Bình thơ cuối đông

Nguyễn Hồng Nhung

( tặng các bạn của tôi) Một ngày cuối đông, tôi đọc bài thơ „Tình ơi ! ”  bạn bè gửi. Và nhấc bút, viết đôi dòng cảm nghĩ. Không chỉ là thơ:  một cuộc đời, một cuộc tình, một cơn đau, một  giấc mộng vật vờ nửa tỉnh nửa mơ giữa đêm đã qua và ngày chưa đổ hết, một hoài niệm chẳng thể mịt mờ, bởi linh hồn chưa  tha thứ, một nhức nhối tâm can tổn thương, không cho phép đôi môi nào, ve vuốt những cái hôn… Thi sĩ ơi, người khiến tôi liên tưởng đến bao suối lệ chảy dài, len lỏi giữa những bụi gai quanh triền đá. Đá phơi mặt ngày ngày ra nắng, chờ đợi những bàn chân phủ niềm vui trở lại, sao thi sĩ không khóc một lần cuối cùng, cho tan những hận yêu, hận sống, hận đau? “Mùa thu mới chớm Heo may lướt trên vai gầy Mái tóc em ấm mềm Bỗng vụt bay Tuyệt vọng Ta Ngu ngơ Dại khờ Nghèo đói Khốn khó Chỉ có Thơ và tình” Có cuộc đời nào không  bắt đầu ngang trái ? Thi sĩ có biết:  thượng đế  đã trao  ngay hai vũ khí lợi hại nhất của đời người cho thi sĩ:  Tình yêu và Thơ    đó là: Em và Tâm hồn Ta,   đó là: Nguồn Sống và Chữ… Để vừa bước vào đời, thi sĩ đã có đủ khí chất:   trở - thành – Con- Người? “Đến giờ ta vẫn sợ Đêm ấy Từ nhà em về đem theo ánh mắt khinh bỉ của mẹ em theo ta suốt đời Và chiếc cười mai mỉa của bố em Nụ cười em Bên người chồng tương lai Lấp lánh Ta quặn thắt trong lòng Đêm thẳm Ta Gã trai nghèo Hai mươi nhăm tuổi” Bị ném vào cái vũ trụ mênh mông, việc làm đầu tiên của con người là đi tìm hơi ấm. Chẳng có gì ngạc nhiên, khi ta cứ tưởng, ngôi nhà  người đồng loại là chốn bình yên nhất. bởi ta bé nhỏ, bơ vơ,  như nhành cỏ giữa triền miên xanh, nhất là khi, người sinh thành ra ta cũng bé nhỏ và bơ vơ như thế: “Một người anh nghèo khó Tìm thằng em khinh đời Xòe bàn tay năm ngón Chẳng ngón nào bằng nhau Mẹ cha nghèo Chúng ta lận đận” Bị ném vào vũ trụ mênh mông, vị nếm đầu tiên của con người là nhận ra sự khác biệt giữa mình và người khác. Những nỗi đau sẽ từ đấy mà ra, những vết thương sẽ từ đấy hình thành, và tháng năm trôi đi, giá trả cho hữu hạn duy nhất sẽ là: vị nếm đắng cay đầu tiên của cuộc đời  biến ta thành ai- thành một Con Người như thế nào đây? Thi sĩ  trải lòng mình chân thật. Tôi cảm nhận nỗi buồn đầu tiên của chàng, là lúc đón nhận một cái tát: “Tôn thờ em Em kiễng chân, cùng ta Mỏi gối Chới với Ta đã gục xuống Hôn lên Bức vẽ sơn dầu Em mặc váy hoa Dang dở Ta đã Ôm em Van vỉ ... đừng đi Hãy tin anh Rồi anh sẽ giàu có ... sẽ giỏi nghề sẽ... Em cười Lá vẫn rơi Mùa thu” Cái tát chưa hẳn vì Em- một nửa Anh- ban tặng, mà cái tát đau vì đời như đang xác nhận: con người ơi, anh chả là cái gì cả, giữa mênh mông huyền ảo biến hóa vũ trụ này. Mà, của cải duy nhất chàng có trên đời lúc ấy:  một tâm hồn. Tâm hồn chàng buổi đầu đời chưa hiểu: đó là ân huệ của thượng đế thổi vào cát bụi hình hài, phân biệt chàng với bao phù du vô tình, ngơ ngẩn.  Phải có tâm hồn, nếu không rốt cục, chàng cũng chỉ trở thành những nỗi đau. Tại sao chàng nhận ra: “Thánh thiện, tinh khôi Nửa đêm quỳnh nở Sáng ra Nhìn xác hoa héo rũ Trăm lần ta cay mắt cả trăm Sao những điều đẹp đẽ Lại vô cớ phù du?” Tại sao chàng biết rõ: “Tháng năm mải miết Một đời doanh nghiệp Vẫn chẳng quên thơ Vẫn không quên Muôn vết thương Em là vết thương lớn nhất” Nhưng vẫn không thể vượt đời thường, vượt qua nổi những nỗi đau? Bởi cái tát đầu đời dường như nhấn chìm phẩm giá con người chàng, với cân đong giàu -  nghèo, hèn mọn- uyên bác, với  những giá trị còn vượt cao hơn cả giá trị tâm hồn chàng làm ra: chính là Chữ- là thơ, là những niềm đau được chắp nối bằng tri thức, chì dành riêng cho con người, vì chỉ con người diễn đạt mình được bằng Chữ. Tôi ngậm ngùi thương thi sĩ, lòng tự ái đàn ông bắt chàng làm hết thảy mọi việc trong đời, bắt mình nếm hết thảy trên đường đời, để khẳng định mình, cho dù chàng muốn, chàng thích hay không, mặc kệ: “Tháng qua Năm qua Ta đã là họa sĩ Lang thang Rong ruổi Phong lưu với những người tình Ta đi khắp đó đây Xem mồ, đặt mả Trừ tà, sát quỷ Nhiều kẻ nhờ, lắm người thán phục Chán với người thì chơi với ma Chẳng có gì là lạ Rồi hứng chí viết truyện, làm thơ Ta lênh đênh Sông nước Thôn nữ Nghiêng đầu Ta vùi mặt lên ngực ấm Vú gái quê Thơm mềm Làm lòng ta thanh cao Hương trinh nữ Ngậy nồng Thiêng liêng Như trước đền thờ thánh Mẫu Sông vẫn chảy đò vẫn trôi xa vời.” Tôi buồn thương hơn cho chàng, khi đã nếm đủ vị trả thù cuộc đời- dù chàng cho là chính đáng,  đáng tự hào ,đáng hãnh diện  nhất với bản thân- chàng vẫn không cảm thấy hạnh phúc. “Giờ anh như con thuyền mỏi Đã qua tháng năm đạp sóng Đã qua chân trời huy hoàng Chẳng có gì đáng chấp tranh Mặc cho lũ ranh kia ngạo mạn Vâng! Thưa chúng mày! Chúng mày giỏi Mặc cho đồng nghiệp hơn thua Vâng! Thưa các người! Các người vĩ đại Mặc cho ai giở trò láu cá thị phi Vâng! Thưa bà! Đá bèo là nhất Mặc cho những thằng ngu dậy khôn tỉa tót Vâng! Thưa ông! Ông từng trải, ông uyên thâm Dại khôn khôn dại thật vô cùng” Chàng không thể hạnh phúc vì chàng vẫn còn một món nợ với tâm hồn mình: với tình yêu của Em- nửa kia của nỗi đau, nửa kia của dịu ngọt quá khứ- mà lòng kiêu hãnh bị xúc phạm không cho phép chàng tha thứ. Chàng chọn giải pháp người đời phần lớn thực thi: “Tháng nhoẻn cười Náu kín mình Ta cập bến lặng yên Chờ một ngày Nguyên, hanh, lợi, trinh Đam mê với mình Yêu chiều người vợ nhỏ xinh Dịu như hương cốm An lành Gọi ánh nắng sưởi tim Đang ấm dần lên Hứa hẹn Tất bật với đám sinh viên Vui buồn trong cái sân khấu đời cán bộ” Biết làm sao: chàng cũng là con người, con người chưa đi hết những niềm đau nhân gian, để sớm muộn chàng sẽ hiểu: phù du rồi sẽ đến, cái kết cục rồi sẽ đến, chúng mình đều sẽ ra đi, trở lại hình hài cát bụi… Sẽ một ngày, chàng hiểu:  Em, tình yêu đầu tiên tinh khiết nhất của Anh, mới là ý nghĩa để anh trải qua kiếp bọt bèo đầy đọa này. Bởi, có nỗi đau đầu đời, có Em xuất hiện, nên mãi đến tận hôm nay, thi sĩ vẫn còn biết trằn trọc: “Có những con đường chẳng thể đi lại lần thứ hai Có những cái bắt tay đằm thắm để rồi xa mãi Có những điều như ánh trăng đáy nước Có tình yêu như cơn mưa giông” Tôi không nghĩ đây là những câu khẳng định. Thi sĩ đang muốn khẳng định thì đúng hơn, để quên đi nỗi khát, quên đi cơn buồn, quên đi nỗi tức giận, quên đi ảo ảnh bình yên của đời thường, quên Em, quên luôn cả Anh, cùng quá khứ. Mà không nghĩ rằng: bằng trải rộng lòng mình cho Chữ, thành Thơ, chàng đang đi đến bến bờ duy nhất làm người, ôm cả quá khứ đau buồn vào lòng tiến lên phía trước, sẽ gặp lại Tình Yêu khi đã biết quên, quên những gì hèn mọn của đời sống đã định vùi lấp tâm hồn ta. Một khi con người có tâm hồn, lại bạn bè với Chữ: lúc đó chỉ còn lại niềm Hiến dâng. Ta sẽ gặp lại Mình trong bình yên hiến dâng ấy.