhiều chỉ đơn giản thế thôi!

Vả lại guồng máy cán bộ, công an, quân đội, công nhân viên chức hiện nay ở VN là ai ? Xin thưa họ là giới trẻ con cái của nhân dân VN thì làm sao họ lật đổ họ được.

Ngày xưa đảo chánh qua, đảo chánh lại thì VNCH vẫn còn nguyên và toàn thể quân nhân, công chức cũng vẫn còn nguyên, chỉ thay đổi cấp lãnh đạo chóp bu mà thôi.

Ngày nay cũng thế cấp lãnh đạo chóp bu tranh giành quyền lực với nhau nhưng trong đất nước VN cũng không có gì thay đổi, vũ như cẩn !

Quý vị chống Cộng đừng hòng lật đổ được cả một guồng máy cuả họ, chỉ họ tự thay đổi hoặc tự chuyễn biến mà thôi!

Tôi đồng tình là NNVN cần phải mạnh, cương quyết, và độc tài thêm một thời gian nữa cho đến khi nào đa số người dân VN có dân trí cao, biết tự giác và tôn trọng pháp luật. Còn không thì đất nứơc sẽ rối loạn như Thai lan, libya, syria, AiCập, Irac...

Còn Phi luật Tân và Mễ Tây Cơ cũng nên cần những ông Tổng Thống độc tài như Duterte, Putin, Tập cẩn Bình mới dẹp tan được tội phạm, nhất là tội phạm mà tuý và giữ cho đất nước được an ninh, trật tự.

Tôi cũng mong làm sao ở Mỹ nầy có ông Trump là Tổng Thống dám nói, dám làm, hảy mạnh dạn lên đừng xìu xìu ển ển, tự do, dân chủ, nhân quyền mỵ dân chán lắm!

Tôi thành thật khuyên Quý vị nên dùng thời gian nghĩ hưu để vui chơi với gia đình con cháu hoặc đi du lịch, nhất là thời gian ít ỏi còn lại nên về VN thăm thú tất cả những danh lam thắng cảnh của đất nước và thưởng thức những món ăn đặc sản của quê hương vì thời trước còn chiến tranh và đất nước bị phân chia nên chúng ta không thể đi hết được.

Đất nước mình mà mình không biết hết thì nuối tiếc và ân hận lắmquý vị ơi! Đợi tiêu diệt hết CS thì mới về thì đó là ảo tưởng và chắc là phải hết đời của quý vị rồi ! Đừng phí thời gian, tuổi tác, sức khỏe và niềm vui cứ ngồi canh me để chửi bới, nói xấu, bươi móc, ruả sả, tức tối CS và những ai không cùng ý nghĩ với mình.



Tôi có rất nhiều bạn bè HO, thời gian qua Mỹ không chịu đi làm, hưởng tiền trợ cấp bệnh tật rồi tham gia vào các hội đoàn chuyên đi biểu tình chống đủ thứ, thích dương cờ đưa mặt ra cho người ta quay phim chụp hình. Bây giờ thấy bạn bè mình ai ai cũng kéo nhau về VN vui chơi, du lịch hàng năm thích quá mà không dám về vì sợ bị CS ghi vào sổ đen. Nếu về thì bị nó tóm hoặc đuổi trở lại Mỹ, đành than thở:

- Phải chi tao biết CS nó cởi mở, phát triễn và tồn tại tới ngày nay và thì tao đéo tranh đấu làm gì. Nhìn đi nhìn lại cuối cùng chỉ có phe mình chống phe ta mà thôi. Anh em, bè bạn một nhà trứơc kia thân thiết, bây giờ bôi mặt chửi bới, mặt sát nhau thậm tệ thật là xấu hổ và mắc cở quá đi! Thật tao rất là ân hận.

Vài hàng tâm tình chia xẻ với quý vị.

Chúc quý vị thân tâm an lạc để tâm mình thật bình thì thế giới cũng bình và tất cả mọi việc theo thời gian rồi cũng sẽ qua đi, chế độ CSVN cũng vậy! không ngoại lệ.

Nếu không tin quý vị cứ chờ xem coi CSVN có bị lật đổ không cho biết

Đức Nguyễn

Thứ Năm, 17 tháng 11, 2016

Chuyện còn mất ở quê




Đặng Quỳnh Giang



(TBKTSG) - Tôi xa quê đã 20 năm và năm nào cũng về thăm gia đình, bà con, làng xóm một vài lần. Quê hương bây giờ đã đổi khác so với hai thập kỷ trước - khang trang, tiện nghi và cũng no ấm hơn rất nhiều. Dù vậy, những năm gần đây, ở quê đã hình thành những nếp sống, lối sinh hoạt mới, khiến những lần về của tôi không khỏi lạc lõng và ở đó, có những thứ đã mất đi, khiến lòng không khỏi tiếc nuối, ngậm ngùi.


Thói quen tiệc tùng là cái đáng nói đầu tiên. Đều đặn mỗi tháng, nhiều thì dăm bảy lần, ít cũng một vài bận gia đình tôi nhận được lời mời ăn tiệc. Bây giờ ở quê, người ta có nhiều dịp để làm tiệc lắm. Bên cạnh các lý do “cổ điển” như giỗ chạp, cưới xin, ma chay, mừng thọ, tân gia bây giờ lại có thêm nhiều lý do khác như đậu đại học, rửa xe, lên chức, lên lương, lên bằng, vào biên chế, về thăm quê, nhập ngũ, đi xuất khẩu lao động...


Người quê ra đường gặp ai cũng quen, từ “làng trên xã dưới” nên tần suất tiệc tùng càng dày đặc. Ngày trước, người quê mừng lễ, tiệc bằng nải chuối, cân nếp, con gà, thì giờ đi bằng phong bì, trung bình cũng phải 100.000 đồng cho một tiệc. Xã hội đã phát triển, đời sống được nâng cao, đi tiền vừa sang mà cũng tiện cho gia chủ. Thành thử, tiền mừng tiệc nghiễm nhiên trở thành khoản chi cố định và đang là gánh nặng, nỗi sợ hãi với nhiều gia đình nông thôn. Người “được mời” nhiều nhất trong xóm tôi, có tháng nhận đến 12 cái thiệp.


Hồi trước, người ta mời ăn tiệc vào buổi trưa hoặc tối, sau khi khách đã kết thúc việc công sở, ruộng đồng. Nay thời gian ăn tiệc rất kỳ lạ, tầm 8 đến 10 giờ sáng. Ai được mời thì xem như buổi đó khỏi làm việc, bởi nếu đi làm đồng hoặc đến công sở thì có khi vừa đến nơi đã phải quay về ăn tiệc. Tan tiệc thì đã trưa, đã vậy sau khi uống vài chén rượu, ly bia thì phải về nhà ngủ! Sự vô bổ, tốn kém, phiền toái của những bữa tiệc ở quê đang trở thành một hủ tục trầm kha và ngày càng nở rộ. Nhưng chẳng ai dám tiên phong làm khác bởi họ sợ những phản ứng tiêu cực, sự chê bai của xóm làng. Và rồi, người ta chấp nhận khoát nước theo mưa...


Ngày tôi còn ở quê, xóm làng nhiều cây xanh lắm. Cây cho bóng mát, che mưa bão, chống lũ, cung cấp và nuôi dưỡng bầu không khí trong lành, bình yên. Gần đây, với chương trình “Nông thôn mới”, xã và thôn xóm thực hiện rất nhiều đợt “phát quang”- chặt cành, tỉa ngọn, đốn hạ cây xanh. Rất nhiều cây có hàng trăm năm tuổi, là di sản của bao thế hệ cha ông để lại, có vai trò như hồn cốt làng quê, chứng kiến những thăng trầm, đổi thay hàng đời của cộng đồng đã bị đốn hạ không thương tiếc. Người ta lấy thước ra ngắm, cây nào lòi ra so với vạch đã quy định thì chặt, chặt hết! Đường thôn ngõ xóm bây giờ chỉ toàn bê tông và cột điện và ngày càng vắng tiếng chim hót. Thời tiết thay đổi ngày một khắc nghiệt, khó lường, đặc biệt là ở vùng nằm trong tầm ảnh hưởng nặng nề bởi gió Lào, là rốn của lũ bão, là tâm điểm của rét mướt như quê tôi. Một cây xanh bị đốn hạ đồng nghĩa với việc dân làng mất đi một người bạn chở che mình.


Quê tôi gần như nhà ai cũng có vườn tược rộng rãi, nên cả một thời gian dài, làng tôi cung cấp rau cho cả vùng vì trong vườn nhà ai cũng trồng rau và cây ăn quả. Giờ thì rất ít người trồng, vườn chủ yếu bỏ hoang cho cỏ mọc, cho gà đào bới. Ở nông thôn nhưng rất nhiều gia đình lựa chọn phương án mua rau, mua thực phẩm ở chợ thay vì tự nuôi trồng. Và có một nghịch lý là giá cả của rất nhiều mặt hàng ở quê tôi bây giờ, kể cả rau củ quả, thực phẩm đắt đỏ hơn trên phố.


Đường sá, cảnh quan có thể làm cho bộ mặt của làng quê mới hơn, hiện đại hơn. Nhưng người nông dân sẽ chỉ thực sự “mới” khi có người định hướng, dẫn dắt họ bỏ đi những hủ tục, lối sinh hoạt nhọc mình, tốn kém, phù phiếm hình thức. Và cái “mới” cần được bắt nguồn từ nội lực bên trong, bằng những phương thức sản xuất, canh tác, chăn nuôi tiến bộ và hiệu quả. Đi xa, lòng luôn nhớ và tha thiết về thăm quê. Nhưng về ở dăm bảy ngày lại muốn trở lại thành phố vì cảm giác xa lạ, lạc lõng ngay trên nơi chôn nhau cắt rốn của mình. Làng xóm, ngõ thôn đang thay da đổi thịt từng ngày theo xu hướng đi lên của xã hội. Dù vậy, làm thế nào để phát triển kinh tế và đời sống người dân, mà vẫn giữ gìn, bảo tồn được các giá trị truyền thống - là cái đã làm nên hồn cốt xóm làng, là một câu hỏi chưa có lời giải đáp.