Hội họa Ấn tượng và những kiệt tác

Hoài Vũ
Lịch sử hội họa thế giới phát triển rực rỡ, trải qua nhiều thời kỳ với các trường phái khác nhau. Nổi bật trong số đó là trường phái Ấn tượng khởi đầu bởi các họa sĩ ở Paris. Đây là trường phái được biết đến rộng rãi cũng như được yêu thích nhất trong lịch sử hội họa thế giới bởi những bức tranh tràn ngập ánh sáng tự nhiên, táo bạo, thể hiện cảm xúc của con người. Mời bạn tìm hiểu đôi nét về hội họa ấn tượng và chiêm ngưỡng những họa phẩm nổi tiếng trong bài viết dưới đây. Lịch sử trường phái tranh Ấn tượng Trong các giai đoạn lịch sử trước, nhiều họa phẩm nghệ thuật mang tính ấn tượng đã xuất hiện. Nhưng phải đến giữa thế kỷ 19, trường phái này mới chính thức ra mắt bởi một nhóm các họa sĩ người Pháp. Đến cuối thế kỷ 19, trường phái hội họa Ấn Tượng đã phát triển rực rỡ và ảnh hưởng lan khắp các nước phương Tây. Năm 1874, nhóm họa sĩ gồm Claude Monet, Pissaro, Renoir... lần đầu tiên cùng nhau trưng bày các tác phẩm tại một triển lãm tại Paris. Tên trường phái "Ấn tượng" bắt nguồn từ bức tranh "Impression: Sunrise - 1870" của Claude Monet. Tuy nhiên trong thời kỳ này, trường phái ấn tượng bị coi là kích động, đe dọa nghệ thuật truyền thống nên chỉ nhận được sự ủng hộ của nhóm nhỏ bạn bè trung thành, họa sĩ, nhà văn và số ít giới buôn tranh. Bức "Ấn tượng mặt trời mọc" của Claude Monet Cuối thế kỷ 19, cùng với sự cầm quyền của phe tự do cộng hòa, thành phố Paris được xây dựng hiện đại, trở thành "Kinh đô của nghệ thuật". Điều này là chất xúc tác, tạo chủ đề, thúc đẩy phong trào sáng tác của các họa sĩ và thưởng thức hội họa của công chúng. Nhiều trường dạy vẽ và các triển lãm được mở ra ở Paris. Paul Durant-Ruel- một nhà buôn tranh đã cố vũ sự phát triển của hội họa Ấn tượng bằng việc tổ chức những cuộc triển lãm tranh khắp các nước châu Âu. Từ năm 1900, tiếng tăm và ảnh hưởng của nhóm Ấn tượng lan truyền khắp Châu Âu và Mỹ, lôi kéo nhiều họa sĩ trẻ theo trường phái này. Tranh của các họa sĩ Ấn tượng như Monet, Renoir, Degas được bán với giá rất cao. Đặc điểm trong tranh Ấn tượng Nét đặc trưng của trường phái tranh Ấn tượng là cách sử dụng màu sắc va đập, ánh sáng tự nhiên, lối vẽ bất nghi thức, đường nét thô ngắn để tập trung thể hiện cảm nhận ban đầu, tức thời về đối tượng. Flood at Port-Marly, 1876 của Alfred Sisley Chủ đề: Chủ đề trong tranh của các họa sĩ Ấn Tượng thường hiện đại, hướng về thiên nhiên, cảnh sắc thành phố của nước Pháp với các đại lộ và khu giải trí ở Paris, khu ngoại ô tràn ngập dân du lịch và giới kỹ nghệ...Con mắt nhìn nhận mới, nhanh, không định kiến, ít thể hiện cảm xúc, tâm tư trước đề tài. Đó là các phụ nữ Paris hiện đại tại công viên, quán café…trong tranh của Renoir, cảnh ngoại ô Paris trong tranh của Monet, Camille Pissarro và Alfred Sisley, cảnh múa bales trong tranh của Degas… Kỹ thuật: Bức tranh được vẽ nhanh, chủ trương ghi lại những khoảnh khắc tức thời, tổng quan của đề tài lúc mới nhìn. Bố cục tranh không theo quy luật, không chú trọng vào chi tiết mà tóm bắt toàn diện cảnh vật. Ánh sáng và màu sắc: Ánh sáng được chú trọng với mục đích tóm bắt những hiệu ứng thị giác ghi nhận được từ thế giới xung quanh. Bức tranh có sự pha trộn không hạn chế giữa các màu với nhau và nhấn mạnh đến sự thay đổi và chất lượng của độ sáng trong tranh. Các bức vẽ thường có màu sắc rực rỡ, có vẻ cường điệu không tự nhiên, đối chọi, va đập rất mạnh, bỏ qua các quy luật tối sáng của phương pháp cổ điển. Ánh sáng khí trời tràn ngập khắp bức tranh thay thế cho nguồn sáng đèn vốn là nguồn sáng duy nhất trước đó. Đường nét: Lối vẽ bất nghi thức với đối tượng, các nét vẽ ngắn, rõ nét cọ, các đường quệt màu đa dạng (stroke, tache), thô tạo cảm giác như bức tranh chưa hoàn thành. Các họa sĩ tiêu biểu của trường phái Ấn tượng Nhóm họa sĩ Ấn tượng đầu tiên ở Paris cũng đồng thời là những người nổi bật nhất của trường phái này. Tuy cùng có chung khuynh hướng nghệ thuật Án tượng nhưng tranh của mỗi họa sĩ lại có những nét đặc trưng khác nhau tạo nên sự đa dạng phong phú cho trường phái. - Claude Monet ( 1840 -1926): Được mệnh danh là "người cha của hội họa ấn tượng", là họa sĩ tiêu biểu và nổi tiếng số một của trường phái này với số lượng tác phẩm đồ sộ và quan điểm nghệ thuật nhất quán suốt cuộc đời. Ông còn được coi là " Họa sĩ của những khoảnh khắc phù du", "nhà biểu tượng của màu sắc". Tranh của ông chú ý tới thiên nhiên, coi trọng diễn tả ánh sáng và màu sắc, ghi lại sự tươi mới của ấn tượng ban đầu một cách trung thực tuyệt đối. Những bức tranh về khu vườn, hoa súng của ông được công chúng đặc biệt yêu thích. Chân dung Paul Cézanne và Claude Monet - Camille Pissarro ( 1830 -1903): Họa sĩ người Pháp này là một trong những gương mặt tiêu biểu của trường phái Ấn tượng và Ấn tượng mới. Pissarro yêu thích cảnh đồng quê và thể hiện đề tài chính trong tranh là những cảnh lao động trên cánh đồng, cảnh sông nước. Những bức tranh nổi tiếng nhất của ông là ngôi nhà từ Montfoucault, những con đường Toits, Mùa xuân ởPontoise... - Pierre Auguste Renoir (1841- 1919): Họa sĩ người Pháp, bạn thân và đồng khởi xướng trường phái tranh Ấn tượng với Claude Monet. Ông là một họa sĩ luôn đề cao vẻ đẹp, đặc biệt là về vẻ đẹp cơ thể của nữ giới. Ông ưa thích mô tả tác dụng của ánh sáng mặt trời trên hình thể phụ nữ và trên các bông hoa. "Renoir là hiện thân cuối cùng của truyền thống chuyển tiếp từ Rubens tới Watteau" - Alfred Sisley (1839 -1899): Là họa sĩ người Anh, theo trường phái Ấn tượng của Pháp. Tranh của ông được miêu tả "gần như là một tính chất chung nhất, có ý tưởng khách quan nhất từ sách vở rằng thế nào là một bức tranh theo trường phái ấn tượng". Không gian và bầu trời trong các tác phẩm của ông gây ấn tượng nhiều nhất. Ông tập trung vào mảng đề tài khung cảnh và là người nhất quán nhất trong các họa sỹ theo trường phái này. Các tác phẩm nổi tiếng nhất của Sisley là Đường ở Moret, Những đồi cát, Chiếc cầu tại Moret... - Paul Cézanne (1889 – 1906): Họa sĩ người Pháp này được cho là cây cầu nối giữa trường phái Ấn tượng và trường phái lập thể, là "cha đẻ của hội họa hiện đại". Tranh của Cezanne thường thể hiện sự sắc xảo trong thiết kế, màu sắc và pha trộn. Đặc trưng dễ nhận biết là những nét vẽ tìm tòi và nhạy cảm.  Các bức tranh Ấn tượng đắt giá nhất 1. Ao súng (Le bassin aux nymphéas) của Claude Monet. Bức tranh này được bán tại nhà đấu giá Christie London với giá kỷ lục 40,9 triệu bảng Anh ( khoảng 80,5 triệu USD) vào cuối tháng 6/2008. Kiệt tác này được vẽ và kí tên tại vườn nhà của Monet ở Giverny. Nằm trong bốn bức Nymphéas, ba bức đã bị bán trước đó, bức Le bassin aux nymphéas này mang phong cách độc lập và mạnh mẽ hơn hết thảy. 2. Ở nhà máy xay lúa Galette (Au Moulin de la Galette) của Pierre-Auguste Renoir. Bức tranh được thương gia người Nhật Ryoei Saito mua với giá 78,1 triệu USD tại phiên đấu giá Christie's vào năm 1990. Họa phẩm thể hiện một bữa tiệc hội hè khác vui nhộn trên nền tranh sơn dầu. 3. Bức rèm, cái bình và bát trái cây (Rideau, Cruchon et Compotier) của Paul Czanne được mua tại nhà đấu giá Sotheby's Newyork với giá 60 triệu USD vào năm 1999. 4. Cầu xe lửa ở Argenteuil (Le Pont du chemin de fer à Argenteuil). Bức tranh được vẽ năm 1837 của Claude Monet được bán vào tháng 5.2008 với giá 20.9 triệu bảng (khoảng 41.1 triệu USD)