Một cuộc diễu hành

Ghi chú của tác giả:

Câu chuyện về café (hà nội), cuộc diễu hành của các đại từ quan hệ, đặc biệt các đại từ nhân xưng, trò chuyện ngôi thứ nhất và ngôi thứ hai, ngôi thứ nhất và ngôi thứ ba, thử thách khả năng biến thể của “tôi” và “không-tôi” và sự trống trải tự do của việc là những cá nhân trong các trò chuyện sống và các quan hệ tình yêu đủ dạng thức.

một cuộc diễu hành
tôi nhìn bóng mình trong ly đen đá thăm thẳm, đặc sản thăm thẳm này hẳn phải thuộc về hà nội, café hà nội, hắn bảo tôi, nhưng em thật chẳng hà nội girl chút nào, không mấy khi nghe em gọi anh xưng em, hầu như chỉ nghe tiếng tôi, xa cách, mơ hồ, giữ ý, như là sợ điều gì nguy hiểm, làm cho kẻ này cũng không biết xưng hô với cô poet này như thế nào cho phải, tôi cười vô hại, tôi chưa bao giờ hà nội girl, và tôi tự biết mình không nguy hiểm, huống gì tôi cũng biết cách giỡn chơi với nguy hiểm đôi khi, có điều một thói tật có lẽ vĩnh viễn của tôi là không nhạy cảm về tuổi tác, quan hệ gia tộc, tình trạng nhân thân và vị thế xã hội, tôi không mấy khi bận tâm người đang nói chuyện cùng mình đáng tuổi ông bà, bố mẹ, chú bác, anh hay em,married or single, thậm chí cũng thận trọng chuyện họ trai hay gái hay lưỡng lự giới tính hay phi giới tính, cũng không biết họ nhà nọ, lều kia, văn sĩ lớn nhỏ, quan chức to bé, một loạt những thứ hầm bà lằng ngầm quy định cách dùng đại từ nhân xưng trong tiếng việt, đó, tốt hơn chẳng tự chuốc bận tâm, não tôi có cách tư duy và xử lý vấn đề đôi khi đơn giản như thế đó, nghĩa là xử lý một vấn đề bằng cách bỏ qua nó, chúng tôi không có you & i một giuộc cho gọn, vấn đề này tiếng anh mấy người có vẻ giải quyết đơn giản như không, tôi nhìn bóng mình trong cái đặc sản thăm thẳm của hà nội, đọc email bạn tôi đang sống tại mỹ dằn vặt lựa chọn ngôn ngữ viết, nghĩ tới chuyện phải xử lý mối quan hệ cơ hồ đang dần trở nên mệt mỏi tới vô vọng với các đại từ tiếng việt mà ne/ve dần chọn viết tiếng anh, ah, không, tôi không biết nói sao về ey, chuyện này, trong tiếng việt hả, love like hate, ngoại trừ đám quan hệ rầy rà khó kiểm soát, tôi thích gọibạn xưng tôi, cậu xưng tớ, ấy tớ, mi ta, thuần túy bạn bè, tao, mày vài hãn hữu, mình tôi, đôi khitôi/ta, người, hay tôi mình, hai mà một, hai trong một, thương mến, đưa đẩy yêu đương, ân tình, đắm đuối, you, ngôi thứ hai, người, âm tiếng việt cũng có nghĩa là a human, hay humans, cái đặc sản thăm thẳm của hà nội đang loãng dần, quay lại chuyện xưng hô của bọn mình nhé, we’re all in the same gang, eh, i just know you are the person i am talking to, i don’t care what else, chàng đổi sắc giọng, trở nên quá chừng trìu mến, trời ơi, cô poet này, em giống tôi, mở, rộng rãi và trống trải, ước gì mình nói chuyện với nhau nhiều hơn nữa, tôi nghĩ thầm, chỉ cần mặc nỗi trống trải bay lượn thế thôi, đôi khi đã như cả bầu trời, đã đủ thăm thẳm, tại sao cần trò chuyện, cần nói với nhau, cần nghiêm chỉnh nói với nhau với các đại từ nhân xưng đúng cách, người biết đấy, xưng hô với tôi là chuyện tùy duyên, tùy hứng, tùy tình, đừng lo giữ lễ, tôi không muốn lợi dụng sự rắc rối của tiếng việt để gây hoang mang, đôi khi làm người ta có cảm giác đánh cược cả một mối quan hệ, thậm chí đánh cược cả một đời tình ái, kinh hoàng hơn, người biết đấy, mấy sự chuyển hóa từ tôi bạn sang em anh, tôi mình, đằng ấy đằng này, đó đây đây đó dễ dàng trở thành một trò chơi nguy hiểm, cái đặc sản thăm thẳm lễnh loãng hà nội này tiếp tục cứu vớt sự ngắc ngứ trong việc dùng đại từ của tôi, đặc biệt cho những dạng quan hệ phá cách, ah, tôi như thể đang phải lòng sự rắc rối của mớ đại từ tiếng việt này, thứ tình khó khăn này, sự hỗn loạn không hẳn vô hướng này, sự mập mờ mềm mại này, nhưng tôi yêu em theo một cách không dễ được chấp nhận lúc này, khi mấy người đang cần rõ ràng, right, một thứ tình tạm thời phi giới tính, gốc nguồn, phi phân tầng quan hệ xã hội, đòi hỏi bình đẳng cao nhất có thể, hay kiểm duyệt một cách quá đỗi tinh vi, chàng nói, mà thôi tôi lại nhìn bóng mình trong ly đen đá thăm thẳm,tôi biết mình cần đổi đề tài, cả đời tôi chưa từng đi khỏi hà nội quá vài trăm cây số, hẳn nhiên tôi chưa từng tới paris, nhưng hà nội, nhất là cái góc phố này của hà nội, người ta vẫn so sánh như một paris nhỏ, một góc paris, ah ừ, văn chương pháp thì tôi yêu nhiều chứ, rất dễ phải lòng, phải lòng một ảo tưởng của nỗi say đắm, cũ kĩ, phải lòng đến nỗi dễ thành liều mạng, ừ, hẳn nhiên rồi, tôi sẽ phải đến paris một ngày gần nhất, chỉ để biết rằng có thể mình cũng fall in love so easilynhư một khách bộ hành, có thể rồi mình cũng công dân toàn cầu, không bận bịu nơi chốn, gốc gác,rồi tôi sẽ tất cả i & you cho gọn gàng, tôi, người, con người này, con người ấy, okay, coi như vấn đề tôi và ngôi thứ hai đã tạm xong, bây giờ, tôi có thể tập trung nhìn bóng mình trong ly đen đá thăm thẳm, ngẫm nghĩ về thứ đặc sản nhàn rỗi của hà nội, tôi cần cân nhắc thêm về đại từ quan hệ khi nói về kẻ ấy, nem, right, ngôi thứ ba, số ít, nếu biết rõ là male, khi thấy thân yêu hơn, tôi sẽ xưng thiếp và gọi hắn là chàngtrong những câu chuyện gẫu, cậu tỉnh lại đi, bạn nói, bọn đàn ông toàn đặt bẫy, hám gì, tôi và hắn, thậm chí nó, gã, y, thằng chả, trung tính hơn thì nghỉ, một từ thuở nguyễn du, chẳng phải hay hơn những chàng ấy, nàng ấy, di sản tự lực văn đoàn, anh ấy, anh ta xã hội chủ nghĩa, kẻ ấy, người ấy, quá mơ mộng, hay sao, tôi bỗng tự thấy mình đổi sắc giọng, tôi trở nên quá chừng trìu mến, trời ơi, hắn, chàng, người ấy, con người ấy, quá chừng giống tôi, mở, rộng rãi và trống trải, ước gì, nhưng mà thôi, chỉ cần mặc nỗi trống trải bay lượn thế thôi, đôi khi đã như cả bầu trời, đã đủ thăm thẳm, tại sao cần trò chuyện, cần nói với nhau, cần nghiêm chỉnh nói với nhau với các đại từ nhân xưng đúng cách, cứ tùy duyên, tùy hứng, tùy tình, đừng lo giữ lễ, tôi sẽ không lợi dụng sự rắc rối của tiếng việt để gây hoang mang, để đánh cược tâm hồn trống trải dễ thương tổn của mình vào một mối quan hệ, thậm chí cả một đời người, một số phận, thứ trò chơi nguy hiểm này, bạn bình luận, điên thật rồi, you are nuts about him right, thất tình nữa rồi, eh, tôi nói, không phải, tớ e tớ dám đánh đổi cả đời mình cho vài khoảnh khắc, đừng có ảo tưởng về soulmatenữa được không kưng, casual lovers thì hay, okay, chứ cùng sống, chịu sao thấu, ừ, tôi nói, chỉ tại tôi vẫn còn hết sức rắc rối với các đại từ nhân xưng tiếng việt, nặng nợ chưa xong, nhưng tôi thú nhận i am nuts about him you know, tôi cần tỉnh táo, tôi biết, vậy nên cần xử lý mối quan hệ của tôi với các đại từ, cậu thấy những bước tiến bộ đáng kể của tớ trong viết lách rồi đấy, cặp đại từ ướt át thuở học trò em – anh, xác định về giới, đã tự nhiên thành tôi – hắn, nỗ lực trung tính, nhưng hắn vẫn rất male trong tiếng việt, bạn nói, mà mày – ah, cậu tự nhiên đổi giọng thế a? – nhất định không còn chắc mình là nữ, nhưng vẫn chết vì bọn đàn ông, không, tôi cãi, hắn hiện tại đang là lựa chọn tối ưu, nó vốn dĩ trung tính, không giàu biểu cảm, thái độ, đúng được với cả trai lẫn gái, chỉ tại sau gã chí phèo của nam cao hồi nửa đầu thế kỉ xx, không ai không nghĩ hắn là một kẻ bị cuộc đời làm bần cùng hóa, và tệ hơn, tha hóa về nhân tính, nên hắn nghiễm nhiên mang thân phận bị ruồng bỏ, bị miệt thị, và sẽ có thể nghe thảm khốc hơn nếu đó là một con đực bị miệt thị, tôi chỉ đang nỗ lực dùng lại hắn bản nguyên hơn, ngôi thứ ba, số ít, kể cũng hơi vướng víu nam tính, chứ không lẽ phải viết ch(n)àng, sến bà cố, ne/ve, xe tạo ra rồi đâu có dám dùng, bạn rầu rĩ trong email lúc tôi vẫn bận nhìn bóng mình trong ly đen đá thăm thẳm, i mới dùng xem trong bài luận, bác giáo sư ở đây cảnh giác đỏm dáng, màu mè, tội nghiệp đám đại từ được tạo ra trong mấy cơn phấn khích nửa mùa và chẳng ai dám dùng vì sợ trở nên kì cục, ừ, tôi khuấy lanh canh café, độ thăm thẳm đang loãng dần, bóng tôi nhòe nhoẹt, email lại, nhân tiện nói cho nem bài thơ tôi đang vật vã với các đại từ, tôi định làm một cuộc diễu hành của tất cả các đại từ nhân xưng tiếng việt, xáo trộn, nháo nhào, biến đổi, tẩy xóa, you kết thúc giai đoạn anh em từ lâu rồi phải không, có vẻ như đang định thanh toán nốt giai đoạntôi hắn à, thất tình nữa rồi à, a broken relationship right, ừ, tôi chịu ne tinh thật, nhận ra tôi biến đổi qua từng trang viết, đoán trước cả sự biến đổi có thể nữa, quả là giai đoạn anh em em anh yêu đương đắm đuối, mệt nhọc, kiệt quệ, phấn khích của tôi đã chuyển sang giai đoạn tôi hắn, độc thoại hơn, thản nhiên hơn, lạnh lẽo, khó gần hơn, nhất định đòi giữ khoảng cách, đòi độc lập, nhất định tránh định vị chính xác các quan hệ, không trông đợi, nhất định học cách không trông đợi, học cách phân tích sự vật và con người một cách tỉnh táo, tôi chịu ne tinh thật, nhưng ne chưa biết rằng có thể tôi đang, hoặc sắp in a relationship, hay in some relationships, tôi – hắn không còn hợp thời nữa, outdated rồi, tôi muốn làm hòa lại với cuộc đời, tôi muốn trò chuyện trở lại, muốn trìu mến, yêu thương, dịu dàng, hàn gắn trở lại, tôi không muốn tan vỡ, khô khốc, cằn cỗi nữa, tôi tiếp tục tự vấn mình trong cái thăm thẳm đang loãng ra này, thôi đi, đó chỉ là café, bạn nói, thôi đi cậu, làm gì mà lúc nào thế giới cũng như sắp sập chỉ bởi một/vài gã trai chẳng biết đang lang bạt ở xứ sở nào với những con người nào khác, chỉ là các traps thôi, hãy tự giúp mình, traps or gaps, thôi làm thơ đi, nghe vần đấy, không, tôi nói, chỉ tại tôi vẫn còn hết sức rắc rối với các đại từ nhân xưng, nặng nợ chưa xong, cần nghiên cứu và xử lý tốt các câu hỏi nghiên cứu này, tôi viết có khác gì tôi sống, cậu biết đó, quan niệm tình yêu của tôi đang thay đổi một cách đáng kể, có lẽ không dễ được chấp nhận lúc này, một thứ tình nỗ lực bình đẳng tuyệt đối, bất chấp các phân tầng, các nhãn hiệu xã hội, thử thách các giới hạn đạo đức thông thường, xem đi tới đâu, giới hạn nào, sự vô giới hạn nào, vực sâu nào, trời thẳm nào, hẳn nhiên phải chấp nhận tan vỡ, đau thương, broken hearted, khi chỉ mình mình thay đổi, sẽ sớm ổn, tôi nói, khi tớ viết xong bài thơ lằng nhằng về các đại từ này, bạn tắt phụt đèn online facebook, vớt vát một câu, đủ thăm thẳm chưa, thôi biến đi, làm thơ đi, điên rồi, tặng cậu thêm câu nữa cho vào bài thơ tình ái lằng nhằng này, enjoy being broken hearted all the time then and take good care of all pronouns nhé, okay, ừ, đủ thăm thẳm chưa, chưa bao giờ đủ, tôi cần mẫn nghiên cứu bóng mình trong màu đen đang loãng ra này, đặc sản này nhất định không phải thuộc về hà nội, có thể sớm thôi một thứ đặc sản thăm thẳm toàn cầu, hay một thế giới phi đặc sản, tôi dành một chút lưu luyến và hoài nhớ, cả một chút thương xót những đại từ nhân xưng tiếng việt tôi đã tránh dùng, tôi đã cố ý xóa bỏ, triệt tiêu, những mối quan hệ tôi làm thành phá cách, hỗn loạn, không cố định, tôi vẫn còn hão huyền đòi biến đổi thế giới từ những thay đổi tự tôi, nhỏ bé, lố bịch, quan hệ ngôi thứ nhất tôi với một ngôi thứ hai, tôi/ta/mình/tao/tớ/mình/đằng này… – bạn/mình/cậu/mi/mày/người/đằng ấy/ấy…, quan hệ tôi và ngôi thứ ba, tôi – hắn/gã/y/thị/ch(n)àng/anh ấy/kẻ ấy/cô ấy/ả…, biến hóa bất tận, nguyên lý cốt lõi là tình yêu, okay, không bận tâm giới tính, phi quan hệ xã hội, giai tầng, không nhãn hiệu, thế có được chăng, tôi buộc phải loại trừ mấy thuật ngữ kinh tế học, workable hay sustainable, không, just love, don’t care about anything else, không tưởng quá, hoang đường, ừ thì, ly café thăm thẳm của tôi đã loãng rồi, tôi đã cơ hồ kiệt sức, nói cho cùng, vẫn là cái ý tưởng đó, tôi muốn loại bỏ cả tôi nếu có thể, để mơ mộng, lẫn tan vào sự vô cùng của vũ trụ, của một vũ trụ đầy tình yêu, nhưng cả khi bỏ hoang đám đại từ này như cỏ dại, thì tôi, hắn, nàng ấy, cô ấy, ả, vẫn tồn tại, she, he, ne, ve, xe, nem, xem, blah blah, thôi được, người cứ mặc tôi, tôi sẽ học cách enjoy being broken hearted all the time, để có thể take good care of all pronouns, nhé, để có thể là bất cứ ai và có thể chẳng là ai, someone and no one, ở đây và mãi ngoài kia, những tôi không tôi, những cái bóng loãng mãi trong một ly đen đá, một đặc sản thăm thẳm không bao giờ hà nội

Café, 03.05.2015 –
Nhã Thuyên