Kẻ bán, người mua và đứa ăn cắp

Nguyễn Hữu Khánh

The dance – Pablo Picasso

Này em! Hãy đứng dậy và bước đi. Phải bước đi. Đi đâu cũng được. Đừng ngồi đó khóc than hay nguyền rũa định mệnh. Định mệnh chẳng qua là tên ba phải khốn kiếp. Nó mỉm cười hay khinh bạc lạnh lùng tùy theo phía, hướng đầu tiên lúc em đến gặp nó. Cho nên hãy đứng lên, bước đi dù lòng hoang mang vô định. Như đã bao ngày quanh quẫn lang thang với ý nghĩ rằng thì là tất cả đã hết. Chỉ có cái chết mà thôi.

Trong nỗi cô đơn cùng cực, tôi nghĩ em cần có một điều gì thuộc về con người. Đó là âm thanh của ngôn ngữ. Tôi độc thoại với nỗi cô đơn mà em đang tuyệt vọng. Rồi diễn tả cho em thấy phần nào gương mặt của gã, được người đời khi lâm vào cảnh bí đường, bế tắt ngôn ngữ trong bi kịch của riêng mình luôn gọi hắn là định mệnh. Lẽ ra tên hắn phải viết hoa. Nhưng từ rất lâu, khoảng gần nữa thế kỷ nay hắn đã bị tiếm vị. Sự ưu ái đã không còn, người ta xếp hắn đồng đẳng đồng loại với mọi nguyên cớ tại, bị, bởi vì…

Ngay bây giờ hắn đang lãnh đạm nhìn em, tang thương như tàu lá chuối héo. Rồi giận dữ khi nhìn thấy những vạt nước ở vũng sình lầy hôi thối bám trên ống quần tà áo, toàn là hàng hiệu. Kể cả những thứ lĩnh kĩnh em mang xách trên tay. Những quà tặng thay cho một phi vụ người ta nhờ cậy. Họ trả công với sự dẫn dắt của hắn. Vì em luôn nghĩ rằng cùng một giống loại đàn bà với nhau, em giúp đỡ theo sự khẩn cầu của bạn đồng nghiệp. Việc cám ơn hay trả công bằng tế nhị của quà tặng là điều tất nhiên, tùy hỉ với trọng lương của công việc, một đặc thù hay gần như một tập quán của giống dân châu á dù bây giờ đã nhuốm màu ám muội từ hồi nào không biết. Nó thay cho cái gọi là tiền môi giới hoặc tình cảm hay biết điều. Vô hình chung em nghiểm nhiên trở thành một tú bà ảo tự hồi nào em không biết không hay. Vì theo suy nghĩ hạn hẹp của tôi. Chỉ cần một lần em được gán ghép hay một đứa kẻ cắp xách mé gọi danh từ đó, em đã coi chừng né tránh. Và dù ngu dốt nhất em cũng hiểu là nó không thế đứng cạnh cái tên gọi vẫn còn hào quang tỏa sáng. Em đã kịp dừng lại và sự việc đã nãy sinh ra cách khác, nhưng chắc chắn không phải là một trầm trọng. Dĩ nhiên nó cũng có giá của nó. Đồn thổi và mang tiếng này nọ. Nhưng ít ra em cũng được an toàn. Luật pháp thì không buộc, hay bắt tội kẻ mang tiếng. Nó là một trong những thứ thuộc phạm vi trừu tượng. Có hay không tùy theo suy nghĩ của mỗi người mỗi cá nhân. Người nào? Cá nhân nào? Đám đông nào? Không ai chứng minh được rằng nó có thật hay không về cá thể đang mang tiếng bởi lời đồn thổi. Chuyện này vẫn đang và đã xảy ra hàng ngay trên mạng, trên các tờ báo lá cải mà em từng biết. Luật pháp ở giai đoạn này không có ngây thơ và trẻ con như thế.

Em chưa đủ là một thập thành, nên vẫn luôn nghĩ rằng cùng chị em phụ nữ với nhau, em sẵn lòng giúp đỡ. Việc cám ơn bằng quà tặng vẫn là điều bình thường. Em cho nó khác xa với cái sỗ sàng khốn nạn là ngắt bớt đi và trao số tiền còn lại. Nhưng cuộc đời em bước vào chỉ mới bắt đầu một phía. Những điều gọi là quà tặng, biết điều hay cám ơn. Trong điều khoản luật không có ghi. Mà qui thành câu chữ rõ ràng tóm tắt dễ hiểu đó là tiền môi giới mãi dâm. Vốn học không đủ, vốn đời chưa vấp. Chưa một lần thông suốt nữa câu thành ngữ “dậu đỗ bìm leo” mà có khi phải trả giá gần hết cả một đời người . Cho nên tôi không ngạc nhiên khi nhìn những giọt nước mắt. Ngây thơ trong cái xã hội mua bán này, bây giờ có cạn lệ em cũng không gột chùi được. Luật pháp đã rõ ràng câu chữ. Khẳng định và buộc tội.

Có những tên đạo đức giả cho rằng đó là những giọt nước mắt hối hận. Những tên phóng viên lá cải hiểu từ phóng viên là viên đạn phóng. Những tên mù đời. Những tên sống để đợi chết. Cho mình đũ thẩm quyền khẳng định, úp chụp trên toàn bộ mọi cái gì mà em thuộc về rồi đưa ra kết luận bổ sung, ăn theo mơn trớn điều luật pháp đã thực thị, làm trầm trọng hóa luật lệ một cách hả hê. Nhưng thôi, em và tôi hãy quên bọn họ đi. Dù sao họ vẫn còn đáng tha thứ hơn những đứa ăn cắp. Ta chỉ cần một lời cảm thông thầm kín của họ trong lương tâm còn sót lại đâu đó, nếu còn; khi tuổi đời của họ mai kia đã trở thành trái núi nham nhở, sần sùi.

Bởi vì cha mẹ họ không có cái đời như cha mẹ em. Đời sống của họ được dọn bãi bằng phẳng chứ không gập ghềnh như cuộc sống em có từ ấu thơ đến lúc xuân thì. Đủ lông đủ cánh em cũng như họ lần lượt bay vào đời. Em bay trong đe dọa của gió bão rét mướt. Trang lứa em bay trong che chở ấm áp của mặt trời thui chột, nhưng vẫn còn là mặt trời. Do đó tôi hiểu những giọt nước mắt rơi tan chảy, khóe mắt bào mòn trước câm nín thắt lòng của cha mẹ; khi nhìn thấy tài sản hun đúc của mình đang thời kỳ vỡ rụng. Hãy nén lại đừng khóc nữa. Đừng để thái quá sẽ biến thành những giọt acid chỉ làm cho em vụn nát ra mà thôi.

Tôi chưa nói hết gương mặt gã định mệnh. Cái em cần là nghe được tiếng nói của con người. Một thanh vịn chắc chắn nhất cho sự cô đơn. Còn nghe để hiểu tôi nói đó không phải là điều của hiện tại tôi chờ đợi. Mong nó theo em từ đây đến lúc về nhà. Về cái mái ấm nơi em sinh ra đến lúc thành một thiếu nữ xuân thì. Khi đó vẫn có những vạt nước bẩn, vũng nước đời thơ ngây em từng bước qua; văng tóe vướng ố nơi vạt áo trên ống quần. Chỉ gây chút ít bực mình, rồi khi nó được giặt giũ phơi giăng trên sào tre, em đã quên mất nỗi khó chịu chiều qua; trong không gian có tiếng chim hót lẫn trong tiếng con gà mái cục tác sau nhà.

Bởi giản dị một điều, quần áo đó em mặc nó được mua bởi đồng tiền khiêm nhường em kiếm được. Chứ không phải bằng những hàng vải đắt tiền với cái túi xách hàng hiệu đôi lúc đã một thời em vật vờ với nó. Dù rằng bây giờ nơi đây, hiện tại bắt đầu đã không còn là một hãnh diện, một chọn lựa nữa. Tôi không hề phiền hà hay đạo đức giả để lên lớp với em rằng vào những tháng ngày trước đây, hình ảnh gia đình, các điều cần phải giới hạn đã không còn chỗ chen lấn ở thời khắc mà gã định mệnh đã mỉm cười với em. Nó dắt em đi với sự im lặng đầy khích lệ của nó. Nơi có tiền bạc cùng những dự tính em tưởng không bao giờ mới thực hiện được, trong một đêm đầu tiên đặt chân đến cái thành phố phù hoa, tham gia một trong những cuộc thi với hy vọng mãnh liệt. Em đã thế chấp, hứa hẹn cái tài sản suốt ngần ấy năm cha mẹ bú mớm giữ gìn, nuôi nấng bằng vật chất hay tinh thần- thanh đạm mà họ chỉ vừa đủ có.

Tôi không cần phải là một gã thầy bói để phỏng đoán sự mơ ước với cái vinh quang mà những tên tổ chức mang gương mặt đầy vẻ ma cô và áo quần như kép hát đang bủa vây quanh em. Cho em những lời xưng tụng. Khung cảnh sáng rở hơn lòe loẹt quá nhiều và thậm chí trải thảm đỏ trong ý nghĩ làm át nhòa đi nét ám muội của những khuôn mặt đó. Không gian hầu như được hít căng đầy nơi lồng ngực xuân thì, lúc vinh quang được kết vòng nguyệt quế đặt trên đầu đều không có vẻ gì dối trá và lừa lọc. Nó đã được xưng tụng ca ngợi, được hợp pháp hóa hoàn toàn bởi thông tin báo chí, mọi người đều nhìn thấy một mẫu mực của nhan sắc vừa được khẳng định trên truyển hình trên các màn hình phẳng đời mới nhất. Và cái TV màu đời một ngàn chín trăm không nhớ của ngôi nhà cách xa hàng trăm cây số, nơi em đang tỏa sáng, vẫn nhanh chóng đem tiếng vui mừng hạnh phúc cho cha mẹ, anh chị em về một tài sản đã có tín hiệu hứa hẹn. Những hi vọng tiếp nối những liên tưởng. Một ngôi nhà sẽ được xây cất lại. Và trên hết cả là những tiếng bấc chì luôn luôn được phủ tràn trong mọi ngõ nghách của vùng quê sẽ được thay thế bằng những lời chúc mừng không có thật trong mọi âm giọng của các láng giềng khi đối mặt với cha mẹ em.

Tôi nhìn thấy cái đêm vinh quang đó. Khi trở về nơi căn phòng, cái suy nghĩ đầu tiên là phải chuyển đến một nơi khác, dĩ nhiên tiền thuê phải đắt nhưng sang trọng và lịch lãm hơn. Mặt dầu em không hiểu thấu đáo về cái từ ngữ đã được thương mại hóa nhan nhãn hằng ngày trên bào chí hay truyền hình. Em trả lời tất cả những cuộc gọi đến, dịu dàng và dễ thương hơn bao giờ hết. Cắt đứt niềm hạnh phúc của cha mẹ, anh chị em giữa chừng là sẽ gọi lại cho họ vào lúc gần sáng, khi những cuộc mời gọi, những lời có cánh đã bắt đầu thưa thớt dần. Người thiếu nữ vinh quang, quên luôn điều hứa hẹn trong sự chờ đợi của cha mẹ, chìm đắm vào giấc ngũ trễ muộn với nỗi hạnh phúc cùng những mơ ước thật sư đã nằm gọn lõn trong lòng bàn tay.

Bao nhiêu năm rồi-Không nhớ nổi. Bây giờ tôi sống không còn quan trọng khi ngày và đêm quay vòng chu kỳ sớm tối, hôm qua hôm nay. Trên dứơi mười năm em đạt được, hơn cả mơ ước bình thường cùng một kiếp đời nơi em sinh ra. Gã định mệnh đã nuông chiều và đến lúc gã phải từ giã em. Em có một thời gian lãnh đạm và quên khuấy mất gã từ hồi nào không biết. Không còn tiếng thì thầm hằng đêm như những ngày khi các vật dụng chi tiêu cùng tiền thuê phòng sắp đến ngày gõ cửa. Em đã không cần tìm hiểu, không cần nhìn thấy, không cần phải hỏi gã nữa. Em làm bạn với một gã khác có tên gọi là thời gian không điều kiện không đề phòng.

Tên định mệnh còn ba phải. Còn gã thời gian thì luôn luôn dứt khoát và tàn nhẫn. Sự xuất hiện của gã làm người ta nhận biết bằng hình bóng một gã không nói tên nhưng luôn luôn lộ diện hoàn toàn, khi tai ương hay thảm họa xẩy đến cho mình đó là gã bệnh tưởng. Với thời gian, hắn luôn rãi đầy hoa dưới kiểu cách chứng tỏ của em, thay đổi cả phong cách, giết chết mọi cái gì vốn dĩ tạo ra em mà không hề nói cho em biết. Cái nó khiếp sợ nhất, không thi thố được mọi cạm bẫy hay lừa đảo là nếu không bao giờ em quên mất em là ai, đến từ đâu. Ôm ấp và quí mến cái mơ ước nhỏ nhoi khiêm nhường đủ cho một kiếp người của bố mẹ.

Tôi không nhắc lại mọi lỗi lầm của em để tỏ lòng thương hại. Tôi chỉ nói suy nghĩ của tôi mong làm chậm lại thời khắc tuyệt vọng không đi đến chỗ vô cùng. Hãy quên đi mọi điều kết án, dù đúng hay cố tình làm cho cái đúng trở thành một cái đúng dã man. Vì đúng và sai luôn không được dứt khoát ngay từ lúc đầu. Nó nhập nhằng, khi đem ra phân minh thì nó lại mang mang một sắc thái nhuốm màu ác độc của bào chữa và biện hộ. Do đó nó lây nhiễm truyền bệnh. Rồi tất cả những người mắc bệnh không còn quan trọng đến cái bệnh mình đang mắc phải. Từ đó dẫn dắt đến mọi bi kịch của một kết thúc. Em đã từng, và hiện tại là một minh chứng cho điều đó.

Nghe tôi, em hãy trở về nhà đi. Lên chuyến xe ngược, bởi thành phố đã không còn màng đến từ ngày tai họa tới. Em không còn nhiều thời gian. Chỉ đủ còn nhìn thấy vườn sau sót lại những cây trái không chặt bỏ lúc xây nhà cho cha mẹ. Nhìn thấy giọt nước mắt của một tan vỡ, cái buồn bã đeo ám trên mọi người thân. Mặc dầu cái đeo ám này không ai hiện tại đủ thẩm quyền để làm cái công việc thường lệ của trăm năm trước là chê bai, dè biểu, khinh khi. Rồi em xuôi xe lên thành phố để trả giá cho lỗi lầm mà em mắc phạm. Tù đầy.

Em trả giá dùm cho những kẻ đã khinh thường cha mẹ em bằng âm giọng đố kị ghen ghét khi em vừa mới xuân thì-À con nhỏ đó là con của cha Tám chạy xe ôm…

Em trả giá cho cái TV năm một ngàn chín trăm không lâu lắm, vì nó đem đến niềm kiêu hãnh cùng các người thân ngày em đăng quang một nhan sắc.

Em trả giá cho vũng nước bùn quê khi chiếc tay ga vụt ngang vô tình làm bẩn bộ quần áo em yêu thích mà em đã phải càu nhàu.

Em trả giá cho những xách tay hàng hiệu, những quà tặng đã khiến cho mơ ước của bao người thiếu nữ phải chọn một con đường đến với tên ba phải định mệnh.

Còn nhiều giá phải trả. Tôi không nhắc lại để kết tội em. Tôi chỉ nhắc lại để giải thích vì sao tôi không kết tội em. So với những gì em phải trả thì tội của em đâu còn lại bao nhiêu. Em phải trả luôn cho bọn ăn cắp hiện đang sống, đã từng xúm xít bao quanh. Tạo cho em thấy sự dễ dàng của tiền bạc và vinh quang bằng thứ chúng ăn cắp được rồi vỗ về em rằng sẽ an toàn như chúng nếu em cũng biết dùng các thứ em ăn cắp được để không phải hải sợ với gã thời gian. Nhưng em không phải là chúng nó. Em mắc cạn. Bọn ăn cắp quên em ngay tức khắc. Nguyền rủa em bằng cách vay mượn hoặc mới ăn cắp được đạo đức của người chân chánh vốn dĩ. Cũng như mới hôm qua đây bọn ăn cắp đó từng nâng niu, ăn uống kề cận với em và sau đó trả bằng những thứ tiền chúng ăn cắp được để ngủ với em. Tôi không hề trách cứ hay kết án bọn ăn cắp đó. Em bán. Người ta mua. Đứa ăn cắp cũng mua. Đó là điều tệ hại mà tôi nghĩ em là người không nhận rõ suốt một thời gian dài.

Tôi sống được bao nhiêu. Hiểu được bao nhiêu. Tôi cố gắng chia sẻ nỗi cô đơn cùng cực của em. Để em phải sống qua phút giây dễ đưa đến sự điên rồ dại dột. Phải quên và nhớ đến các điều gần gũi nhất, bởi em còn đủ trẻ để đi hết quảng đời còn lại. Cha mẹ em đã cho em hình hài, tài sản này dù còn tươi tốt hay ủ rũ như tàu là chuối héo, nó vẫn là máu thịt của họ.

Phải mất một thời gian dài em sẽ không hiện diện ở thành phố này. Và cho dù có trở lại chỉ để nhìn ngó nó sau cặp kính dăm rẽ tiền. Nếu nước mắt chỉ chầm chậm rơi dài cho một ân hận-cho một lãng quên thật sự chắc chắn thì tôi biết điều tôi nhìn về em vẫn không thay đổi, điều nói với em ngày hôm nay là em không đáng tội.

Bởi vì dù sao, em không phải là một loài-không phải là một đứa trong số bọn đang hành nghề ăn cắp. Chúng nó sống nhung nhúc, sinh sôi nãy nỡ nuôi sống lẫn nhau bằng mọi thứ chúng ăn cắp được. Vì quá đông nên chúng lúp ló khắp nơi, không chỉ riêng cho mỗi một thành phố mà em hay tôi đã sống. Tiếm vị và làm sai lệch mọi điều, như đã từng làm nát cái ý nghĩa, cái bản chất công bằng trăm năm trước của cái gã có cái tên gọi luôn buột ra từ vô thức là Định Mệnh.