Chữ

Trần Băng Khuê








Những mẩu giấy quắt lại, đông cứng như băng lạnh. Những con chữ vỡ tung, văng ra thành các miểng nhỏ lấp lánh tựa hồ kim cương. Thanh điệu trồi rồi lại sụt, hoặc thi thoảng lưng lửng trôi ngang một cách vô định, bất lực.

Tất cả đều có sức nặng, sức rơi và dễ vỡ. Ấy vậy, chúng vẫn phải chịu đựng thứ cảm giác không được vang lên cái âm thanh vốn dĩ thuộc về tự nhiên. Chúng muốn được va chạm vào vật cứng, chẳng hạn một cái nền xi măng tương ứng, chỉ để được vọng lên một tiếng "xoảng".

Ai cũng tranh nhau vẽ chữ, dàn xếp chữ, nối chữ thành hàng, thành lũ, thành đống. Chữ ngập ngừng nơi đầu ngọn bút chảy mực hơi đậm màu. Tắc. Nghẹn. Bôi đen. Chữ như cục ghèn trong con ngươi đã mờ đục vì tuổi gìa sức yếu.

Có khi nào chữ chết. Chết kiểu gì? Chết ra làm sao? Chết như thế nào? Chết có được như ý muốn của chữ hay không? Những dấu hiệu bám vào chữ để thành vần thi thoảng cố tình né tránh, muốn làm một cuộc biến loạn để được rời xa, để được là chính mình. Nhưng, sự thật đúng là: rất khó, không thể nào, chẳng thể nào được như ý. Chữ cũnh thường bị giam cầm trong những bức tường bọc kín...

Tôi thử đo lòng can đảm của mình ở đây, bằng cách này: Tôi sẽ cầm mẩu giấy đã đông cứng lên và quẳng nó xuống nền đá lạnh. Chữ sẽ thoát ra. Chữ sẽ được vỡ. Chữ sẽ được hát ca những cung lời riêng biệt của mình. Và, chữ sẽ chẳng bao giờ phụ thuộc vào bất cứ điều gì nữa, kể cả một vài người thích chơi trò xếp chữ, bắt chữ lao động quá sức.

Tôi quyết định thế. Chữ sẽ được tự do. Tôi rồi cũng sẽ được tự do.

Có vài kẻ rảnh rỗi tính bon chen, ngăn cản. Tôi nhanh tay ném mẩu giấy xuống rồi bật cười ha hả sung sướng. Âm thanh rơi trên nền đá lạnh vụn ra, nổ tanh tách như củi lửa mùa hạn. Chữ từ trong miệng tôi cũng đang rớt dần và vỡ tan như mẩu giấy thủy tinh đó.

Việc dũng cảm đầu tiên mà tôi sẽ làm trong đời có lẽ là buông tay, để chữ được rớt xuống. Vỡ tan thành những miểng, những vụn, những bụi, những khí, kể cả những hoang vu sơ khởi. Chữ vốn thuộc về tự nhiên. Chữ cũng cần được bay nhảy nhiều hơn. Chữ không cần đến sự sắp xếp, níu buộc.

Tôi lại muốn làm thêm một việc nho nhỏ đêm nay. Chỉ là đứng ngắm những mẩu giấy đã vỡ, những kí tự của chữ đang tự lắp ghép trong cái khuôn hình riêng của nó. Bằng đôi mắt chưa kịp đọng ghèn của tuổi trẻ, tôi muốn chữ phải được tự do sắp xếp và hình thành nghĩa của riêng mình trong không gian đẹp tuyệt vời này. Ít ra, tôi vẫn thấy đôi mắt mình thật may mắn vì nó vẫn sáng, vẫn đều đặn nhìn thấy những bức tường chứ không phải là một bầy sương mù khuất mặt trong một buổi sớm nào đó trên đỉnh núi...


(...)
Hôm qua, chữ làm một đi, một cuộc rơi-vỡ, một cuộc đào thoát. Chữ vui vẻ, hớn hở lâng lâng như đứa trẻ sơ sinh mới mở mắt chào đời.

Tôi chẳng biết ngày mai, chữ sẽ ra sao nếu trổ cờ, trổ mã lớn lên? Có lần gặm chữ trên màn hình máy tính, tôi nghe xon xót trong lòng. Chữ lại tiếp tục bị nhốt. Kín bưng. Muốn nhảy tưng tưng lên cũng chẳng dễ. Trừ phi, người ta ném cả chiếc máy tính xuống nền đá lạnh.

Hóa ra, bây giờ tôi mới biết, còn nhiều ngục tù hơn thế. Chữ nằm trên trang giấy quặn mình buông thõng xuống đất rồi hát bài hát rơi vỡ tự do. Chữ nằm trong chiếc máy tính kia và những lập trình như một mê cung đang lặng lẽ ngước nhìn. Tôi muốn giải thoát cho chữ. Nhưng, ngoái lại thấy phía sau mình có vài cái bóng đuổi theo sát gáy. Hơi lạnh tỏa lan. Sương đã tan. Chữ không thể khóc. Chữ không thể cười. Chữ không thể rơi. Chữ không thể và không thể cất nên lời.

Tôi ru hời giữa đêm khuya, mong chữ ngủ ngon giấc trong căn phòng giam kín mít. Ngọn đèn phảng phất bóng chữ trên chiếc máy tính, trong cả cơn mơ dang dở đuổi theo tôi. Những niềm tin đang chết dần. Những bóng dáng thần kì vĩ đại đầy ảo ảnh từ xa xưa đang chết dần, chết dần. Tôi nghe chữ thì thầm bên tai: "bạn đừng thần tượng bất kì ai, hãy nghe chính bản ngã của mình lên tiếng". Chữ cảnh báo hay chữ đã biết. Chữ là kẻ cuối cùng nắm giữ tất thảy mọi bí mật ở trên thế gian này?

Tôi muốn cầm con dao rọc giấy, rọc từng con chữ như rọc từng lóng mía ngọt lịm. Nhưng, sao lại có vị đắng đang lan tỏa trên đầu lưỡi của tôi?

Hình như sáng nay, tôi vừa nhấm nháp mấy giọt cafe quen thuộc hàng ngày. Tôi nghĩ trong vị đắng của nó sẽ tìm ra những kí tự đã từng vỡ vụn từ lâu lắm rồi.


(...)